• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

أَمَد (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





أَمَد (به فتح الف و میم) یکی از مفردات نهج البلاغه، به معنای زمان و مدّت است.
در بیان حضرت علی (علیه‌السلام) نسبت به دائمی بودن خداوند، نفی غلبه‌ آرزوهای دنیایی و ... به کار رفته است.



أَمَد به معنای زمان و مدّت است.
همان‌گونه که در خدای تعالی در قرآن کریم می‌فرماید:
(فَطالَ عَلَیْهِمُ الْاَمَدُ فَقَسَتْ قُلوبُهُمْ)
راغب اصفهانی در مفردات می‌نویسد:
تفاوت امد و ابد آن است که، ابد به معنی زمان غیر محدود است و امد به معنی زمان محدود؛ ولی مجهول الحدّ است و فرق میان زمان و امد آن است که امد به اعتبار آخرت مدت گفته می‌شود، ولی زمان شامل اول و آخر مدّت است.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - أَمَدَ - خطبه ۱۰۸ (وصف خدا)

حضرت علی (علیه‌السلام) در وصف خدا فرموده است:
«أَنْتَ الاَْبَدُ فَلا أَمَدَ لَكَ، وَ أَنْتَ الْمُنْتَهَى فَلا مَحيصَ عَنْكَ.»
«تو دائمی هستی تو را زمانی و آخری نیست و تو آخری از تو راه فراری نیست.»

۲.۲ - الاَْمَدُ - خطبه ۵۲ (دنیا)

همچنین درباره‌ دنیا فرموده‌اند:
«وَ لا يَغْلِبَنَّكُمْ فيها الاَْمَلُ، وَ لا يَطولَنَّ عَلَيْكُمْ الاَْمَدُ
«آرزو در دنیا بر شما غلبه نکند، و زمان در آن بر شما طولانی نیابد.»

۲.۳ - أَمَدَّهُ - خطبه ۱۴۶ (مشورت با عمر)

هنگامی که عمر بن الخطاب در رفتن به ایران با آن حضرت (علیه‌السلام) مشورت کرد، فرمود:
«وَ هُوَ دينُ اللهِ الَّذي أَظْهَرَهُ، وَ جُنْدُهُ الَّذي أَعَدَّهُ وَ أَمَدَّهُ، حَتَّى بَلَغَ ما بَلَغَ.»
«اسلام دین خداست که غالبش فرموده و لشکر خدا است که آماده و زماندار و طولانی‌اش کرد تا رسید به آن‌جا که رسید.» «امّد» از باب تفعیل به معنای زمان‌دار و طولانی کردن است «اَمَّدَ تامیدََا، بَینَ اَمده.»



لفظ امد مجموعا نه بار در «نهج البلاغه» به کار رفته و یک‌بار نیز به صورت فعل «امّد» آمده است.


۱. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ج۱، ص۸۸.    
۲. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۳، ص۸.    
۳. حدید/سوره۵۷، آیه۱۶.    
۴. راغب أصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ج۱، ص۸۸.    
۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۴۴، خطبه ۱۰۸.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۲۰۹، خطبه ۱۰۷.    
۷. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۵۸، خطبه ۱۰۹.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۳۳.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۷.    
۱۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۸-۸۹.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۴، ص۵۵۵.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب‌الله‌، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۳۱۹.    
۱۳. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۱۹۸.    
۱۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۱۲، خطبه ۵۲.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۹۷، خطبه ۵۲.    
۱۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۸۹، خطبه ۵۲.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۱۳، خطبه ۵۲.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۲۹۵-۲۹۶.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۳۰۰.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۲، ص۵۹۰.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۳۱۵.    
۲۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۳۲.    
۲۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۱۲، خطبه ۱۴۶.    
۲۴. عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۳۹، خطبه ۱۴۲.    
۲۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۰۳، خطبه ۱۴۶.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۰۷، خطبه ۱۴۶.    
۲۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۵۹.    
۲۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۶۱.    
۲۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۵، ص۶۴۶.    
۳۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۵۲.    
۳۱. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۱۰۰.    
۳۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۵۴۴، خطبه ۲۲۰.    
۳۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۹۴، خطبه ۹۰.    
۳۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۱۲، خطبه ۱۴۶.    
۳۵. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۳۰، خطبه ۱۵۴.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «امد»، ص۷۳.    






جعبه ابزار