آثار تلاوت قرآن (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آثار تلاوت
قرآن با توجه به
آیات قرآن عبارتند از:
تلاوت آيات
قرآن، سبب ازدياد
ایمان مؤمنان راستين:
«انَّمَا المُؤمِنونَ الَّذينَ اذا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَت قُلوبُهُم واذا تُلِيَت عَلَيهِم ءَايتُهُ زَادَتهُم ايمنًا وعَلى رَبّهِم يَتَوَكَّلون • اولكَ هُمُ المُؤمِنونَ حَقًّا لَهُم دَرَجتٌ عِندَ رَبّهِم ومَغفِرَةٌ
ورِزقٌ كَريم؛
مؤمنان، تنها كسانى هستند كه هرگاه نام خدا برده شود، دلهاشان ترسان مى‌گردد؛ و هنگامى كه آيات او بر آنها خوانده مى‌شود، ايمانشان فزونتر مى‌گردد؛ و تنها بر پروردگارشان توكّل دارند. آرى، مؤمنان حقيقى آنها هستند؛ براى آنان درجاتى والا نزد پروردگارشان است؛ و براى آنها، آمرزش و روزىِ پرارزشى است.»
تلاوت آيات
قرآن براى
اهل ایمان، سبب قرار گرفتن آنان در زمره مؤمنان حقيقى:
«انَّمَا المُؤمِنونَ الَّذينَ اذا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَت قُلوبُهُم واذا تُلِيَت عَلَيهِم ءَايتُهُ زَادَتهُم ايمنًا وعَلى رَبّهِم يَتَوَكَّلون • اولكَ هُمُ المُؤمِنونَ حَقًّا لَهُم دَرَجتٌ عِندَ رَبّهِم ومَغفِرَةٌ
ورِزقٌ كَريم؛
مؤمنان، تنها كسانى هستند كه هرگاه نام خدا برده شود، دلهاشان ترسان مى‌گردد؛ و هنگامى كه آيات او بر آنها خوانده مى‌شود، ايمانشان فزونتر مى‌گردد؛ و تنها بر پروردگارشان توكّل دارند. آرى، مؤمنان حقيقى آنها هستند؛ براى آنان درجاتى والا نزد پروردگارشان است؛ و براى آنها، آمرزش و روزىِ پرارزشى است.»
تلاوت
قرآن بر
اهل کتاب، موجب اظهار ايمان آنان:
«الَّذينَ ءاتَينهُمُ الكِتبَ مِن قَبلِهِ هُم بِهِ يُؤمِنون • واذا يُتلى عَلَيهِم قالوا ءامَنّا بِهِ انَّهُ الحَقُّ مِن رَبّنا انّا كُنّا مِن قَبلِهِ مُسلِمين؛
كسانى كه قبلًا
کتاب آسمانی به آنان داده‌ايم به آن (
قرآن) ايمان مى‌آورند. و هنگامى كه آيات
قرآن بر آنان خوانده شود مى‌گويند: به آن ايمان آورديم؛ اين حقيقتى از سوى پروردگار ماست؛ ما پيش از اين نيز مسلمان بوديم.»
بنا بر اينكه مقصود از «الكتاب»
تورات و
انجیل، و «يتلى عليهم» تلاوت
قرآن بر اهل كتاب باشد.
تلاوت آيات توحيدى
قرآن، عامل اعراض
مشرکان و
کافران:
«... واذا ذَكَرتَ رَبَّكَ فِى القُرءانِ وَحدَهُ ولَّوا عَلى ادبرِهِم نُفورا؛
... و هنگامى كه پروردگارت را در
قرآن به يگانگى ياد مى‌كنى، آنها با حال نفرت پشت مى‌كنند و از توروى بر مى‌گردانند.»
بنا بر اينكه فاعل «ولّوا» كافران باشد.
تلاوت
قرآن بر اهل كتاب، باعث
اعتراف آنان به حقّانيّت آن:
«الَّذينَ ءاتَينهُمُ الكِتبَ مِن قَبلِهِ ... • واذا يُتلى عَلَيهِم قالوا ... انَّهُ الحَقُّ مِن رَبّنا ...؛
كسانى كه قبلًا كتاب آسمانى به آنان داده‌ايم ... و هنگامى كه آيات
قرآن بر آنان خوانده شود مى‌گويند: ... اين حقيقتى از سوى پروردگار ماست....»
بنا بر اينكه مقصود از «الكتاب» تورات و انجيل و «يتلى عليهم» تلاوت
قرآن بر اهل كتاب باشد.
تلاوت
قرآن، از عوامل
امیدواری به
پاداش هميشگى:
«انَّ الَّذينَ يَتلونَ كِتبَ اللَّهِ ... يَرجونَ تِجرَةً لَن تَبور؛
به يقين كسانى كه كتاب الهى را تلاوت مى‌كنند ... تجارتى پرسود و بى‌زيان و خالى از كساد را اميد دارند.»
تلاوت آيات
قرآن از سوى پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله وسيله‌اى براى
انذار انسانها:
۱. «فَانَّما يَسَّرنهُ بِلِسَانِكَ لِتُبَشّرَ بِهِ
المُتَّقينَ وتُنذِرَ بِهِ قَومًا لُدّا؛
و ما فقط
قرآن را بر زبان تو آسان ساختيم براى آنكه پرهيزگاران را بوسيله آن بشارت دهى، و گروه دشمنان سرسخت را با آن انذار كنى.»
۲. «وان اتلُوا القُرءانَ فَمَنِ اهتَدى فَانَّما يَهتَدى لِنَفسِهِ ومَن ضَلَّ فَقُل انَّما انا مِنَ المُنذِرين؛
و مأمورم
قرآن را براى همگان تلاوت كنم، هركس هدايت شود به سود خود هدايت شده؛ و هر كس گمراه گردد بگو: من فقط از بيم‌دهندگانم!»
تلاوت
قرآن، موجب ايمان آوردن به
محمّد صلی‌الله‌علیه‌وآله:
«الَّذين‌ءاتينهُمُ الكِتب يتلونهُ حقَّ تِلاوتِهِ اولكَ يُؤمِنون بِهِ ...؛
كسانى كه كتاب آسمانى به آنها داده‌ايم (
یهود و
نصاری) و آن را چنان كه شايسته آن است مى‌خوانند (و عمل مى‌كنند)؛ آنها به پيامبر اسلام ايمان مى‌آورند؛ و كسانى كه به او كافر شوند، زيانكارند.»
بنا بر اينكه مقصود از «الكتاب»
قرآن باشد و ضمير در «به» به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله برگردد.
آسان شدن تلاوت
قرآن بر پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله براى
بشارت دادن به
پرهیزکاران:
«فَانَّما يَسَّرنهُ بِلِسَانِكَ لِتُبَشّرَ بِهِ
المُتَّقينَ وتُنذِرَ بِهِ قَومًا لُدّا؛
و ما فقط
قرآن را بر زبان تو آسان ساختيم براى آنكه پرهيزگاران را بوسيله آن بشارت دهى، و گروه دشمنان سرسخت را با آن انذار كنى.»
تأثير تلاوت
قرآن در بالا بردن توان انسانها براى به دوش گرفتن مسئوليّت‌هاى سنگين:
«او زِد عَلَيهِ ورَتّلِ القُرءانَ تَرتيلا • انّا سَنُلقى عَلَيكَ قَولًا ثَقيلا؛
يا بر نصف آن بيفزا، و
قرآن را با تامّل و دقت بخوان. چرا كه ما بزودى سخنى سنگين به تو القا خواهيم كرد.»
آسان قرار داده شدن تلاوت
قرآن بر زبان پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله به منظور پندگيرى انسانها:
«فَانَّما يَسَّرنهُ بِلِسانِكَ لَعَلَّهُم يَتَذَكَّرون؛
به يقين ما آن (
قرآن) را بر زبان تو آسان ساختيم، شايد آنان متذكّر شوند.»
تلاوت آيات
قرآن براى انسانها، زمينه
رشد و
تزکیه آنان:
۱. «ربَّنا وابعث فيهِم رسولًا مِنهُم يتلوا عليهِم ءايتِك ويُعلّمُهُمُ الكِتب والحِكمة ويُزكّيهِم انَّك انتَ العزيزُ الحكيم؛
پروردگارا! پيامبرى در ميان آنها از خودشان برانگيز، تا آيات تو را بر آنان بخواند، و آنها را كتاب و حكمت بياموزد، و پاكيزه كند؛ زيرا تو تواناو حكيمى (وبر اين كار، قادرى).»
