إِنْسَ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
إِنْسَ: (خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ)«إِنْسَ» (به کسر همزه و سکون نون) به معنای بشر در مقابل
جن است.
از مهمترين سؤالاتى كه هر كس از خود مى‌كند اين است كه "ما براى چه آفريده شده‌ايم"؟ و "هدف آفرينش
انسان‌ها و آمدن به اين
جهان چيست"؟ و از آن‌جا كه
خداوند از همه عالم‌تر و حكيم‌تر است بلكه با هيچ كس قابل مقايسه نيست اين
سؤال پيش مى‌آيد كه او چرا
انسان را آفريد؟ آيا كمبودى داشت كه با آفرينش
انسان بر طرف مى‌شد؟! آيا نيازى داشته كه ما را براى پاسخگويى به آن آفريده است؟! در حالى كه مى‌دانيم وجود او از هر جهت كامل و بى نهايت در بى نهايت است و غنى بالذات.
آیه فوق به اين سؤال مهم و همگانى با تعبيرات فشرده و پرمحتوايى پاسخ مى‌گويد و مى‌فرمايد: من
جن و
انس را نيافريدم جز براى اين‌كه عبادتم كنند.
به موردی از کاربرد «
إِنْسَ» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ) «من جنّ و
انس را نيافريدم جز براى اين‌كه مرا
پرستش كنند و از اين راه تكامل يابند و به من نزديک شوند.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: در اين
آیه، سياق كلام از تكلم با غير به
متکلم وحده تغيير يافته. و اين تغيير سياق براى آن بوده كه كارهايى كه در سابق ذكر مى‌شد و به
خدا نسبت مى‌داد، مانند خلقت و ارسال رسل و انزال
عذاب، كارهايى بود كه واسطه برمى‌داشت، و مثلا
ملائکه و ساير اسباب در آن واسطه بودند، بخلاف غرض از خلقت و ايجاد- كه همان
عبادت باشد- كه امرى است مختص به خداى سبحان و احدى در آن شركت ندارد.
و جمله
(إِلَّا لِيَعْبُدُونِ) استثنايى است از نفى، و شكى نيست كه اين استثناء ظهور در اين دارد كه خلقت بدون غرض نبوده، و غرض از آن منحصرا
عبادت بوده، يعنى غرض اين بوده كه خلق، عابد خدا باشند، نه اين‌كه او معبود خلق باشد، چون فرموده
(إِلَّا لِيَعْبُدُونِ) يعنى:
تا آن‌كه مرا بپرستند، و نفرموده: تا من پرستش شوم يا تا من معبودشان باشم.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «انس»، ج۱، ص۱۱۶.
