اسید بن حضیر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اُسیدبن حُضیربن سِماک‌بن‌عتیک اوسی، یکی
از صحابه پیامبر اکرم (ص) و
از جمله
راویان می‌باشد.
اُسِیْدبن حُضِیر
مکنّا به ابویحیی
می‌باشد.
از زندگی
پیش از اسلام او اطلاع چندانی در دست نیست. وی در
یثرب متولد شد.
پدرش
حضیر الکتائب ، در
جاهلیت از بزرگان
یثرب و
رئیس قبیله اوس بود و در
جنگ بُعاث واپسین
جنگ اوس و
خزرج کشته شد.
اسید در
جوانی بر جای
پدر نشست و بسان او، نزد قوم خود احترام داشت. چون در دوران جاهلیت،
خواندن ،
نوشتن ،
تیراندازی و
شنا را نیک می‌دانست به او «کامل» می‌گفتند. میان او و
سعدبن‌معاذ ،
دوستی بسیار عمیقی برقرار بود
که پس
از اسلام نیز ادامه یافت و اوسیان آن دو را
سیّد و سرور می‌دانستند.
او
از راویان پیامبر (صلیاللهعلیهوآله
وسلم) است و بعضی
از صحابه از او
روایت کرده‌اند.
اسید
پیش از هجرت پیامبر به
مدینه به دست
مصعب‌بن‌عمیر اسلام آورد
و در
عقبه دوم همراه ۷۰ نفر
از انصار با پیامبر
پیمان بست و بر اساس روایتی
از طرف حضرت، یکی
از نقبای دوازده گانه شد
؛ لیکن برخی به دلیل آن‌که
ابان‌بن‌عثمان با تعبیر «عن جماعة» این روایت را به
رسول اللّه (صلیاللهعلیهوآله
وسلم) مستند می‌کند و این جماعت عبارت‌اند
از:یحیی‌بن‌ابی‌کثیر و
سعید‌بن‌عبدالعزیز و
سفیان‌بن‌عیینه ، آن را قابل اعتماد نمی‌دانند.
وی
از کسانی بود که روزها برای آمدن پیامبر (صلیاللهعلیهوآله
وسلم) به
مدینه انتظار می‌کشید و هنگام ورود ایشان زمام
شتر حضرت را به دست گرفت. او در ساختن
مسجدِ پیامبر ، همکاری داشت.
در
پیمان برادری (
مؤاخات )،
پیامبراکرم (صلیاللهعلیهوآله
وسلم) بین او و
زیدبن‌حارثه عقد اخّوت بست.
البته برخی در این مورد
تردید کرده و
علت آن را عدم تناسب آن دو
از لحاظ روحی دانسته‌اند.
درباره شرکت أسید در جنگها، آورده‌اند که وی در
جنگ بدر حضور نداشت و بدین جهت سخت پشیمان شد
؛ ولی در دیگر جنگها شرکت‌کرد
و در بیش‌تر موارد،
پرچم اوس را به‌دست داشت.
در
جنگ احد جزو چند تنی بود که برای
دفاع از جان پیامبر مقاومت کرد و سرانجام مجروح ش
و به گفته
ابوهریره پیامبر او را به سبب رشادت‌هایش با جمله:«نعم الرجل اسیدبنحضیر»
ستود. پس
از جنگ ، وقتی پیامبر (صلیاللهعلیهوآله
وسلم) صدای
گریه زنان مدینه را بر کشته‌های خود شنید و فرمود:
حمزه گریه کننده ندارد اسید با
سعدبن‌معاذ میان زنان
انصار رفته،
از آن‌ها خواستند تا برای عموی پیامبر (صلیاللهعلیهوآله
وسلم)
نوحه‌سرایی کنند.
در سال ششم
هجرت با سه تن دیگر برای گفت‌و گو با قوم
اشجع از طرف پیامبر نزد آنان رفت
و در
غزوه بنی‌قریظه ، در پیشاپیش
سپاه ،
یهودیان را به
مرگ تهدید کرد.
در
جنگ تبوک ،
از سوی پیامبر مأمور تهیه
آب شد و در بازگشت چون دریافت که برخی
منافقان با رَماندن
شتر پیامبر (صلیاللهعلیهوآله
وسلم) در پی کشتن آن حضرت برآمده‌اند،
از آن حضرت خواست تا منافقان را بکشد.
در یکی
از جنگها، مسئولیت
آموزش قرآن به یکی
از اسیران را
از سوی پیامبر (صلیاللهعلیهوآله
وسلم) بر عهده گرفت.
او به هنگام فرار مسلمانان در
جنگ حنین اوسیان را به پایداری فرا می‌خواند.
