اطناب
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اطناب به ادای مقصود به بیشتر از
الفاظ متعارف، به
اقتضای مقام اطلاق می‌شود.
دو قسم اصلی
علم بلاغت ، «
ایجاز » و «اطناب» است؛ به طوری که برخی گفته‌اند بلاغت چیزی جز ایجاز و اطناب نیست. اطناب در
کلام ، مقابل ایجاز در کلام است. ایجاز یعنی ادای مقصود به کمتر از عبارت متعارف ومعمول، واطناب به معنای ادای مقصود به بیشتر ازعبارت متعارف و معمول به
اقتضای مقام است.
برخی گفته‌اند ایجاز، تعبیر از مقصود به
لفظ غیرزائد بر میزان متعارف است؛ درحالی که در اطناب از الفاظ زائد بر مقدار متعارف استفاده می‌شود. لازمه بیان اخیر، نبودن واسطه میان ایجاز و اطناب است؛ درحالی که در تعریف نخست، میان ایجاز و اطناب واسطه‌ای به نام «مساوات» تصور می‌شود؛ یعنی ادای مقصود به الفاظ متعارف؛ نه بیشتر و نه کمتر.
برخی معتقدند اطناب و
اسهاب یک معنا دارند. در مقابل، عده‌ای اطناب را اخص از اسهاب دانسته‌اند؛ به این معنا که اسهاب را تطویل در کلام دانسته‌اند، اعم از این که این تطویل فایده‌ای داشته باشد یا نه؛ ولی تطویل دراطناب، همراه فایده است.
اطناب بر دو قسم است: ۱.
اطناب به بسط ؛ ۲.
اطناب به زیادت .
توضیح هر یک در مدخل مربوط آمده است.
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «اطناب».
