ابراهیم بن محمد عبسی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابراهیم بن محمد عبسی (حدود
۲۵۰-
۳۳۸ق)
محدث،
قاضی و تاجری
سامرایی بود که در
دمشق سکونت داشت. عبسی برای تحصیل علم به شهرهای مختلفی سفر کرد و از محدثان بزرگی دانش آموخت. او خود نیز شاگردان بسیاری تربیت کرد و به عنوان قاضی و منشی در دمشق فعالیت می‌کرد. عبسی در تجارت نیز فردی موفق بود و رجال نویسان اهل سنت او را فردی موثق و ثقه می‌دانند. او سرانجام در
ربیع‌الآخر سال ۳۳۸ هجری در دمشق درگذشت.
ابواسحاق ابراهیم بن محمد بن احمد بن ابی ثابت عبسی عطار عراقی سامری معروف به ابن ابی ثابت دراصل اهل سامرا بود؛ اما در دمشق سکونت داشت.
تاریخ دقیق ولادت او معلوم نیست.
ذهبی می‌نویسد: به هنگام مرگ، بیش از نود سال از عمر او گذشته بود که با توجه به این مطلب و سال درگذشت وی می‌توان ولادت او را اواخر دهه چهارم
قرن سوم برآورد کرد.
عبسی محدث بود و برای کسب دانش و تحصیلات به شهرها و سرزمین‌های گوناگونی همچون
بغداد،
مصر،
رقّه،
بالس و
حمص مسافرت کرد و استادان و شیوخ بسیاری را درک کرد که از آن میان می‌توان به محدثان بزرگی چون
حسن بن عرفه،
زکریا مروزی،
سعدان بن نصر،
محمد بن عوف طایی،
عمران بن بکار حمصی و
ابراهیم بن مرزوق بصری اشاره کرد.
ابن ابی ثابت خود نیز کرسی تدریس داشت و شاگردان بسیاری را تربیت کرد.
ابوبکر ابهری،
عبدالوهاب کلابی،
ابن جمیع،
محمد بن مظفر و
ابوحفص بن شاهین از شاگردان اویند.
به گزارش
ابن عساکر، وی افزون بر تعلیم و تعلم، منشی و جانشین برخی از قاضیان دمشق نیز بود و در غیاب آنها به قضاوت می‌پرداخت.
گفته شده وی در تجارت نیز فردی زیرک و کارآمد بود.
رجال نویسان
اهل سنّت وی را موثق دانسته‌اند.
ابواسحاق جزوه‌ای حدیثی داشته که
صفدی آن را عالی توصیف کرده است.
فؤاد سزگین از اثر وی با عنوان حدیث یاد کرده که در
ظاهریه مصر موجود است.
ابواسحاق سرانجام در
ربیع الآخر سال ۳۳۸ هجری در دمشق از دنیا رفت.
(دیگر منابع:
)
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «ابراهیم عبسی»، ج۲، ص۴۷.