۲. «كما ارسلنا فيكُم رَسولًا مِنكُم يتلوا عليكُم ءايتِنا ويُزكّيكُم ويُعلّمُكُمُ الكِتب والحِكمة ويُعلّمُكُم ما لم تكونوا تعلمون؛
همان گونه كه براى هدايت شما پيامبرى از خودتان در ميان شما فرستاديم؛ تا آيات ما را بر شما بخواند؛ و شما را پاكيزه سازد؛ و به شما، كتاب و حكمت بياموزد؛ و آنچه را نمى‌دانستيد، به شما ياد دهد.»
۳. «لقد منَّ اللَّهُ عَلَى المُؤمِنين اذ بعث فيهِم رسولًا مِن انفُسِهِم يتلوا عليهِم ءايتِهِ ويُزكّيهِم ويُعلّمُهُمُ الكِتب والحِكمة وان كانوا مِن قبلُ لفى ضللٍ مُبين؛
خداوند بر مؤمنان نعمت بزرگى بخشيد، هنگامى كه در ميان آنها، پيامبرى از خودشان برانگيخت؛ تا آيات او را بر آنها بخواند، و آنها را پاكيزه سازد و كتاب و حكمت بياموزد؛ هر چند پيش از آن، در گمراهى آشكارى بودند.»
۴. «هُوَ الَّذى بَعَثَ فِى الامّيّينَ رَسولًا مِنهُم يَتلوا عَلَيهِم ءايتِهِ ويُزَكّيهِم ويُعَلّمُهُمُ الكِتبَ والحِكمَةَ وان كانوا مِن قَبلُ لَفى ضَللٍ مُبين؛
او كسى است كه در ميان جمعيّت درس نخوانده پيامبرى از خودشان برانگيخت كه آياتش را بر آنها بخواند و آنها را تزكيه كند و به آنان كتاب
قرآن و حكمت بياموزد، هرچند پيش از آن در گمراهى آشكارى بودند.»
تلاوت
قرآن بر اهل دانش، زمينه‌ساز
تسبیح آنان در برابر پروردگار:
«... انَّ الَّذينَ اوتُوا العِلمَ مِن قَبلِهِ اذا يُتلى عَلَيهِم ... • ويَقولونَ سُبحنَ رَبّنا ...؛
... كسانى كه پيش از آن به آنها دانش داده شده، هنگامى كه
قرآن بر آنان خوانده مى‌شود، ... و مى‌گويند: منزّه است پروردگار ما....»
تلاوت
قرآن بر اهل كتاب، زمينه
اعتراف آنان به
تسلیم بودن در برابر
حق:
«الَّذينَ ءاتَينهُمُ الكِتبَ مِن قَبلِهِ ... • واذا يُتلى عَلَيهِم قالوا ... انّا كُنّا مِن قَبلِهِ مُسلِمين؛
كسانى كه قبلًا كتاب آسمانى به آنان داده‌ايم ... و هنگامى كه آيات
قرآن بر آنان خوانده شود مى‌گويند: ... ما پيش از اين نيز مسلمان بوديم.»
نقش تلاوت آيات
قرآن در
تعلیم معارف الهى به مردم:
۱. «ربَّنا وابعث فيهِم رَسولًا مِنهُم يتلوا عليهِم ءايتِك ويُعلّمُهُمُ الكِتب والحِكمة ويُزكّيهِم انَّك انتَ العزيزُ الحكيم؛
پروردگارا! پيامبرى در ميان آنها از خودشان برانگيز، تا آيات تو را بر آنان بخواند، و آنها را كتاب و حكمت بياموزد، و پاكيزه كند؛ زيرا تو تواناو حكيمى (وبر اين كار، قادرى).»
۲. «كما ارسلنا فيكُم رَسولًا مِنكُم يتلوا عليكُم ءايتِنا ويُزكّيكُم ويُعلّمُكُمُ الكِتب والحِكمة ويُعلّمُكُم ما لم تكونوا تعلمون؛
همان گونه كه براى هدايت شما پيامبرى از خودتان در ميان شما فرستاديم؛ تا آيات ما را بر شما بخواند؛ و شما را پاكيزه سازد؛ و به شما، كتاب و حكمت بياموزد؛ و آنچه را نمى‌دانستيد، به شما ياد دهد.»
۳. «لقد منَّ اللَّهُ عَلَى المُؤمِنين اذ بعث فيهِم رَسولًا مِن انفُسِهِم يتلوا عليهِم ءايتِهِ ويُزكّيهِم ويُعلّمُهُمُ الكِتب والحِكمة وان كانوا مِن قبلُ لفى ضللٍ مُبين؛
خداوند بر مؤمنان نعمت بزرگى بخشيد، هنگامى كه در ميان آنها، پيامبرى از خودشان برانگيخت؛ تا آيات او را بر آنها بخواند، و آنها را پاكيزه سازد و كتاب و حكمت بياموزد؛ هر چند پيش از آن، در گمراهى آشكارى بودند.»
۴. «هُوَ الَّذى بَعَثَ فِى الامّيّينَ رَسولًا مِنهُم يَتلوا عَلَيهِم ءايتِهِ ويُزَكّيهِم ويُعَلّمُهُمُ الكِتبَ والحِكمَةَ وان كانوا مِن قَبلُ لَفى ضَللٍ مُبين؛
او كسى است كه در ميان جمعيّت درس نخوانده پيامبرى از خودشان برانگيخت كه آياتش را بر آنها بخواند و آنها را تزكيه كند و به آنان كتاب
قرآن و حكمت بياموزد، هرچند پيش از آن در گمراهى آشكارى بودند.»
تلاوت آيات
قرآن براى
مؤمنان، مايه
تقرّب آنان در پيشگاه خدا:
«انَّمَا المُؤمِنونَ الَّذينَ اذا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَت قُلوبُهُم واذا تُلِيَت عَلَيهِم ءَايتُهُ زَادَتهُم ايمنًا وعَلى رَبّهِم يَتَوَكَّلون • اولكَ هُمُ المُؤمِنونَ حَقًّا لَهُم دَرَجتٌ عِندَ رَبّهِم ومَغفِرَةٌ
ورِزقٌ كَريم؛
مؤمنان، تنها كسانى هستند كه هرگاه نام خدا برده شود، دلهاشان ترسان مى‌گردد؛ و هنگامى كه آيات او بر آنها خوانده مى‌شود، ايمانشان فزونتر مى‌گردد؛ و تنها بر پروردگارشان توكّل دارند. آرى، مؤمنان حقيقى آنها هستند؛ براى آنان درجاتى والا نزد پروردگارشان است؛ و براى آنها، آمرزش و روزىِ پرارزشى است.»
ايجاد حجاب ميان
کافران و پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، پيامد تلاوت
قرآن:
«واذا قَرَأتَ القُرءانَ جَعَلنا بَينَكَ وبَينَ الَّذينَ لا يُؤمِنونَ بِالأخِرَةِ حِجابًا مَستورا؛
و هنگامى كه
قرآن مى‌خوانى، ميان تو و آنها كه به آخرت ايمان نمى‌آورند، حجاب ناپيدايى قرار مى‌دهيم.»
تلاوت
قرآن بر اهل دانش، فزاينده
خشوع آنان:
«... انَّ الَّذينَ اوتُوا العِلمَ مِن قَبلِهِ اذا يُتلى عَلَيهِم ... • ... ويَزيدُهُم خُشوعا؛
... هنگامى كه
قرآن بر آنان خوانده مى‌شود، سجده كنان به
خاک مى‌افتند، ... و اين آيات، همواره بر خشوعشان مى‌افزايد.»
لزوم
خضوع در برابر خدا، هنگام تلاوت
قرآن:
۱. «قُل ءامِنوا بِهِ او لا تُؤمِنوا انَّ الَّذينَ اوتُوا العِلمَ مِن قَبلِهِ اذا يُتلى عَلَيهِم يَخِرّونَ لِلَاذقانِ سُجَّدا؛
بگو: خواه به آن ايمان بياوريد، يا نياوريد، كسانى كه پيش از آن به آنها دانش داده شده، هنگامى كه
قرآن بر آنان خوانده مى‌شود، سجده كنان به خاک مى‌افتند.»
۲. واذا قُرِئَ عَلَيهِمُ القُرءانُ لايَسجُدون.
با توجّه به مفهوم «لايسجدون»، كه ترک سجود و خضوع را سرزنش كرده است.
گوش فرا دادن به تلاوت
قرآن زمينه‌ساز دستيابى به
رحمت الهی:
«واذا قُرِئَ القُرءانُ فاستَمِعوا لَهُ وانصِتوا لَعَلَّكُم تُرحَمون؛
و هنگامى كه
قرآن بر آنها خوانده مى‌شود سجده نمى‌كنند؟!»
بهره‌مندى مؤمنان از
رزق نيكو (در
قیامت)، ثمره تأثير تلاوت
قرآن و آيات خدا در آنان:
«انَّمَا المُؤمِنونَ الَّذينَ اذا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَت قُلوبُهُم واذا تُلِيَت عَلَيهِم ءَايتُهُ زَادَتهُم ايمنًا وعَلى رَبّهِم يَتَوَكَّلون • اولكَ هُمُ المُؤمِنونَ حَقًّا لَهُم دَرَجتٌ عِندَ رَبّهِم ومَغفِرَةٌ
ورِزقٌ كَريم؛
مؤمنان، تنها كسانى هستند كه هرگاه نام خدا برده شود، دلهاشان ترسان مى‌گردد؛ و هنگامى كه آيات او بر آنها خوانده مى‌شود، ايمانشان فزونتر مى‌گردد؛ و تنها بر پروردگارشان توكّل دارند. آرى، مؤمنان حقيقى آنها هستند؛ براى آنان درجاتى والا نزد پروردگارشان است؛ و براى آنها، آمرزش و روزىِ پرارزشى است.»
سپاس‌گزارى خداوند از بندگانش، در پىِ تلاوت
قرآن از سوى آنان:
«انَّ الَّذينَ يَتلونَ كِتبَ اللَّهِ ... • لِيُوَفّيَهُم اجُورَهُم ويَزيدَهُم مِن فَضلِهِ انَّهُ غَفورٌ شَكور؛
به يقين كسانى كه كتاب الهى را تلاوت مى‌كنند ... آنها اين اعمال صالح را انجام مى‌دهند تا خداوند اجر و پاداش كامل به آنها دهد و از فضلش بر پاداش آنها بيفزايد كه او آمرزنده و شكرگزار و قدردان است.»
از آثار تلاوت
قرآن، سجده است.
سجده اهل دانش، هنگام تلاوت
قرآن براى آنان:
«... انَّ الَّذينَ اوتُوا العِلمَ مِن قَبلِهِ اذا يُتلى عَلَيهِم يَخِرّونَ لِلَاذقانِ سُجَّدا؛
... كسانى كه پيش از آن به آنها دانش داده شده، هنگامى كه
قرآن بر آنان خوانده مى‌شود، سجده كنان به خاک مى‌افتند.»
سجده
برگزیدگان، هنگام تلاوت
قرآن براى آنان:
«... ومِمَّن هَدَينا واجتَبَينا اذا تُتلى عَلَيهِم ءايتُ الرَّحمنِ خَرّوا سُجَّدًا وبُكيّا؛
... و از كسانى كه هدايت كرديم و برگزيديم، هنگامى كه آيات خداوند رحمان بر آنان خوانده مى‌شد به خاک مى‌افتادند، در حالى كه سجده مى‌كردند و گريان بودند.»
مقصود از «ءايت الرّحمن» بنا بر قول
ابن عبّاس،
قرآن است.
تلاوت‌گران آيات
قرآن برخوردار از
فضل الهی:
«انَّ الَّذينَ يَتلونَ كِتبَ اللَّهِ واقاموا الصَّلوةَ وانفَقوا مِمّا رَزَقنهُم سِرًّا وعَلانِيَةً يَرجونَ تِجرَةً لَن تَبور • لِيُوَفّيَهُم اجُورَهُم ويَزيدَهُم مِن فَضلِهِ انَّهُ غَفورٌ شَكور؛
به يقين كسانى كه كتاب الهى را تلاوت مى‌كنند و نماز را برپا مى‌دارند و از آنچه به آنان روزى داده‌ايم پنهان و آشكار انفاق مى‌كنند، تجارتى پرسود و بى‌زيان و خالى از كساد را اميد دارند. آنها اين اعمال صالح را انجام مى‌دهند تا خداوند اجر و پاداش كامل به آنها دهد و از فضلش بر پاداش آنها بيفزايد كه او آمرزنده و شكرگزار و قدردان است.»
از آثار تلاوت آیات
قرآن، گریه است.
گریه اهل دانش، هنگام تلاوت
قرآن براى آنان:
«... انَّ الَّذينَ اوتُوا العِلمَ مِن قَبلِهِ اذا يُتلى عَلَيهِم ... • ... يَبكونَ ...؛
... كسانى كه پيش از آن به آنها دانش داده شده، هنگامى كه
قرآن بر آنان خوانده مى‌شود، ... و گريه مى‌كنند....»
گريه برگزيدگان، هنگام تلاوت
قرآن براى آنان:
«... ومِمَّن هَدَينا واجتَبَينا اذا تُتلى عَلَيهِم ءايتُ الرَّحمنِ خَرّوا سُجَّدًا وبُكيّا؛
... و از كسانى كه هدايت كرديم و برگزيديم، هنگامى كه آيات خداوند رحمان بر آنان خوانده مى‌شد به خاک مى‌افتادند، در حالى كه سجده مى‌كردند و گريان بودند.»
طبق يک احتمال، مقصود از «آيات الّرحمن»
قرآن مى‌باشد.
تلاوت آيات
قرآن براى اهل ايمان، مانع
ارتداد و
گمراهی آنان:
«يايُّهَا الَّذين ءامنوا ان تُطيعوا فريقًا مِن الَّذين اوتُوا الكِتب يرُدّوكُم بعد ايمنِكُم كافِرين • وكيف تكفُرون وانتُم تُتلى عليكُم ءايتُ اللَّهِ وفيكُم رَسولُهُ ومن يعتصِم بِاللَّهِ فقد هُدِى الى صِرطٍ مُستقيم؛
واى كسانى كه ايمان آورده‌ايد! اگر از گروهى از اهل كتاب، كه كارشان نفاق‌افكنى است اطاعت كنيد، شما را پس از ايمان، به كفر باز مى‌گردانند. چگونه كفر مى‌ورزيد، با اينكه در دامان
وحی قرار گرفته‌ايد، و آيات خدا بر شما خوانده مى‌شود، و پيامبر او در ميان شماست؟! بنابراين، به خدا تمسّك جوييد. و هر كس به خداتمسّك جويد، به راهى راست، هدايت شده است.»
تلاوت
قرآن، زمينه‌ساز
آمرزش گناهان:
۱. «انَّمَا المُؤمِنونَ الَّذينَ اذا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَت قُلوبُهُم واذا تُلِيَت عَلَيهِم ءَايتُهُ زَادَتهُم ايمنًا وعَلى رَبّهِم يَتَوَكَّلون • اولكَ هُمُ المُؤمِنونَ حَقًّا لَهُم دَرَجتٌ عِندَ رَبّهِم ومَغفِرَةٌ
ورِزقٌ كَريم؛
مؤمنان، تنها كسانى هستند كه هرگاه نام خدا برده شود، دلهاشان ترسان مى‌گردد؛ و هنگامى كه آيات او بر آنها خوانده مى‌شود، ايمانشان فزونتر مى‌گردد؛ و تنها بر پروردگارشان توكّل دارند. آرى، مؤمنان حقيقى آنها هستند؛ براى آنان درجاتى والا نزد پروردگارشان است؛ و براى آنها، آمرزش و روزىِ پرارزشى است.»
۲. «انَّ الَّذينَ يَتلونَ كِتبَ اللَّهِ ...• لِيُوَفّيَهُم اجُورَهُم ... انَّهُ غَفورٌ شَكور؛
به يقين كسانى كه كتاب الهى را تلاوت مى‌كنند ... آنها اين اعمال صالح را انجام مى‌دهند تا خداوند اجر و پاداش كامل به آنها دهد ... كه او آمرزنده و شكرگزار و قدردان است.» مقصود از «كتاب اللّه»
قرآن است.
