أَیَّام (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
أَيَّام: (في أَيَّامٍ مَّعْدُوداتٍ) با اين كه
«أَيَّام» جمع «
یَوْم»
مذكر است، صفت آن
«مَعْلُومَات» يا
«مَعْدُودات» به صورت مؤنث آورده شده (جمع مكسر معمولًا با وصف مؤنث آورده مى‌شود، اما مؤنث مفرد، نه جمع به الف و تاء) بعضى گفته‌اند: به خاطر آن است كه ايام مركب از ساعات است كه داراى تاء تأنيث مى‌باشد.
و شايد اشاره‌اى به اين نكته باشد كه در تمام ساعات اين ايام، به ياد
خدا باشيد؛ و گاهى به دوران‌هاى
پيروزى ملت‌ها نيز ايام گفته مى‌شود. و در
سوره یونس به معناى حوادث دردناكى است كه در دوران عمر اقوام گذشته واقع شده است.
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با :
(وَ اذْكُرُواْ اللّهَ فِي أَيَّامٍ مَّعْدُودَاتٍ فَمَن تَعَجَّلَ فِي يَوْمَيْنِ فَلاَ إِثْمَ عَلَيْهِ وَ مَن تَأَخَّرَ فَلا إِثْمَ عَلَيْهِ لِمَنِ اتَّقَى وَ اتَّقُواْ اللّهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّكُمْ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ) (و خدا را در
روزهاى معيّنى ياد كنيد:
روزهاى (۱۱) و ۱۲ و ۱۳ ماه ذى‌حجّه) و هر كس شتاب كند و ذكر خدا را در دو
روز انجام دهد، باكى بر او نمى‌باشد؛ و هر كه تأخير كند و سه
روز انجام دهد نيز باكى بر او نيست؛ براى كسى كه
تقوا پيشه كند و از مخالفت فرمان خدا بپرهيزيد و بدانيد شما به سوى او محشور خواهيد شد.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: ايام معدودات همان ايام تشريق يعنى يازدهم، دوازدهم و سيزدهم ذى الحجة است. دليل بر اينكه مراد ايام بعد از دهه ذى الحجه است اين است كه حكم يادآورى خدا در ايام معدودات را بعد از فراغ از بيان اعمال حج ذكر فرمود و دليل بر اينكه مراد سه
روز بعد از دهه ذى الحجه است، اين است كه دنبالش مى‌فرمايد:
(فَمَنْ تَعَجَّلَ فِي يَوْمَيْنِ) چون تعجيل در دو
روز وقتى فرض دارد كه ايام سه
روز باشد، يک
روز روز كوچ باشد، و در دو
روز هم عجله كند، اين مى‌شود سه
روز، و اتفاقا در روايات هم ايام معدودات به همين سه
روز كه گفتيم تفسير شده است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(إِن يَمْسَسْكُمْ قَرْحٌ فَقَدْ مَسَّ الْقَوْمَ قَرْحٌ مِّثْلُهُ وَ تِلْكَ الأيَّامُ نُدَاوِلُهَا بَيْنَ النَّاسِ وَ لِيَعْلَمَ اللّهُ الَّذِينَ آمَنُواْ وَ يَتَّخِذَ مِنكُمْ شُهَدَاء وَ اللّهُ لاَ يُحِبُّ الظَّالِمِينَ) (اگر در
جنگ احد، به شما جراحتى رسيد و ضربه‌اى وارد شد، به آن جمعيّت نيز در
جنگ بدر، جراحتى همانند آن وارد گرديد و ما اين
روزهاى پيروزى و شكست را در ميان مردم مى‌گردانيم و اين خاصيّت زندگى دنياست تا خدا افرادى را كه
ایمان آورده‌اند، مشخص سازد و خداوند از ميان خودتان، شاهدانى بگيرد و خدا
ستمکاران را دوست نمى‌دارد.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه يوم به معناى مقدار قابل ملاحظه از زمان است، كه حادثه‌اى از حوادث را در بر گرفته باشد، و به همين جهت كوتاهى و بلندى اين زمان بر حسب اختلاف حوادث مختلف مى‌شود، هر چند كه استعمالش در مدت زمان بين طلوع و غروب خورشيد شايع شده است ولى چه بسا كه در ملک، سلطنت، قهر، غلبه و امثال آن نيز استعمال بشود و اين استعمالى است مجازى، به علاقه ظرف و مظروف، (ظرف را كه همان كلمه يوم باشد در مظروفش يعنى قهر و غلبه اى كه در ظرف واقع شده استعمال مى‌كنند)، در نتيجه به جاى اينكه بگويند:
روزى كه فلان جماعت در آن اجتماع كردند، مى‌گويند:
روز فلان جماعت و به جاى اينكه بگويند: روزگارى كه آل بويه زمام را به دست داشتند يا آل فرعون قدرت را به دست گرفته بودند، مى‌گويند:
روز آل بويه و يا
روز آل فرعون گاهى هم در خود آن زمانى كه اين زمامدارى و قدرت در آن وقت واقع شده استعمال مى‌شود، و مراد از ايام در آيه مورد بحث همين معنا است.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
(فَهَلْ يَنتَظِرُونَ إِلاَّ مِثْلَ أَيَّامِ الَّذِينَ خَلَوْاْ مِن قَبْلِهِمْ قُلْ فَانتَظِرُواْ إِنِّي مَعَكُم مِّنَ الْمُنتَظِرِينَ) (آيا آن‌ها چيزى جز همانند
روزهاى مجازات پيشينيان را انتظار مى‌كشند؟! بگو: «شما انتظار بكشيد، من نيز با شما انتظار مى‌كشم!»)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: اين جمله- به شهادت حرف فاء كه بر سر آن آمده- تفريع بر حرف ما در جمله سابق است.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، بر گرفته از مقاله «أَیَّام»، ص۸۸.
