• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابراهیم لکهنوی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


اِبْراهیم‌ِ لَکْهْنَوی‌، محمدتقی‌ بن حسین‌ دلدار علی‌ نقوی‌ نصیر آبادی‌ (۱۲۵۹-۱۳۰۷ق‌/۱۸۴۳-۱۸۹۰م‌)، فقیه‌ و مفسر شیعی‌ در سده ۱۳ق‌/۱۹م‌ در هندوستان‌ بود.

وی‌ در لکهنو زاده‌ شد و در همان‌جا رشد یافت‌ و به‌ تحصیل‌ علم‌ پرداخت‌.
[۱] آقابزرگ‌، طبقات‌ اعلام‌ الشیعة، ج۱، ص۱۰، قرن‌ ۱۴، مشهد، ۱۴۰۴ق‌/ ۱۹۸۴.


صرف‌ و نحو و منطق‌ و بیان‌ را نزد مولی‌ کمال‌ الدین‌ موهانی‌

و فقه‌ و اصول‌ را پیش‌ پدر خواند.

پس‌ از درگذشت‌ پدر، که‌ از عالمان‌ و فقیهان‌ شیعی‌ بود، عهده‌دار امور شرعی‌ و دینی‌ شیعیان‌ لکهنو شد.
[۲] امین‌، محسن‌، اعیان‌ الشیعة، ج۲، ص۲۰۵، به‌ کوشش‌ حسن‌ امین‌، بیروت‌، ۱۴۰۳ق‌/۱۹۸۳م‌.


در ۱۲۸۹ق‌/ ۱۸۷۲م‌ به‌ قصد سفر حج‌ راهی‌ مکه‌ و مدینه‌ شد.

و نیز در ۱۲۹۱ق‌ برای‌ زیارت‌ عتبات‌ به‌ عراق‌ سفر کرد.
[۳] صدر الافاضل‌، مرتضی‌ حسین‌، مطلع‌ الانوار، ج۱، ص۴۷۸، کراچی‌، ۱۴۰۲ق‌/۱۹۸۱م‌.


و در آن‌جا از فقیهان‌ بنام‌ شیعی‌ مانند میرزا محمد حسن‌ شیرازی‌، شیخ‌ محمد طه‌ نجف‌ نجفی‌، سیدمیرزا محمد حسین‌ شهرستانی ‌، شیخ‌ علی‌ فرزند صاحب‌ جواهر ، میرزا حبیب‌ الله‌ رشتی ‌، مولا لطف‌ الله‌ مازندرانی‌ ، شیخ‌ محمد حسن‌ آل‌ یاسین‌ کاظمی ‌، فاضل‌ ایروانی ‌، شیخ‌ محمد حسین‌ کاظمی ‌، شیخ‌ حسن‌ ابن الشیخ‌، اسدالله‌ کاظمی ‌، شیخ‌ زین‌ العابدین‌ مازندرانی‌ و سید ابوالقاسم‌ طباطبائی‌ (حجة الاسلام‌) اجازه روایت‌ یافت‌.

در ۱۳۰۶ق‌/۱۸۸۸م‌ به‌ قصد زیارت‌ مرقد امام‌ رضا (علیه السلام) سفری‌ به‌ ایران‌ کرد و در آستانه حضرت‌ عبدالعظیم‌ شهر ری‌ مورد استقبال‌ علما و امرا قرار گرفت‌.

و همچنین‌ با ناصرالدین‌ شاه‌ دیدار کرد
[۴] صدر الافاضل‌، مرتضی‌ حسین‌، مطلع‌ الانوار،ج۱، ص۴۷۸، کراچی‌، ۱۴۰۲ق‌/۱۹۸۱م‌.
و شاه‌ به‌ قصد تکریم‌ او را «حجةالاسلام‌» لقب‌ داد.
[۵] امین‌، محسن‌، اعیان‌ الشیعة،ج۲، ص۲۰۵، به‌ کوشش‌ حسن‌ امین‌، بیروت‌، ۱۴۰۳ق‌/۱۹۸۳م‌.


لکهنو هنگامی‌ که‌ حکومت‌ فرمانروایان‌ شیعی‌ در لکهنو پایان‌ یافت‌ و دولت‌ انگلیس‌ بر آن‌ سامان‌ چیره‌ شد، فرمان‌ داد تا عالمان‌ دینی‌ شهادت‌ به‌ ولایت‌ امام‌ علی‌ (علیه السلام) را از اذان‌ حذف‌ کنند. ابراهیم‌ سخت‌ به‌ مخالفت‌ برخاست‌ و نامه‌ای‌ به‌ ملکه‌ انگلیس‌ نوشت‌ و در نتیجه‌ فرمان‌ صادر شده‌ لغو گردید
[۶] امین‌، محسن‌، اعیان‌ الشیعة،ج۲، ص۲۰۵، به‌ کوشش‌ حسن‌ امین‌، بیروت‌، ۱۴۰۳ق‌/۱۹۸۳م‌.


و در عین‌ حال‌ حکومت‌ انگلیس‌ او را «شمس‌ العلماء» لقب‌ داد.
[۷] موسوی‌ اصفهانی‌، محمد مهدی‌، احسن‌ الودیعة،ج۱، ص۱۱۴، بغداد، ۱۳۴۸ق‌/۱۹۲۹م‌.


ابراهیم‌ دارای‌ حوزه درس‌ نیز بود و شاگردانی‌ را در علوم‌ دینی‌ پرورش‌ داد.

