ابراهیم بن محمد بن یحیی مزکی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابراهیم بن محمد بن یحیی مزکی (
۲۹۵-
۳۶۲ق)
محدث،
عابد و
زاهد نیشابوری بود. او در سفرهای متعدد به
ری،
عراق،
حجاز و
سرخس از بزرگان زمان خود
علم حدیث آموخت و در
بغداد به استادی برگزیده شد و سرانجام در سال ۳۶۲ هجری قمری در
سوسنقین درگذشت و در
نیشابور به خاک سپرده شد.
ابواسحاق ابراهیم بن
محمد بن یحیی بن سختویه مزکی نیشابوری محدث بزرگ نیشابور در روزگار خویش و عابد و زاهد بود
که در سال ۲۹۵ هجری به دنیا آمد.
برای آموختن علم و دانش به ری، عراق، حجاز و سرخس مسافرت کرد و از
محمد بن اسحاق سراج ثقفی،
محمد بن اسحاق بن خزیمه،
ابوالعباس ماسرجسی،
احمد بن محمد ازهری،
عبدالرحمان بن ابی حاتم،
محمد عبدالرحمان دغولی و برخی دیگر دانش آموخت.
سفر او به عراق در سال
۳۱۶ هجری و برای بهره گیری از
ابن صاعد بوده است. در بغداد با کمک
ابوالحسن دارقطنی (م.
۳۸۵ق) به استادی برگزیده شد و بسیاری از کتاب‌های
ابوالعباس سراج همانند کتاب الاخوه و الاخوات، کتاب التاریخ، شماری از آثار مسلم و تاریخ بخاری را تدریس کرد و بسیاری از جویندگان دانش از او بهره بردند.
ابوالحسن ابن رزقویه،
محمد بن ابی الفوارس،
علی بن احمد رزاز،
ابوعلی بن شاذان و
ابونعیم اصفهانی از شاگردان وی به شمار می‌روند.
طبعاً در ادامه همین سفر، به حجاز نیز رفته است. بازگشت ابواسحاق به نیشابور گزارش نشده؛ اما ازآنجاکه در سال ۳۳۶ هجری در این شهر مجلس تدریس و املای حدیث بر پا کرده،
برداشت می‌شود که در همین حدود به زادگاهش بازگشته است.
مزکی برای ترویج و گسترش حدیث، مبالغ هنگفتی هزینه کرد و در نقل روایت، مورد اعتماد توصیف شده است؛ بااین حال
ابوبکر برقانی در آغاز، هیچ روایتی از وی در صحیح خود نیاورده بود تا اینکه باخبر شد مردم نیشابور به نیکی از او یاد می‌کنند و بزرگش می‌دارند. ازآن پس، احادیث بسیاری از مزکی در صحیح خود نقل کرد.
کتاب الامالی فی الحدیث اثر ابواسحاق است.
ابواسحاق در سال ۳۶۲ هجری
در سوسنقین، مکانی بین
ساوه و
همدان از دنیا رفت؛ ولی پیکر او به نیشابور منتقل و در منزلش به خاک سپرده شد.
(دیگر منابع:
)
• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «ابراهیم مزکی»، ج۲، ص۵۱.
