إزْدُجِر (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ازْدُجِر: (قالُوا مَجْنُونٌ وَ ازْدُجِرَ)جمله
وَ ازْدُجِر در اصل از
زجر به معنای دور ساختن و طرد کردن کسی با صدای بلند و فریاد است ولی به هر گونه عملی که به منظور مانع شدن کسی از ادامه کاری انجام می‌شود، اطلاق می‌گردد؛
و جالب این که، در
آیه مورد بحث
قالُوا به صورت «
فعل معلوم» آمده، و
وَ ازْدُجِر به صورت
فعل مجهول، شاید به این جهت که اعمال آنها در زجر
نوح (علیه‌السّلام) از گفته آنها بدتر و نارواتر بود؛ تا آنجا که
خداوند نامی از این گروه نمی‌برد، و آنها را قابل ذکر نمی‌شمرد.
(كَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ فَكَذَّبُوا عَبْدَنَا وَقَالُوا مَجْنُونٌ وَازْدُجِرَ) (پيش از آنها
قوم نوح پيامبرشان را
تکذیب كردند، آرى بنده ما را تكذيب كرده و گفتند: «او ديوانه است» و با انواع آزارها از ادامه رسالتش بازداشته شد).
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: مراد از ازدجار این است که:
جنّ او را آزار رسانده و در او اثری از جنون است، و معنایش این است که: قوم نوح تنها به تکذیب او اکتفاء نکردند، بلکه نسبت
جنون هم به او دادند، و گفتند او جنّ زده‌ای است که اثری از آزار جنّ در او هست، در نتیجه هیچ سخنی نمی‌گوید، مگر آنکه اثری از آن حالت در آن سخنش هست، تا چه رسد به اینکه سخنش
وحی آسمانی باشد.
بعضی دیگر گفته‌اند:
فاعل فعل مجهول «
ازدجر»، جنّ نیست، بلکه قوم نوح است، که آن جناب را از دعوت و
تبلیغ زجر داده، با انواع اذیت‌ها و تخویف‌ها مانع کارش شدند، ولی معنای اول شاید روشن‌تر باشد.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «إزْدُجِر»، ص۳۸.