او دارای‌ تألیفاتی‌ بدین‌ شرح‌ است‌: تحفة المؤمنین‌ که‌ رساله عملیه اوست‌ و در هند به‌ زبان‌ اردو چاپ‌ شده‌ است‌
[۸] آقابزرگ‌، الذریعة، ج۳، ص۴۷۴.
الیواقیت‌ و الدرر فی‌ حکم‌ التماثیل‌ و الصور که‌ در هند چاپ‌ شده‌ است‌
[۹] آقابزرگ‌، الذریعة، ج۲۵، ص۲۹۵-۲۹۶.
نورالابصار فی‌ اخذ الثّار، به‌ زبان‌ فارسی‌ در لکهنو چاپ‌ شده‌ است‌
[۱۰] صدر الافاضل‌، مرتضی‌ حسین‌، ج۱، ص۴۷۹، مطلع‌ الانوار، کراچی‌، ۱۴۰۲ق‌/۱۹۸۱م‌.
الشمعة فی‌ احکام‌ الجمعة که‌ وی‌ آن‌ را به‌ نام‌ ناصرالدین‌ شاه‌ تألیف‌ کرده‌ است‌، از این‌ رو آن‌ را اللمعة الناصریة نیز گویند و نسخه‌ای‌ از آن‌ در کتابخانه وی‌ در لکهنو موجود است‌
[۱۱] آقابزرگ‌، الذریعة، ج۱۴، ص۲۳۳.
ظاب‌ العائل‌ در فقه‌
[۱۲] آقابزرگ‌، الذریعة، ج۱۵، ص۱۹۸.
امل‌ الا¸مل‌ در کلام‌ (فارسی‌)؛ تکمله‌ای‌ بر کتاب‌ پدر خود ینابیع‌الانوار در تفسیر؛ البضاعة المزجاة که‌ در تفسیر سوره یوسف‌ است‌ (ج۲، ص۲۰۵) و دعائم‌ الایمان‌.
[۱۳] لکهنوی‌، محمد مهدی‌، نجوم‌ السماء،ج۱، ص۱۲۲، قم‌، ۱۳۹۶ق‌/۱۹۷۶م‌.


(۱) آقابزرگ‌، الذریعة.
(۲) آقابزرگ‌، طبقات‌ اعلام‌ الشیعة، قرن‌ ۱۴، مشهد، ۱۴۰۴ق‌/ ۱۹۸۴.
(۳) امین‌، محسن‌، اعیان‌ الشیعة به‌ کوشش‌ حسن‌ امین‌، بیروت‌، ۱۴۰۳ق‌/۱۹۸۳م‌.
(۴) صدر الافاضل‌، مرتضی‌ حسین‌، مطلع‌ الانوار، کراچی‌، ۱۴۰۲ق‌/۱۹۸۱م‌.
(۵) لکهنوی‌، محمد مهدی‌، نجوم‌ السماء، قم‌، ۱۳۹۶ق‌/۱۹۷۶م‌.
(۶) موسوی‌ اصفهانی‌، محمد مهدی‌، احسن‌ الودیعة، بغداد، ۱۳۴۸ق‌/۱۹۲۹م‌.

۱. ↑ آقابزرگ‌، طبقات‌ اعلام‌ الشیعة، ج۱، ص۱۰، قرن‌ ۱۴، مشهد، ۱۴۰۴ق‌/ ۱۹۸۴.
۲. ↑ امین‌، محسن‌، اعیان‌ الشیعة، ج۲، ص۲۰۵، به‌ کوشش‌ حسن‌ امین‌، بیروت‌، ۱۴۰۳ق‌/۱۹۸۳م‌.
۳. ↑ صدر الافاضل‌، مرتضی‌ حسین‌، مطلع‌ الانوار، ج۱، ص۴۷۸، کراچی‌، ۱۴۰۲ق‌/۱۹۸۱م‌.
۴. ↑ صدر الافاضل‌، مرتضی‌ حسین‌، مطلع‌ الانوار،ج۱، ص۴۷۸، کراچی‌، ۱۴۰۲ق‌/۱۹۸۱م‌.
۵. ↑ امین‌، محسن‌، اعیان‌ الشیعة،ج۲، ص۲۰۵، به‌ کوشش‌ حسن‌ امین‌، بیروت‌، ۱۴۰۳ق‌/۱۹۸۳م‌.
۶. ↑ امین‌، محسن‌، اعیان‌ الشیعة،ج۲، ص۲۰۵، به‌ کوشش‌ حسن‌ امین‌، بیروت‌، ۱۴۰۳ق‌/۱۹۸۳م‌.
۷. ↑ موسوی‌ اصفهانی‌، محمد مهدی‌، احسن‌ الودیعة،ج۱، ص۱۱۴، بغداد، ۱۳۴۸ق‌/۱۹۲۹م‌.
۸. ↑ آقابزرگ‌، الذریعة، ج۳، ص۴۷۴.
۹. ↑ آقابزرگ‌، الذریعة، ج۲۵، ص۲۹۵-۲۹۶.
۱۰. ↑ صدر الافاضل‌، مرتضی‌ حسین‌، ج۱، ص۴۷۹، مطلع‌ الانوار، کراچی‌، ۱۴۰۲ق‌/۱۹۸۱م‌.
۱۱. ↑ آقابزرگ‌، الذریعة، ج۱۴، ص۲۳۳.
۱۲. ↑ آقابزرگ‌، الذریعة، ج۱۵، ص۱۹۸.
۱۳. ↑ لکهنوی‌، محمد مهدی‌، نجوم‌ السماء،ج۱، ص۱۲۲، قم‌، ۱۳۹۶ق‌/۱۹۷۶م‌.


دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابراهیم لکهنوی»، ج۲، ص۷۱۶.    


رده‌های این صفحه : تراجم | علمای شیعه | علمای قرن سیزدهم
جعبه ابزار