ابراهیم بن یحیی نقاش
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابراهیم بن یحیی نقاش (م
۴۹۳ق) مشهور به ابن زرقاله، ریاضی‌دان، اخترشناس و
منجم اندلسی در
قرن پنجم هجری قمری بود؛ به گفته تذکره نوسیان: ابن زرقاله از آگاه‌ترین دانشمندان
علم نجوم و کواکب در روزگار خویش و مخترع ادوات و
آلات نجوم به شمار می‌رفت.
ابواسحاق ابراهیم بن یحیی نقاش طلیطلی مشهور به ابن زُرقاله و ولد زرقیال از زمان ولادت، رشد و چگونگی تحصیلات، استادان و شاگردان وی گزارشی نرسیده است.
ریاضی دان
و اخترشناس اندلسی و از مردم
طُلَیطَله بود؛ ولی بعدها از زادگاهش به
قرطبه کوچ کرد و ساکن آنجا شد.
تذکره نویسان گفته‌اند: ابن زرقاله از آگاه‌ترین دانشمندان علم
نجوم و کواکب در روزگار خویش و مخترع ادوات و
آلات نجوم به شمار می‌رفت
و در
محاسبات نجومی مهارت خاصی داشت.
ابن زُرقاله در قرطبه رصدخانه‌ای برپا ساخته و در آن حساب حرکات و درجات ستارگان را ضبط می‌کرد.
آخرین ارصاد وی در قرطبه در سال
۴۸۰ق بود؛ ولی بیشتر ارصادش قبل از آن در طلیطله در ایام
مامون بن ذی النون انجام یافت.
برخی ابن زرقاله را مبتکر دیدگاه‌های جدیدی در علم
ستاره شناسی و اخترشناسی دانسته‌اند.
ابن حماد اندلسی روش وی را در ارصاد کواکب پذیرفته و بر همین مبنا به ارصاد پرداخته و سه‌زیج بر اساس رصد وی تالیف کرده است.
ابن زرقاله دارای تالیفات و آثاری در موضوع ارصاد بوده که از آن جمله است:
صفیحة الزرقیال،
العمل بالصفیحة الزیجیّه،
التدبیر.
ابراهیم نقاش در
ذی الحجّه سال ۴۹۳ق در قرطبه درگذشت.
(دیگر منابع:
)
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «ابراهیم نقاش»، ج۳، ص۴۰.
