اَدَب (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اَدَب (به فتح الف) از
مفردات نهج البلاغه، از محاسن و نیکی‌های اخلاقی در رفتار و سخن گفتن است.
ادب (به فتح همزه و باء) به معنای شگفت،
عجب،
دانش، معرفت و روش پسندیده است.
درباره
اَدَب مؤلف
مجمع البحرین فرموده است:
«اَلاَدَبُ: حُسنُ الاَخلاق اَدَّبتُهُ تادیبا.» یعنی محاسن اخلاق را به او یاد دادم، می‌شود گفت: آن حالتی است در
انسان که هر کاری را به مقتضای آن، نیکو انجام می‌دهد.
برخی از مواردی که در «
نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام علی (صلوات‌الله‌علیه) فرماید:
«لا غِنَى كَالْعَقْلِ، وَ لا فَقْرَ كالْجَهْلِ، وَ لا ميراثَ كالاْدَبِ، وَ لا ظَهيرَ كالْمُشاوَرَةِ.» «هيچ «ثروتى» چون «
عقل» و هيچ «فقرى» چون «
جهل»، هيچ «ميراثى» چون «
ادب» نيست، و هيچ «پشتيبانى» چون «
مشورت» نخواهد بود.»
و در جای دیگر فرماید:
«فَإِنَّ الْعاقِلَ يَتَّعِظُ بِالاَْدَبِ، وَ الْبَهائِمَ لا تَتَّعِظُ إِلاّ بِالضَّرْبِ.» «عاقلان با اندرز و آداب پند مى‌پذيرند، امّا چهارپايان با زدن و ادب كردن.»
تادیب به معنی عقوبت برای ادب نیز آمده است.
مواردی از این مادّه در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «ادب»، ص۳۰.
