اقلّ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اقلّ: (وَ أَقَلُّ عَدَدًا) اسم تفضیل از مادّه
«قلّة» به معنی
«کمتر» است.
در بعضی از
آیات قرآن سخن از کمی
و زیادی جمعیت به چشم می‌خورد که طاغوت‌های هر زمان نفرات
و فزونی جمعیت خود را به رخ دیگران می‌کشیدند
و در برابر
انبیا به آن می‌بالیدند، البته فزونی جمعیت مهم نیست، بلکه
ایمان جمعیت مهم است.
به موردی از کاربرد
اقلّ در
قرآن، اشاره می‌شود:
(حَتَّى إِذَا رَأَوْا ما يُوعَدُونَ فَسَيَعْلَمُونَ مَنْ أَضْعَفُ ناصِرًا وَ أَقَلُّ عَدَدًا) (اين كارشكنى
کفّار همچنان ادامه مى يابد تا هنگامى كه آنچه را به آنها وعده داده شده ببينند؛ آنگاه مى‌دانند چه كسى ياورش ضعيف‌تر
و جمعيّتش كمتر است!)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
مشرکین در صدد
استضعاف رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بودند،
و ياوران آن جناب- يعنى
مؤمنین- را ضعيف مى‌شمردند،
و عدد آنها را اندك مى‌دانستند، پس اين كلام دلالت دارد بر معنايى كه از كلام حذف شده
و كلام غايت آن را بيان مى‌كند، مثلا چنين بوده كه كفار همواره تو را استضعاف مى‌كردند
و يارانت را ضعيف
و اندك مى‌شمردند
و مى‌شمردند، تا اينكه
عذاب خدا را ديدند...
در بعضی از آیات
قرآن سخن از کمی
و زیادی جمعیت به چشم می‌خورد که طاغوت‌های هر زمان نفرات
و فزونی جمعیت خود را به رخ دیگران می‌کشیدند
و در برابر انبیا به آن می‌بالیدند، البته فزونی جمعیت مهم نیست، بلکه ایمان جمعیت مهم است.
•
فرعون در تحقیر هواداران
موسی می‌گفت:
(اِنَّ هؤُلاءِ لَشِرْذِمَةٌ قَلیلُونَ.) «اینها گروهی اندک هستند.»
•
مشرکان عرب می‌گفتند:
(... نَحْنُ اَکْثَرُ اَمْوالاً وَ اَوْلاداً وَ ما نَحْنُ بِمُعَذَّبینَ.) «ما اموال
و فرزندان بیشتری داریم
و هرگز
مجازات نخواهیم شد.»
•
و گاه یک فرد بی‌ایمان در مقابل یک فرد
مؤمن، ثروت
و نفراتش را به رخ او می‌کشید، می‌گفت:
(... اَنَا اَکْثَرُ مِنْکَ مالاً وَ اَعَزُّ نَفَراً.) «من ثروتی بیشتر از تو دارم
و نفراتی نیرومندتر»
؛ ولی در مقابل، افراد مؤمن به پیروی انبیا
و رهبران الهی هرگز روی فزونی جمعیت
و نفرات تکیه نمی‌کردند، منطق آنها این بود:
(... کَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلِیلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً کَثِیرَةً بِاِذْنِ اللّٰهِ...) «چه بسیار گروه اندکی بر گروه بسیاری به
فرمان خدا پیروز شدند.»
می‌فرماید:
«ایها الناس لا تستو حشوا فی طریق الهدی لقلة اهله...» «ای مردم در طریق هدایت هرگز از کمی نفرات وحشت نکنید...»
تاریخ انبیا مخصوصا تاریخ زندگی پیامبر اسلام (صلیاللهعلیه
وآلهوسلّم) نشان می‌دهد که چگونه جمعیت‌های انبوه
و بی‌ایمان با داشتن همه گونه
قدرت در برابر یاران مؤمن او گرفتار شکست
و درماندگی شدند، همچنان که در
قرآن مجید در داستان
بنی‌اسرائیل و فرعون
و طالوت و جالوت و نیز آیات مربوط به
جنگ بدر و احزاب این معنی به خوبی منعکس شده است.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «اقلّ»، ج۳، ص۷۴۳-۷۴۴.
