استعاذه (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
استعاذه به معنای پناه بردن به
خدا است.
استعاذه، از ریشه عوذ به معنای پناه بردن به غیر، از هرگونه
شر و بدی
و درخواست کمک
و چنگ زدن
آمده است.
در این مدخل از مشتقات «عوذ»
و عبارت‌های «لا ملجا من الله الا الیه» (پناهگاهى از خدا جز بسوى او نيست)
و «لن تجد من دونه ملتحدا» (هرگز پناهگاهى جز او نمى‌يابى)
استفاده شده است.
امام خمینی با استناد به آیه
(اَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ) حقیقت استعاذه را پناه بردن از شیطان
و تصرفات آن به مقام اسم الله که ربّ انسان کامل است می‌داند
و معتقد است مادامی که سالک در لباس کثرت است
و خود را متصرف در امور می‌داند، در تحت تصرف
شیطان است
و آنچه بر زبان جاری می‌کند اسم الله نبوده؛ بلکه لسان فصیح شیطان است
و چون خارج از کثرات شد به اول مرتبه استعاذه اهل سلوک نایل شده است.
به اعتقاد ایشان چون سالک به سیر
و سلوک الی الله متلبس شد
و سفر روحانی را شروع کرد تا در سیر
و سلوک است آنچه مانع این سفر
و خار طریق است، همان شیطان است از قوای شیطان،
جنی و انسی چنانچه در آیات الهی آمده
(مِن شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ الَّذِی یُوَسْوِسُ فِی صُدُورِ النَّاسِ مِنَ الْجِنَّةِ وَ النَّاسِ) پس انسان قبل از شروع به سلوک
و سیر الی الله مستعیذ نیست
و پس از آنکه سیر تمام شد
و از آثار
عبودیت چیزی باقی نماند از استعاذه
و مستعیذ نیز اثری باقی نمی‌ماند.
از نظر امام خمینی
سالک در هر مقامی که باشد، غایتی دارد
و این غایت به دست آوردن کمال
و سعادت است
و چون با سعادت
و کمالات در هر مقامی شیطانی قرین است
و دامی از دام‌های او مانع از بدست آوردن کمالات است، سالک ناچار باید از شیطان
و دام‌های او به خدا پناه ببرد.
استعاذه به خدااستعاذه مریماستعاذه محمد صلیاللهعلیهوآلهوسلّماستعاذه موسی علیهالسّلاماستعاذه نوح علیه‌السّلام .
•
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳، ص۱۴۲، برگرفته از مقاله «استعاذه». •
دانشنامه امام خمینی ، تهران،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ، ۱۴۰۰ شمسی.
