• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابن ابی عمیر (مقاله‌دوم)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


مقالات مرتبط: ابن ابی عمیر.

ابواحمد محمد بن ابی عمیر زیاد ازدی (م ۲۱۷ق)، معروف به ابن ابی عمیر، از بزرگان شیعه و شخصیت مورد اعتماد در میان راویان و مؤلفان امامیه است. وی امام کاظم، امام رضا و امام جواد (علیهم‌السّلام) را درک کرد. ابن ابی عمیر را باتقواترین، موثق‌ترین و عابدترین مردم و از اصحاب اجماع دانسته‌اند. رجالیون از عظمت وی نزد شیعه و اهل‌سنت سخن گفته‌اند.


ابواحمد محمد بن ابی عمیر زیاد بن عیسی ازدی بغدادی، معروف به ابن ابی عمیر، از بزرگان شیعه و شخصیت مورد اعتماد در میان راویان و مؤلفان امامیه است. نجاشی او را اهل بغداد و ساکن آنجا و مولای مهلب بن ابی صفره ازدی می‌داند و نظر برخی را که گفته‌اند: او موالی بنی امیه بوده، نمی‌پذیرد.
[۱] نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۳۲۶.    
شیخ طوسی می‌گوید: ابن ابی عمیر امامان هفتم، هشتم و نهم (علیهم‌السّلام) را درک کرد، هر چند از امام کاظم (علیه‌السّلام) روایتی ندارد،
[۲] شیخ طوسی، الفهرست، ص۱۴۲.    
لیکن نجاشی می‌گوید که از آن حضرت و امام رضا (علیه‌السّلام) حدیث شنیده است.
[۳] نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۲۰۴.    
ابن ابی عمیر را با تقواترین، موثق‌ترین و عابدترین مردم دانسته‌اند،
[۴] شیخ طوسی، الفهرست، ص۱۴۲.    
به گونه‌ای که گفته شده: اگر چشم کسی از طول سجده آسیب ببیند همانا آن شخص، ابن ابی عمیر است.
[۵] کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۲۱۱.    
[۶] کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۵۹۲.    
رجالیون از عظمت وی نزد شیعه و اهل‌سنت و از مقام و منزلت وی نزد افرادی چون جاحظ که گرایشات ضد شیعی او روشن است، سخن گفته‌اند.
[۷] نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۳۲۶.    
[۸] شیخ طوسی، الفهرست، ص۱۴۲.    
علی بن حسن بن فضال، ابن ابی عمیر را فاضل‌تر و فقیه‌تر از یونس بن عبدالرحمان دانسته و یونس او را دریایی از دانش معرفی کرده و فقهای شیعه او را از اصحاب اجماع دانسته‌اند.
[۹] کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۵۵۶.    
[۱۰] کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۵۸۹-۵۹۱.    


ابن ابی عمیر به دلیل مخالفت با مامون (خلافت ۱۹۸-۲۱۸ق) مدتی به زندان افتاد و به دلیل عدم افشای اسرار شیعه با بدن برهنه صد ضربه شلاق را تحمل کرد، به‌گونه‌ای که نزدیک بود زبان بگشاید، اما صدای محمد بن یونس بن عبدالرحمان را شنید که او را به صبر می‌خواند و سرانجام با صبر و بردباری برای او گشایش حاصل شد.
[۱۱] کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۵۹۰-۵۹۱.    
گفته شده که متولی تازیانه زدن به او سندی بن شاهک، و دلیل آن تشیع ابن ابی عمیر بوده و در این حادثه ضرر فراوانی متوجه وی شده است و از آنجا که ثروت زیادی داشت با پرداختن مبلغ هنگفتی آزاد شد.
[۱۲] کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۵۹۲.    


همچنین گفته شده که مامون او را زندانی کرد تا حاضر شد سمت قضاوت برخی مناطق را بپذیرد و چون حبس او چهار سال به درازا کشید، خواهرش کتب او را دفن کرد و در اثر رطوبت زمین، آن کتب از بین رفت، بدین‌جهت محمد احادیث را از حفظ یا آنچه به دیگران آموخته بود، روایت می‌کرد و فقهای شیعه نیز مراسیل او را معتبر می‌دانند. دلیل نابودی کتاب‌های وی را آب گرفتگی به سبب باران نیز گفته‌اند.
[۱۳] نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۳۲۶.    
ابن ابی عمیر علاوه بر امامان پیش گفته، از حماد بن عثمان، ابان بن عثمان، علی بن حنظله، علی بن ابی حمزه و دیگران روایت کرده و عبدالله بن احمد بن نهیک، ایوب بن نوح، ابراهیم بن‌ هاشم، یعقوب بن یزید و دیگران از او روایت کرده‌اند.
[۱۴] اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۵۱-۵۲.    


وی صاحب ۹۴ تالیف بوده و در طریق ۱۰۰ روایت از راویان امام صادق (علیه‌السّلام) واقع شده است.
[۱۵] شیخ طوسی، الفهرست، ص۱۴۲.    
محمد بن ابی عمیر با عنوان بیاع سابری نیز در روایت آمده است،
[۱۶] خوئی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۵، ص۲۹۶.    
اما با محمد بن ابی عمیر بزاز بیاع سابری که شیخ طوسی ذیل اصحاب امام صادق (علیه‌السّلام) آورده
[۱۷] شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۳۰۶.    
متحد نیست، زیرا این شخص در زمان امام کاظم (علیه‌السّلام) درگذشته،
[۱۸] خوئی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۵، ص۲۹۶.    
ولی محمد بن ابی عمیر مورد بحث در سال ۲۱۷ق دنیا را بدرود گفته است.
[۱۹] نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۳۲۷.    


آثار ابن ابی عمیر که در منابع از آنها یاد شده، عبارت‌اند از: کتاب‌های المغازی، الکفر و الایمان، البداء، الاحتجاج فی الامامه، الحج، فضائل الحج، المتعه، الاستطاعه، الملاحم، یوم و لیله الصلاة، مناسک الحج، الصیام، اختلاف الحدیث، المعارف، التوحید، النکاح، الطلاق، الرضا (علیه‌السّلام)
[۲۰] نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۳۲۷.    
النوادر، الافعال الرد علی اهل القدر و الجبر، الامامه و پرسش‌هایی از امام رضا (علیه‌السّلام).
[۲۱] شیخ طوسی، الفهرست، ص۱۴۲.    
[۲۲] حلی، حسن بن علی، رجال ابن داوود، ص۱۵۹.    
[۲۳] ابن شهر آشوب، محمد بن علی، معالم العلماء، ص۱۰۲.    
[۲۴] علامه حلی، خلاصة الاقوال، ص۲۳۹.    
[۲۵] حسینی تفرشی، سید مصطفی، نقد الرجال، ج۵، ص۲۴۹.    
[۲۶] قهپایی، عنایت‌الله، مجمع الرجال، ج۵، ص۱۱۷.    
[۲۷] بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۳۱.    
[۲۸] استرآبادی، محمد بن علی، منهج المقال، ص۲۷۵.
[۲۹] آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱، ص۲۸۳.    
[۳۰] تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ج۹، ص۳۸.    
[۳۱] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۳۱.    


۱. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۳۲۶.    
۲. ↑ شیخ طوسی، الفهرست، ص۱۴۲.    
۳. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۲۰۴.    
۴. ↑ شیخ طوسی، الفهرست، ص۱۴۲.    
۵. ↑ کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۲۱۱.    
۶. ↑ کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۵۹۲.    
۷. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۳۲۶.    
۸. ↑ شیخ طوسی، الفهرست، ص۱۴۲.    
۹. ↑ کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۵۵۶.    
۱۰. ↑ کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۵۸۹-۵۹۱.    
۱۱. ↑ کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۵۹۰-۵۹۱.    
۱۲. ↑ کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۵۹۲.    
۱۳. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۳۲۶.    
۱۴. ↑ اردبیلی، محمد بن علی، جامع الرواة، ج۲، ص۵۱-۵۲.    
۱۵. ↑ شیخ طوسی، الفهرست، ص۱۴۲.    
۱۶. ↑ خوئی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۵، ص۲۹۶.    
۱۷. ↑ شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۳۰۶.    
۱۸. ↑ خوئی، سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج۱۵، ص۲۹۶.    
۱۹. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۳۲۷.    
۲۰. ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، ص۳۲۷.    
۲۱. ↑ شیخ طوسی، الفهرست، ص۱۴۲.    
۲۲. ↑ حلی، حسن بن علی، رجال ابن داوود، ص۱۵۹.    
۲۳. ↑ ابن شهر آشوب، محمد بن علی، معالم العلماء، ص۱۰۲.    
۲۴. ↑ علامه حلی، خلاصة الاقوال، ص۲۳۹.    
۲۵. ↑ حسینی تفرشی، سید مصطفی، نقد الرجال، ج۵، ص۲۴۹.    
۲۶. ↑ قهپایی، عنایت‌الله، مجمع الرجال، ج۵، ص۱۱۷.    
۲۷. ↑ بغدادی، اسماعیل بن محمد، ایضاح المکنون، ج۱، ص۳۱.    
۲۸. ↑ استرآبادی، محمد بن علی، منهج المقال، ص۲۷۵.
۲۹. ↑ آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۱، ص۲۸۳.    
۳۰. ↑ تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ج۹، ص۳۸.    
۳۱. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۱۳۱.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۶۴۵، برگرفته از مقاله «محمد ابن ابی عمیر».


رده‌های این صفحه : اصحاب اجماع | اصحاب امام جواد | اصحاب امام رضا | اصحاب امام کاظم | درگذشتگان سال ۲۱۷ (قمری) | راویان از امام رضا | راویان از امام کاظم | راویان موثق شیعه قرن 2 (قمری) | راویان موثق شیعه قرن 3 (قمری) | رجال حدیث شیعه | شخصیت‌های قرن 2 (قمری) | شخصیت‌های قرن 3 (قمری) | علمای رجالی شیعه | مؤلفان شیعه قرن 2 (قمری) | مؤلفان شیعه قرن 3 (قمری)
جعبه ابزار