سال 73 هجری قمری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سال ۷۳ هجری قمری، هفتاد و سومین سال از قرن ۱ قمری مصادف با سال ۷۱ هجری شمسی است. در این سال رویدادها و وقایع نظامی و غیرنظامی مختلفی در جهان اسلام رخ داد، مانند: ضرب دینارهای طلا برای نخستین بار در
اسلام، توسط
عبدالملک بن مروان، درگیری مسلمانان با رومیان در
نبرد سیباستیبول، محاصره
عبدالله بن زبیر در
مکه و سنگباران
کعبه توسط
حجاج ثقفی و کشته شدن ابن زبیر، درگذشت برخی از شخصیت‌های مشهور دیگر مانند
ابوفدیک و ... .
• برای نخستین بار در
اسلام،
عبدالملک بن مروان به ضرب دینارهای طلا پرداخت و دفاتر و دیوان‌های اداری را به عربی برگرداند و اسم مسیح و عبارت تثلیث را که بر روی کاغذها بود، با عبارت «قل هو الله احد» جای‌گزین کرد و همین عبارت را بر دینارها نیز نوشت. این اقدام عبدالملک، امپراتور بیزانس، ژوستینان دوم را برآشفت و وی را به جنگ با مسلمانان و لغو قرارداد صلحی که در سال ۷۰ ق به مدت ده سال میان آنان منعقد شده بود، واداشت.
نبرد سیباستیبول از آثار این اقدام است. این نبرد به جنگ کاغذها (حرب القراطیس) شهرت یافت.
• نصب
محمد بن مروان بر ناحیه جزیره و
ارمنستان و
آذربایجان.
• برکناری
خالد بن عبدالله قسری از ولایت
بصره و ضمیمه نمودن آن شهر به مناطق تحت حکم‌رانی
بشر بن مروان، امیر کوفه.
• عبدالملک بن مروان کسی را به خراسان فرستاد تا
عبدالله بن خازم، امیر خراسان را که از اطاعت وی سرپیچی کرده بود،
ترور کند. سپس،
عبدالله بن
خالد بن اُسید اموی را به فرمان‌روایی خراسان برگزید.
• محمد بن مروان، امیر ناحیه جزیره، شهر «الحدیثه» را در نزدیکی
موصل بنا کرد و گروه‌هایی از اعراب بصره را به آن‌جا کوچ داد.
• درگیری با روم (نبرد سیباستیبول): امپراتور ژوستینان دوم، در راس سپاه عظیمی برای بیرون آوردن ارمنستان از دست مسلمانان حرکت کرد.
محمد بن مروان، امیر ناحیه جزیره و ارمنستان، به جنگ با او رفت، در نبردی که در نزدیک شهر «سیباستیبول» (سیواس) رخ داد رومی‌ها شکست خوردند. پیروزی مسلمانان، به کمک ارامنه طرفدار اعراب به فرماندهی فرمانده ارمنی «سنباط» و با پیوستن فرمانده اسلاوها، به همراه بیست هزار مرد جنگی به مسلمانان، تحقق پیدا کرد. محمد بن مروان، اسلاوها را به
شام فرستاد و خلیفه، عبدالملک مروان، آنان را بزرگ داشت و به سرحدات نظامی قبرس و شام اعزام کرد.
• جنگ با ابن زبیر: عبدالملک بن مروان،
حجاج ثقفی را والی حجاز گرداند و جنگ با
عبدالله بن زبیر را به او سپرد حجاج، ابن زبیر را در
خانه خدا محاصره کرده و او را با منجنیق مورد حمله قرار داد.
• این نبرد با کشته و به دار آویخته شدن ابن زبیر پایان پذیرفت و حجاز سر به فرمان
بنی‌امیه نهاد.
• قیام موسی بن خازم:
موسی بن خازم، امیر ماوراءالنهر، پس از کشته شدن پدرش، عبدالله بن خازم، علیه بنی‌امیه قیام کرد و بر شهر «ترمذ» چیره شد و به مدت دوازده سال (تا سال ۸۵ ق) به‌طور مستقل بر آن‌جا حکم می‌راند.
• عبدالملک بن مروان، سپاه انبوهی را به فرماندهی
مغیرة بن
مهلب بن ابی‌صفره به
بحرین فرستاد تا
ابوفدیک حروری را سرکوب کند. سرانجام، ابوفدیک با تعدادی از یارانش کشته شد و عدّه زیادی از آنان به اسارت درآمدند.
•
ابوفدیک.
•
اسماء دختر ابوبکر.
•
سلم بن
زیاد بن ابیه.
•
عبدالله بن خازم.
•
عبدالله بن زبیر عوام.
•
عبدالله بن صفوان.
•
عبدالله بن عمر خطاب.
•
عبدالله بن مطیع.
•
عمارة بن عمرو انصاری.
•
مالک بن مسمع ربیعی.
•
منذر بن زبیر.
عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۲۳۳.
