ازدواج بدون تعیین مهریه (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یکی از بحث‌ها در هنگام ازدواج و
خواستگاری بحث مهریه است.
ازدواج دائم ، بدون تعیین
مهریه جایز است.
لا جناح علیکم ان طـلقتم النساء ما لم تمسوهن او تفرضوا لهن فریضة.... (از جواز
طلاق در صورت عدم تعیین مهریه، استفاده می‌شود که عقد بدون تعیین مهریه، صحیح است و نیز به دست می‌آید که منظور از آن،
عقد دائم است؛ زیرا طلاق در
عقد موقت ، فرض ندارد)
به مهر صداق گفته می‌شود.
ذکر مهر در صحت عقد دائم شرط نیست، پس اگر زنی را عقد کند و اصلًا مهری برایش ذکر نکند عقد صحیح است، بلکه اگر تصریح به عدم مهر کند صحیح است و به این، یعنی به واقع ساختن عقد بدون مهر «
تفویض بضع» گفته می‌شود و به زنی که مهری در عقدش ذکر نشده، «مفوّضة
البضع» گفته می‌شود.
اگر عقد بدون مهر واقع شود، زن قبل از دخول چیزی را مستحق نمی‌شود، مگر اینکه او را طلاق دهد؛ پس زن استحقاق دارد که مرد به حسب حالش از غنا و فقر و باز بودن دست و تهی بودن آن، چیزی را از دینار یا درهم یا لباس یا چهارپا یا غیر این‌ها به او بدهد و به این چیز، «متعه» گفته می‌شود. و اگر عقد قبل از دخول با چیزی غیر از طلاق
فسخ شود، مستحق چیزی نمی‌باشد. و همچنین است اگر یکی از آن‌ها قبل از دخول بمیرد. و اما اگر به او دخول نموده باشد به سبب آن، مستحق مهر امثال خودش می‌باشد.
احوط (وجوبی) در مهر المثل در اینجا، در موردی که از مهر السنه بیشتر باشد، مصالحه است. و در غیر این مورد از مواردی که به مهر المثل حکم می‌کنیم، باید حال زن و صفات او از قبیل سن و بکارت و نجابت و عفت و عقل و ادب و شرف و جمال و کمال و اضداد این‌ها ملاحظه شود، بلکه هر چه که عرفاً و به طور عادی در بالا بردن مهر و نقصان آن مؤثر است، ملاحظه می‌شود، پس خویشان و عشیره و شهر آن زن و غیر این‌ها هم ملاحظه می‌شوند.
اگر چیزی را که کسی مالکش نمی‌شود مهر قرار دهد مانند شخص حرّ، یا چیزی را که
مسلمان مالکش نمی‌شود مانند شراب و خوک، عقد صحیح است ولی مهر باطل است و زن با دخول به او مستحق
مهر المثل می‌شود. و همچنین است در موردی که چیزی مهر قرار داده شود به این اعتقاد که سرکه است سپس معلوم شود که شراب است، یا مال دیگری مهر قرار داده شود به اعتقاد اینکه مال خودش است آنگاه خلاف آن معلوم شود.
اگر عقد بدون مهر واقع شود جایز است که بعد از آن به چیزی راضی شوند؛ چه به‌اندازه مهر المثل باشد یا کمتر از آن یا بیشتر و همان چیز به عنوان مهر تعیین می‌شود و مانند این است که در عقد ذکر شده باشد.
ذکر مهر در ازدواج موقت شرط است، پس اگر اخلال به آن نماید باطل است. و معتبر است که مهر مالیّت داشته باشد؛ چه عین خارجی باشد یا کلی در ذمّه یا منفعت یا عملی باشد که برای عوض قرار گرفتن صلاحیت داشته باشد یا حقی از حقوق مالی باشد مثل تحجیر و مانند آن. و معتبر است که با کیل یا وزن در مکیل و موزون؛ و با شمردن در معدود؛ یا با مشاهده یا وصفی که رافع جهالت باشد، معلوم باشد. و مقدار آن بستگی به رضایت طرفین دارد؛ کم باشد یا زیاد.
•
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳، ص۶۵، برگرفته از مقاله «ازدواج بدون تعیین مهریه». •
ساعدی، محمد، (مدرس حوزه و پژوهشگر) ،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی
