أَکْل (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
أَکْل (به فتح الف وسکون کاف) از مفردات
نهج البلاغه، به معانی خوردن، مردن و پوسیدن و... آمده است.
امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) در موارد گوناگونی از این
کلمه در جریان‌هایی نظیر: دزدیده شدن مالی از
بیت المال، پاسخ نامه‌ی
معاویه، اقوام گذشته... و استفاده نموده است.
أَکْل به معنای خوردن، می‌باشد.
همچنین در معانی مردن، پوسیدن و امثال آن بکار می‌رود؛ که هر یک مصداق بخصوصی هستند.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
دو نفر غلام را پیش امام (علیه‌السلام) آوردند. یکی از غلامان بیت المال بود و دیگری غلام مردی و هر دو از بیت المال دزدیده بودند. حضرت فرمودند:
«أَمّا هَذا فَهُوَ مِنْ مالِ اللَّهِ وَ لا حَدَّ عَلَیْهِ مالُ اللَّهِ أَکَلَ بَعْضُهُ بَعْضاً وَ أَمّا الْآخَرُ فَعَلَیْهِ الْحَدُّ الشَّدیدُ فَقَطَعَ یَدَهُ.» «یعنی اما غلام بیت المال حدّی ندارد، مال خدا بعضی از مال خدا را خورده است. ولی دیگری
حدّ شدید دارد (که مال عموم را دزدیده است) لذا دست او را برید.»
معاویه به امام (علیه‌السّلام) نوشت:
شام را به من بده
جنگ تمام شود، جنگ،
عرب را خورد و از آن‌ها چیزی نماند، امام (علیه‌السلام) در
جواب نوشت:
«وَ أَمّا طَلَبُكَ إِلَيَّ الشّامَ، فَإِنّي لَمْ أَكُنْ لاُِعْطِيَكَ الْيَوْمَ ما مَنَعْتُكَ أَمْسِ وَ أَمّا قَوْلُكَ: إِنَّ الْحَرْبَ قَدْ أَكَلَتِ الْعَرَبَ إِلاّ حُشاشاتِ أَنْفُس بَقِيَتْ، فَمَنْ أَكَلَهُ الْحَقُّ فَإِلَى (الْجَنَّةِ، مَنْ أَكَلَهُ الْباطِلُ فَإِلَى) النّارِ.» «امّا این‌که از من شام را خواسته‌ای، آن‌چه را که دیروز نداده‌ام و تو را در امارت باقی نگذاشته‌ام، امروز به تو نمی‌دهم، امّا این‌که می‌گویی
جنگ،
عرب را خورد ... بدان هر کس حق او را خورده به
بهشت رفته و هر کس
باطل او را خورده بطرف آتش رفته است.»
و دربارۀ اقوام گذشته فرموده است:
«سَلَكوا في بُطونِ الْبَرْزَخِ سَبيلاً سُلِّطَتِ الاَْرْضُ عَلَيْهِمْ فيهِ، فَأَكَلَتْ مِنْ لُحومِهِمْ، وَ شَرِبَتْ مِنْ دِمائِهِمْ، فَأَصْبَحوا في فَجَواتِ قُبورِهِمْ جَماداً.» «آن‌هائی که مقام‌های
عزت و گروه گروه اسبان مسابقه داشتند پادشاهان و رعیت‌ها بودند که داخل راه‌های
قبر و
برزخ شدند.»
داخل شدند در شکم‌های
قبر به راه بخصوصی که زمین بر آن‌ها مسلّط گردید گوشت‌هایشان را خورد و خون‌هایشان را نوشید و آن‌ها در لحدهای قبور بصورت جماد در آمدند.»
درباره
حسد فرموده:
«لا تَحاسَدوا، فَإِنَّ الْحَسَدَ يَأْكُلُ الاِْيمانَ كَما تَأْكُلُ النّارُ الْحَطَبَ.» «حسد نورزید که حسد ایمان را به باد می‌دهد آنچنان که
آتش هیزم را خاکستر می‌کند.»
مواردی متعدد از این مادّه در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «اکل»، ص۵۵-۵۶.
