ابوالخیر حسن خوارزمی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابوالخیر حسن خوارزمی، ابوالخیر حسن بن سوار بن بابا بن بهرام خوارزمی، معروف به
ابن خمار، از افاضل منطقیین و شاگرد
یحیی بن عدی بود. در
طب و
فلسفه استاد بود.
مولد او به
بغداد به سال ۳۳۱ ه’ ۳۹. ق. فاضلی منطقی، شاگرد
یحیی بن عدی. در
طب و
فلسفه استاد بود و مامون بن محمد خوارزمشاه او را از بغداد بخوارزم بخواست و
ندیم و
طبیب خاص خویش کرد و آنگاه که
سلطان محمود غزنوی بر
خوارزم دست یافت او را به غزنه برد و بدانجا در ۱۰۲ سالگی مسلمانی گرفت و تا پادشاهی سلطان ابراهیم بزیست.
شیخ‌الرئیس
ابوعلی بن سینا نام وی را بعظمت می‌بُرد و آرزوی دیدار او می‌کرد. و در تتمه صوان الحکمه آمده است که سلطان محمود پس از
اسلام آوردن ابوالخیر ناحیت
خمار را از اعمال غزنه باقطاع وی کرد و از اینرو او را
ابن خمار گفتند.
لکن
ابن ندیم که سال‌ها پیش از رفتن او به غزنه و ظاهراً به بغداد او را دیده است کنیت او را ابوالخیر بن
خمار گوید و از اینرو گفته صاحب صوان الحکمه بر اساسی متین نیست و بی‌شبهه
خمار لقب یا نام یکی از اسلاف اوست.
و نیز صاحب صوان الحکمه گوید او را در اجزاء علوم حکمت تصانیف بسیار است و ابوالخیر را بقراط ثانی گویند و در تدبیر مشایخ تصنیفی لطیف دارد.
ابن ندیم گوید: ابوالخیر حسن بن سوار بن بابا بن بهرام، معاصر ما از افاضل منطقیین و شاگرد یحیی بن عدی است در نهایت ذکاء و فطنت. مولد ۳۳۱.
او راست:
۱-کتاب الهیولی در یک مقاله.
۲-کتاب الوفاق بین رای الفلاسفه و النصاری در سه مقاله.
۳-کتاب تفسیر ایساغوجی، مشروحاً.
۴-کتاب تفسیر ایساغوجی، مختصراً.
۵-کتاب الصدیق و الصداقه در یک مقاله.
۶-کتاب سیرة الفیلسوف در یک مقاله.
۷-کتاب الحوامل و آن مقالتی است در طب.
۸-کتاب دیابطا یعنی تقطیر در یک مقاله.
۹-کتاب الاخًثار المخیله فی الجو الحادثه عن البخار المائی و هی الهاله و القوس و الضباب در یک مقاله و آنرا از سریانی به
عربی نقل کرده.
۱۰-کتاب الاخًثارالعلویه و آن نیز ترجمه است.
۱۱-کتاب اللبس فی الکتب الاربعه فی المنطق، الموجود من ذلک.
۱۲-کتاب مسائل ثَاُوفرسطس و آنرا نیز نقل کرده است.
۱۳-کتاب مقاله فی الاخلاق و آن هم ترجمه است.
روزی سواره از بازار کفش‌گران می‌گذشت اسب او از اشتری برمید و وی را بیفکند و او از این زخم در ۱۰۸ سالگی به سال ۴۴۰ درگذشت.
علمای قرن چهارم هجری.
سایت علما و عرفا، برگرفته از مقاله «ابوالخیر حسن خوارزمی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۰۲/۰۲.