تلاوت آيات
قرآن، راهى براى
هدایت انسانها:
۱. «وكيف تكفُرون وانتُم تُتلى عليكُم ءايتُ اللَّهِ وفيكُم رسولُهُ ومن يعتصِم بِاللَّهِ فقد هُدِى الى صِراطٍ مُستقيم؛
و چگونه كفر مى‌ورزيد، با اينكه در دامان وحى قرار گرفته‌ايد، و آيات خدا بر شما خوانده مى‌شود، و پيامبر او در ميان شماست؟! بنابراين، به خداتمسّك جوييد. و هر كس به خداتمسّك جويد، به راهى راست، هدايت شده است.»
۲. «لقد منَّ اللَّهُ عَلَى المُؤمِنين اذ بعث فيهِم رَسولًا مِن انفُسِهِم يتلوا عليهِم ءايتِهِ ... وان كانوا مِن قبلُ لفى ضللٍ مُبين؛
خداوند بر مؤمنان نعمت بزرگى بخشيد، هنگامى كه در ميان آنها، پيامبرى از خودشان برانگيخت؛ تا آيات او را بر آنها بخواند، و آنها را پاكيزه سازد و كتاب و حكمت بياموزد؛ هر چند پيش از آن، در گمراهى آشكارى بودند.»
۳. «كَذلِكَ ارسَلنكَ فى امَّةٍ قَد خَلَت مِن قَبلِها امَمٌ لِتَتلوا عَلَيهِمُ الَّذى اوحَينا الَيكَ ... • ولَو انَّ قُرءانًا سُيّرَت بِهِ الجِبالُ ... افَلَم يَايَسِ الَّذينَ ءامَنوا ان لَو يَشاءُ اللَّهُ لَهَدَى النّاسَ جَميعًا ...؛
همان گونه كه پيامبران پيشين را مبعوث كرديم، تو را به ميان امّتى فرستاديم كه پيش از آنها امّت‌هاى ديگرى آمدند و رفتند، تا آنچه را به تو وحى نموده‌ايم بر آنان بخوانى ... اگر بوسيله
قرآن،
کوه‌ها به حركت در آيند ... آيا آنها كه ايمان آورده‌اند نمى‌دانند كه اگر خدا بخواهد همه مردم را به اجبار هدايت مى‌كند؟! (امّا هدايت اجبارى سودى ندارد.)....»
۴. «وان اتلُوا القُرءانَ فَمَنِ اهتَدى فَانَّما يَهتَدى لِنَفسِهِ ومَن ضَلَّ فَقُل انَّما انا مِنَ المُنذِرين؛
و مأمورم
قرآن را براى همگان تلاوت كنم، هركس هدايت شود به سود خود هدايت شده؛ و هر كس گمراه گردد بگو: من فقط از بيم‌دهندگانم!»
۵. «ومِنهُم مَن يَستَمِعُ الَيكَ حَتّى اذا خَرَجوا مِن عِندِكَ قالوا لِلَّذينَ اوتُوا العِلمَ ماذا قالَ ءانِفًا اولكَ الَّذينَ طَبَعَ اللَّهُ عَلى قُلوبِهِم واتَّبَعوا اهواءَهُم • والَّذينَ اهتَدَوا زادَهُم هُدًى وءاتهُم تَقوهُم؛
گروهى از آنان به سخنانت گوش فرا مى‌دهند، امّا هنگامى كه از نزد تو خارج مى‌شوند به كسانى كه دانش به آنان بخشيده شده از روى
استهزا مى‌گويند: (اين مرد اكنون) چه گفت؟! آنها كسانى هستند كه خداوند بر دلهايشان مُهر نهاده و از هواى نفسشان پيروى كرده‌اند (از اين رو چيزى نمى‌فهمند). كسانى كه هدايت يافته‌اند، خداوند بر هدايتشان مى‌افزايد و روح تقوا به آنان مى‌بخشد.»