پس
از پیامبر (صلیاللهعلیهوآله
وسلم) در
سقیفه بنی‌ساعده به جهت مخالفت با پیشنهاد خلافت
سعد‌بن‌عباده خزرجی جانب
ابوبکر را گرفت و در به
خلافت رسیدن وی نقش مؤثری داشت
و
از نخستین کسانی بود که با او
بیعت کرد
و بدین ترتیب با خلافت
امیرمؤمنان ،
علی (علیه
السلام) مخالفت کرد
،
از این‌رو ابوبکر به او احترام می‌گذاشت و با او
مشورت می‌کرد و هیچ‌کس را بر او مقدم نمی‌داشت.
بنا به گزارش‌هایی، پس
از آن‌که علی (علیه
السلام) و برخی
از مهاجران و
انصار نسبت به بیعت با ابوبکر اعتراض کرده و در
خانه فاطمه تحصن کردند، اسید همراه گروهی برای گرفتن بیعت نزد آنان آمده
و آن‌ها را تهدید کردند که در‌صورت خودداری
از بیعت با ابی‌بکر،
خانه را
آتش خواهند زد.
اسید پس
از ابوبکر
عمربن‌خطاب را شایسته‌ترین فرد برای خلافت می‌دانست.
وی در زمان عمر در گردهمایی جابیه
و
فتح بیت‌المقدس شرکت داشت.
سال
مرگ او را ۲۰ یا ۲۱ قمری دانسته‌اند.
عمر بر او
نماز خواند و وی را در
بقیع دفن کرد
و با فروش بخشی
از اموالش، بدهی او را پرداخت.
در
شأن نزول آیه «و یَسَلونَکَ عَنِ المَحیضِ قُل‌هُوَ اَذیً فَاعتَزِلُوا النِّساءَ فِی المَحیضِ ولا‌تَقرَبوهُنَّ حَتّی‌یَطهُرنَ»
از تو درباره
عادت‌ماهانه (زنان) می‌پرسند. بگو:آن رنجی است، پس هنگام عادت ماهانه
از (
آمیزش با) زنان کناره‌گیری کنید و به آنان نزدیک نشوید تا پاک‌شوند»
گفته شده است که
یهود و
مجوس نه تنها با
زن حایض هم‌بستر و
هم‌نشین نمی‌شدند، بلکه اتاق آن‌ها را نیز جدا‌می‌کردند و
اعراب جاهلی نیز در این کار
از آنان پیروی می‌کردند. پس
از ظهور اسلام شخصی به‌نام
ثابت‌بن‌دحداح ، و به نقلی اسیدبنحضیر و
عباد‌بن‌بشر نزد
پیامبر (صلیاللهعلیهوآله
وسلم) آمده،
از ایشان حدّ‌فاصله گرفتن
از زن حایض را پرسیدند که
آیه مزبور نازل شد.
قرطبی این نقل را مورد پذیرش بیش‌تر پژوهشگران می‌داند.
طبق برخی دیگر
از نقل‌ها اسیدبنحضیر پس
از نزول این آیه و هنگامی که شنید
یهودیان ، پیامبر (صلیاللهعلیهوآله
وسلم) را به جهت مخالفت با احکام‌شان
نکوهش می‌کنند نزد پیامبر (صلیاللهعلیهوآله
وسلم) آمد و با نقل
سخن یهود ، پرسید:آیا با زنان در حال
حیض هم‌بستر نشویم؟ پیامبر (صلیاللهعلیهوآله
وسلم)
از سخن یهود برآشفت
، بنابراین، فقط بر اساس نقل نخست می‌توانیم
از نقش اسیدبنحضیر در نزول آیه مزبور با طرح
پرسش ، یاد کنیم.
الاستیعاب فی معرفة الاصحاب؛ اسدالغابة فی معرفة الصحابه؛ الاعلام؛ بحارالانوار؛ البحرالمحیط فی التفسیر؛ تاریخ
الاسلام؛ تاریخ مدینة دمشق؛ تاریخ الیعقوبی؛ التفسیر الکبیر؛ تفسیر القرآن؛ تهذیب الکمال فی اسماء الرجال؛ الجامع لاحکام القرآن، قرطبی؛ رجال انزل الله فیهم قرآناً؛ السیرة النبویه، ابن‌هشام؛ شرح نهج البلاغه، ابن‌ابی الحدید؛ الطبقات الکبری؛ قاموس الرجال؛ المسترشد؛ معجم رجال الحدیث؛ المغازی؛ مفحمات الاقران فی مبهمات القرآن؛ منتهی المقال فی احوال الرجال.
دائرة المعارف قرآن کریم، برگرفته از مقاله «اُسیدبن حُضیر».
