• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

أَلْب (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





أَلْب (به فتح الف و سکون لام)، از مفردات نهج البلاغه، به معنای جمع شدن و جمع کردن است.
در بیان حضرت امیر (علیه‌السلام) حرکت‌های ظالمانه‌ طلحه و زبیر و فساد انگیزی معاویه، با این واژه مورد تبیین قرار گرفته است.



کلمه‌ أَلْب بر وزن عقل، به معنای جمع شدن و جمع کردن، به صورت لازم و متعدی (هر دو) آمده است.
از باب تفعیل آن، به‌معنی جمع و به معنی افساد نیز آید، گویی جمع کردن مردم بر فساد است.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - أَلَّبا - خطبه ۱۳۷ (ظلم طلحه و زبیر)

امام (صلوات‌اللّه‌علیه) درباره طلحه و زبیر فرموده:
«اللَّهُمَّ إنَّهُما قَطَعاني وَ ظَلَماني، وَ نَكَثا بَيْعَتي، وَ أَلَّبا النّاسَ عَلَيَّ، فاحْلُلْ ما عَقَدا.»
«خدایا این دو با من قطع رحم کردند و ظلم نمودند و مردم را بر من شورانیدند، خدایا آن‌چه را که بسته‌اند، بگشای.»

۲.۲ - أَلَّبَ - نامه ۵۵ (فتنه‌ معاویه)

و در نامه‌ای به معاویه (علیه‌لعائن‌اللّه) می‌نویسد:
«فَطَلَبْتَني بِما لَمْ تَجْنِ يَدي وَ لا لِساني، وَ عَصَيْتَهُ أَنْتَ و أَهْلُ الشّامِ بي، وَ أَلَّبَ عالِمُكُمْ جاهِلَكُمْ، وَ قائِمُكُمْ قاعِدَكُمْ.»
یعنی: «تو مرا با خون عثمان مطالبه کردی با آنکه دستم و زبانم در آن جنایتی نکرده است، تو و اهل شام خون عثمان را بر من بستید و عالمتان جاهلتان را و قائمتان نشستۀ‌تان را فاسد کرد.» گویند: منظور از «عالم» ابوهریره و از «قائم» عمرو بن عاص است، محمد عبده آن‌را تحریک معنی کرده است؛ لذا آن به معنی تحریک نیز آید.



مواردی از این مادّه در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است.


۱. طریحی نجفی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۲، ص۸.    
۲. شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۱، ص۶۴.    
۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۰۱، خطبه ۱۳۷.    
۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ج۲، ص۲۸، خطبه ۱۳۳.    
۵. صالح، صبحی نهج البلاغه، ص۱۹۵، خطبه ۱۳۷.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۲۹۳.    
۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۰۷.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۰۷.    
۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۵، ص۵۱۷.    
۱۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۳۴۱.    
۱۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۳۸.    
۱۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغة ت الحسون، ص، نامه ۵۵.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الاستقامة، ج۳، ص۱۲۴، نامه ۵۵.    
۱۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۴۴۶، نامه ۵۵.    
۱۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۶۹۷.    
۱۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۱۶.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۵، ص۳۱۷.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۱۱، ص۱۷۵.    
۱۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۲۰، ص۳۳۰.    
۲۰. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغة، ج۱۷، ص۱۳۶.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «الب»، ص۵۷.    






جعبه ابزار