۶. «هُوَ الَّذى يُنَزّلُ عَلى عَبدِهِ ءايتٍ بَيّنتٍ لِيُخرِجَكُم مِنَ الظُّلُمتِ الَى النّورِ ...؛
او كسى است كه آيات روشنى بر بنده‌اش نازل مى‌كند تا شما را از تاريكی‌ها به سوى نور خارج كند....»
۷. «هُوَ الَّذى بَعَثَ فِى الامّيّينَ رَسولًا مِنهُم يَتلوا عَلَيهِم ءايتِهِ ... وان كانوا مِن قَبلُ لَفى ضَللٍ مُبين؛
او كسى است كه در ميان جمعيّت درس نخوانده پيامبرى از خودشان برانگيخت كه آياتش را بر آنها بخواند و آنها را تزكيه كند و به آنان كتاب
قرآن و حكمت بياموزد، هرچند پيش از آن در گمراهى آشكارى بودند.»
۸. «رَسولًا يَتلوا عَلَيكُم ءايتِ اللَّهِ مُبَيّنتٍ لِيُخرِجَ الَّذينَ ءامَنوا وعَمِلُوا الصلِحتِ مِنَ الظُّلُمتِ الَى النّورِ ...؛
پيامبرى به سوى شما فرستاده كه آيات روشن خدا را بر شما تلاوت مى‌كند تا كسانى را كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام داده‌اند، از تاريكی‌ها به سوى نور خارج سازد....»
امام خمینی در مورد آثار تلاوت
قرآن با استناد به آیه
(اِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ اِذَا ذُکِرَ اللّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَاِذَا تُلِیَتْ عَلَیْهِمْ آیَاتُهُ زَادَتْهُمْ اِیمَانًا) معتقد است از جمله آثار تلاوت
قرآن عبارت است از:
۱- اعتماد به حق‌تعالی.
۲- تلاوت
قرآن سبب بالارفتن درجات معنوی قاری آن و نزدیک‌شدن به مبدا نور می‌شود.
۳- زیادشدن ایمان؛ به باور امام خمینی هنگامی‌که به واسطه آیات الهی، ایمان قوی شود، نور ایمان به‌ظاهر و باطن سرایت می‌کند و نه‌تنها خود فرد هدایت می‌شود، بلکه نور او، دیگران را نیز هدایت می‌کند.
امام خمینی با استناد به روایات، معتقد است کسی که ده آیه از
قرآن قرائت کند، در زمره غافلین نخواهد بود و قرائت بیش از ده آیه، سبب واردشدن قاری در زمره ذاکرین و در مراتب بعد، در زمره قانتین، خاشعین، فائزین و مجتهدین خواهد شد،
همچنین قرائت
قرآن برای یادگیری دین و رسیدن به وجه الله، ثوابی به میزان آنچه به
فرشتگان و انبیاء و مرسلین (علیهم‌السّلام) عطا می‌شود، خواهد داشت.
۴- تلاوت حقیقی سبب می‌شود خوف الهی، قلب انسان را فراگیرد و قهراً کسی که از مقام الهی خوف دارد، در محضر او
گناه و بی‌حرمتی نمی‌کند.
۵- تلاوت به همراه فکر، وسیله به‌دست‌آوردن سلامت قوای ملکی و ملکوتی قاری است.
۶- قاری
قرآن خود را شفاعت و با نیکوکاران محشور خواهد کرد.
۷-
قرآن وارد گوشت و خون قاری می‌شود، به این معنا که صورت
قرآن در قلب او آرام می‌گیرد به‌گونه‌ای که باطن او به‌اندازه لیاقت و استعدادش،
قرآن می‌گردد، به اعتقاد امام خمینی این معنا در افراد، مختلف است و تا جایی می‌رسد که باطن ذات آنان، تمام حقیقت کلام جامع الهی شده، در حقیقت شخص،
قرآن جامع و فرقان قاطع می‌گردد همانند
امیرمؤمنان (علیه‌السلام) و
امامان معصوم (علیهم‌السّلام) که سرتاپا تحقق آیات الهی و
قرآن تام و تمام‌اند.
آثار تلاوت آیات (قرآن).
•
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۸، ص۴۹۷، برگرفته از مقاله «آثار تلاوت قرآن». • دانشنامه امام خمینی، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰ شمسی.
