• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابن‌زهر ابومروان عبدالملک بن محمد

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ابومروان عبدالملک بن محمد بن مروان بن زهر، فقیه و طبیب اشبیلی، یکی از شخصیت‌های ابن‌زهر می‌باشد؛ اِبْن‌زُهْر، لقب افراد خاندانی منسوب به اِیاد بن مَعَدّ بن عدنان که در سده‌های ۴ تا ۷ق/۱۰ تا ۱۳م، فقیهان، پزشکان، ادیبان و وزیرانی نامدار از آن برخاستند.



ابومروان عبدالملک بن محمد بن مروان بن زهر (د ح۴۷۰ق/ ۱۰۷۷م)، فقیه و طبیب اشبیلی.
از تاریخ تولد و استادان وی آگاهی در دست نیست، ولی نوشته‌اند که نخست به شیوه پدر به تحصیل فقه و حدیث و علوم قرآنی پرداخت، اما بعد به علوم دیگر علاقه‌مند شد
[۱] ابن‌ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۳، ص۶۰۶، به کوشش عزت عطار، قاهره، ۱۳۷۵ق/۱۹۵۶م.
و به عزم زیارت به مشرق سفر کرد و در مصر و قیروان به فراگیری دانش پزشکی پرداخت و مدتی طولانی در این دو شهر سکنی گزید،
[۲] ابن‌ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۳، ص۶۰۶، به کوشش عزت عطار، قاهره، ۱۳۷۵ق/۱۹۵۶م.
اما به گفته ابن‌خلکان وی نخست به بغداد رفت و در آن‌جا ریاست پزشکان یافت، آنگاه رهسپار مصر و قیروان شد و سپس به شهر دانیه در اندلس بازگشت و در آن‌جا مورد احترام مجاهد عامری (حک ۴۰۷-۴۳۲ق/۱۰۱۶-۱۰۴۱م) امیر دانیه قرار گرفت.


ابومروان در پزشکی شهرتی به سزا یافت و سرآمد پزشکان روزگار خود شد.
[۴] ابن‌ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۳، ص۶۰۶، به کوشش عزت عطار، قاهره، ۱۳۷۵ق/۱۹۵۶م.
او نخستین فرد از خاندان ابن‌زهر بود که به پزشکی روی آورد و موجب شد که فرزندان و اعضای این خاندان نیز پس از او به این فن بپردازند.
[۶] عنان، محمد عبدالله، عصر المرابطین و الموحدین، ج۱، ص۴۷۳، قاهره، ۱۳۸۳ق/۱۹۶۴م.

یکی از آراء عجیب و مخالف نظر عمومی او این بود که حمام با آب گرم را روا نمی‌دانست، زیرا معتقد بود که بدن را بدبو می‌کند و ترکیب خلط‌ها را بر هم می‌زند.


ابومروان در دانیه درگذشت و در مقابل جامع قدیم آن شهر به خاک سپرده شد.
گرچه ابن‌ابار نوشته است که در ۶۳۳ق/۱۲۳۵م که در این شهر به قضا اشتغال داشته، به رغم جست و جوها نتوانسته است مدفن او را بیابد.
ابن‌ابی‌اصیبعه
[۱۰] ابن‌خلکان، احمد بن محمّد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۴۳۷.
بر آن است که وی به اشبیلیه بازگشت و در همان‌جا درگذشت.


۱. ابن‌ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۳، ص۶۰۶، به کوشش عزت عطار، قاهره، ۱۳۷۵ق/۱۹۵۶م.
۲. ابن‌ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۳، ص۶۰۶، به کوشش عزت عطار، قاهره، ۱۳۷۵ق/۱۹۵۶م.
۳. ابن‌خلکان، احمد بن محمّد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۴۳۶-۴۳۷.    
۴. ابن‌ابار، محمد بن عبدالله، التکملة لکتاب الصله، ج۳، ص۶۰۶، به کوشش عزت عطار، قاهره، ۱۳۷۵ق/۱۹۵۶م.
۵. ابن‌ابی‌اصیبعه، احمد بن قاسم، عیون الانباء، ج۱، ص۵۱۷.    
۶. عنان، محمد عبدالله، عصر المرابطین و الموحدین، ج۱، ص۴۷۳، قاهره، ۱۳۸۳ق/۱۹۶۴م.
۷. ابن‌ابی‌اصیبعه، احمد بن قاسم، عیون الانباء، ج۱، ص۵۱۷.    
۸. ابن‌خلکان، احمد بن محمّد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۴۳۷.    
۹. ابن‌خلکان، احمد بن محمّد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۴۳۷.    
۱۰. ابن‌خلکان، احمد بن محمّد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۴۳۷.



دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن‌زهر»، ج۳، ص۱۲۷۵.    




جعبه ابزار