استقرای خطابی

استقرای خطابی یکی از اصطلاحات به‌کار رفته در علم منطق بوده و به معنای استقرای تشکیل‌شده از مواد خطابی است.

فهرست مندرجات

۱ - توضیح اصطلاح

استقرای خطابی، خطابه‌ای است که از نظر صورت و شکل؛ استقرا و از لحاظ ماده از مظنونات یا مقبولات و یا مشهورات غیر حقیقی ترکیب یافته است؛ به عبارت دیگر، استقرائی است که از مواد خطابی ترکیب یافته باشد؛ مثلاً خطیب بعد از استقرا و بررسی حال بیشتر افراد و جزئیات، حکم کلی می‌کند و می‌گوید: «عمر ستمگران کوتاه است»، به این دلیل که موارد زیادی را جستجو کرده و دیده است که هشتاد درصد ظالمان چنین بوده‌اند، آن‌گاه وی، موارد کمی را هم که جستجو نکرده به حکم قانون غلبه، به این مواردِ غالب، ملحق می‌سازد؛ در نتیجه او به صورت موجبه کلیه می‌گوید: همه ستمگران عمرشان کوتاه است. خطابه، بیشتر به صورت قیاس و تمثیل است و گاهی هم به صورت استقرا می‌آید.

۲ - پانویس

[ویرایش]

۱.	↑ مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۴۳۷.
۲.	↑ علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۲۸۳.
۳.	↑ خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۵۳۶.

۳ - منبع