ابلیس (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابلیس شیطان بزرگ از
جنیان.
و
آفریده شده از
آتش است.
ابلیس عامل اخراج
آدم علیه‌السّلام و
حوا علیهاالسّلام از
بهشت گردید.
ابلیس برگرفته از
ماده (ب ـ ل ـ س) است. ابلاس به معنای
یاس است و ابلیس را به جهت مایوس شدن وی از
رحمت الهی بدین نام خوانده شد.
در این عنوان از
آیات مشتمل بر واژه «ابلیس» استفاده شده. همچنین است واژه «
شیطان » اگر به
قرینه سیاق و... منظور از آن ابلیس باشد.
امام خمینی ابلیس را موجودی متکبر معرفی می‌کند که از درگاه الهی رانده شده است. در فرهنگ اسلامی به موجود شریر، پلید نافرمان و فریب‌کار،
شیطان گفته می‌شود و طبق این بیان
شیطان، اسم عامی است که شامل هر موجود شری می‌شود لکن به دلیل غلبه کاربرد آن در ابلیس که از درگاه خداوند طرد شد، در این معنا رایج گردید.
امام خمینی حقیقت ابلیس را جوهر برزخی ظلمانی می‌داند که از جنس ملائکه نمی‌باشد. ایشان برخلاف کلام برخی اهل معرفت که حقیقت
شیطان و ابلیس را همان غیریت و ماسوایت می‌دانند، معتقد است
شیطان یک حقیقت خارجی است نه یک امر موهوم و عاری از حقیقت. بلکه ابلیس حقیقتی است که دارای
تجرد مثالی و وهم کل است که همه وهم‌های جزئی از جنود و شئون او بوده و
شیطان انسی و جنّی از
تمثلات او می‌باشند.
امام خمینی در تفسیر آیه
(خَلَقْتَنِی مِنْ نارٍ وَ خَلَقْتَهُ مِنْ طِینٍ) درباره قیاس
شیطان و سجده نکردن بر آدم با استناد به روایتی، می‌گوید
قیاس ابلیس مغالطی بود و به روحانیت آدم توجه نکرده بود
این قیاس غلط سبب شد او از معراج قدس الهی به ظلمت تاریک طبیعت تنزل کند. همچنین امام خمینی علت رانده شدن ابلیس را استکبار و
حسد او به آدم و سرپیچی از فرمان الهی می‌داند.
ابلیس و آدم علیه‌السّلام؛
ادعاهای ابلیس؛
استکبار ابلیس؛
اعتراف ابلیس؛
اغواگری ابلیس؛
دشمنی ابلیس؛
عصیان ابلیس.
•
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲، ص۱۵۴، برگرفته از مقاله «ابلیس (قرآن)». •
دانشنامه امام خمینی ، تهران،
موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ، ۱۴۰۰ شمسی.
