یُحارِبُونَ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یُحارِبُونَ: (الَّذينَ يُحارِبُونَ اللّهَ) در اصل از مادّه «
حرب» به معنى «
جنگ يا پيكار» است.
منظور از «محاربه با
خدا و
پیامبر» در
آیه مورد بحث، آن‌چنان كه در
احادیث اهل بیت (علیهم‌السلام) وارد شده و
شأن نزول آيه نيز كم و بيش به آن گواهى مى‌دهد اين است كه: كسى با تهديد به اسلحه به جان يا مال مردم تجاوز كند، اعم از اين كه به صورت دزدان گردنه‌ها در بيرون شهرها چنين كارى كند و يا در داخل شهر، بنابراين افراد چاقوكشى كه حمله به جان و مال و نواميس مردم مى‌كنند نيز مشمول آن هستند. ضمنا جالب توجه است كه محاربه و ستيز با بندگان خدا در آيه مورد بحث، به عنوان محاربه با خدا معرفى شده و اين تأكيد فوق‌العاده
اسلام را دربارۀ حقوق انسانها و رعايت
امنیت آنان ثابت مى‌كند.
به موردی از کاربرد یُحارِبُونَ در
قرآن، اشاره می‌شود:
(إِنَّما جَزاء الَّذينَ يُحارِبُونَ اللّهَ وَ رَسُولَهُ وَ يَسْعَوْنَ في الأَرْضِ فَسادًا أَن يُقَتَّلُواْ أَوْ يُصَلَّبُواْ أَوْ تُقَطَّعَ أَيْديهِمْ وَ أَرْجُلُهُم مِّنْ خِلافٍ أَوْ يُنفَوْاْ مِنَ الأَرْضِ ذلِكَ لَهُمْ خِزْيٌ في الدُّنْيا وَ لَهُمْ في الآخِرَةِ عَذَابٌ عَظيمٌ) «كيفر آنها كه با خدا و پيامبرش به جنگ برمى‌خيزند، و براى
فساد در روى
زمین تلاش مى‌كنند، و با تهديد اسلحه، به جان و مال و ناموس مردم حمله مى‌برند، فقط اين است كه اعدام شوند؛ يا به دار آويخته گردند؛ يا دست و پاى آنها، بعكس يكديگر چهار انگشت از دست راست و چهار انگشت از پاى چپ، بريده شود؛ و يا از سرزمين خود تبعيد گردند. اين رسوايى آنها در دنياست؛ و در
آخرت، مجازات بزرگى دارند.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: جمله:
(يُحارِبُونَ اللّهَ) از آنجا كه معناى تحت اللفظى و حقيقتش در مورد خداى تعالى محال است، و ناگزير بايد بگوئيم معناى مجازى آن منظور است، از اين جهت معناى وسيع و دامنه دارى خواهد داشت، (چون معناى مجازى محاربه با خدا همان دشمنى كردن با خدا است)، و دشمنى با خدا معناى وسيعى است كه هم شامل مخالفت با يک يک
احکام شرعی مى‌شود و هم بر هر ظلمى و اسرافى صادق است و ليكن از آنجا كه در آيه شريفه
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله) را هم ضميمه كلمه اللَّه كرده، و فرموده:
(الَّذينَ يُحارِبُونَ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ) اين معنا را به ما مى‌فهماند كه مراد از محاربه، دشمنى با خدا در خصوص مواردى است كه رسول نيز در آن دخالتى دارد و در نتيجه تقريبا متعين مى‌شود كه بگوئيم: مراد از محاربه با خدا و رسول عملى است كه برگشت مى‌كند به ابطال اثر چيزى كه رسول از جانب خداى سبحان بر آن چيز
ولایت دارد، نظير جنگيدن
کفار با رسول و با
مسلمانان، و راهزنى راهزنان كه امنيت عمومى را خدشه‌دار مى‌سازد، امنيتى را كه باز گسترش دامنه ولايت رسول آن امنيت را گسترش داده.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله « یُحارِبُونَ »، ص۴۷۳.
