• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

إِصْر (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





إِصْر (به کسر الف و سکون صاد) یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای سنگینی، گناه و عهد است.
دو بار در بیان امام علی (علیه‌السلام)، به کار رفته است که بدترین وزیران و برترین ملائکه با همین کلمه معرفی شده‌اند.



إِصْر به معنای سنگینی، گناه و عهد آمده است.
در اوّل آن فتح و ضمّ و کسر هر سه جایز است؛ جمع آن «آصار» می‌باشد.


مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - آصارِهِمْ - نامه ۵۳ (بدترین وزراء)

امام علی (صلوات‌اللّه‌علیه) به مالک اشتر می‌نویسد:
«اِنَّ شَرّ وُزَرائِكَ مَنْ كانَ لِلاَْشْرارِ قَبْلَكَ وَزيراً ... وَ أَنْتَ واجِدٌ مِنْهُمْ خَيْرَ الْخَلَفِ مِمَّنْ لَهُ مِثْلُ آرائِهِمْ وَ نَفاذِهِمْ، وَ لَيْسَ عَلَيْهِ مِثْلُ آصارِهِمْ وَ أَوْزارِهِمْ.»
«بدترین وزیران تو کسی است که قبل از تو وزیر اشرار باشد ... درحالی که تو بهتر از آن‌ها را می‌یابی که مانند آن‌ها رای نافذ دارند و گناهان و اوزاری مانند آن‌ها در گردنشان نیست.»

۲.۲ - موصِراتُ - خطبه ۹۰ (ملائکه)

و دربارۀ ملائکه فرموده است:
«لَمْ تُثْقِلْهُمْ موصِراتُ الاْثامِ.»
«گناهان سنگین کننده، آن‌ها را سنگین نکرده است.» و در قرآن مجید آمده:
(وَ اَخَذْتُمْ عَلی ذلِکُمْ اِصْری) که به معنی عهد می‌باشد.



این مادّه فقط دو بار در کلام امام (علیه‌السلام) یافت شده است.


۱. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۷۸.    
۲. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۲۰۷.    
۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۷۰۲، نامه ۵۳.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۳، ص۹۷، نامه ۵۳.    
۵. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۴۳۰، نامه ۵۳.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۷۳.    
۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۳۱.    
۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۲۳۷.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۰، ص۴۲۵.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۱۸۲.    
۱۱. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۷، ص۴۲.    
۱۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۹۱، خطبه ۹۰.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۶۹، خطبه ۸۹.    
۱۴. صبحی صالح، نهج البلاغه، ج۱، ص۱۲۹، خطبه ۹۱.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۸۶.    
۱۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۴۰.    
۱۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۷۵۰.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۴، ص۱۱۲.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۳۸۶.    
۲۰. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۶، ص۴۲۳.    
۲۱. آل عمران/سوره۳، آیه۸۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «اصر»، ص۵۲.    






جعبه ابزار