یَعْبَأ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یَعْبَأ:
(قُلْ ما یَعْباُ بِکُمْ رَبّی لَوْلا دُعاؤُکُمْ) یَعْبَأ: از مادّۀ «
عَبْا» (به فتح عین و سکون باء) به معنی «سنگینی» (قدر و ارزش) است.
بنابراین جمله
(لا یَعْبَاُ) یعنی وزنی قائل نیست و به تعبیر دیگر اعتنایی نمی‌کند.
آیه مورد بحث که آخرین آیه
سوره فرقان است در حقیقت نتیجه‌ای است برای تمام سوره و هم برای بحث‌هایی که در زمینه اوصاف عباد الرحمن در آیات گذشته آمده است، روی سخن را به
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) کرده می‌گوید:
«بگو
پروردگار من برای شما ارج و وزنی قائل نیست اگر دعای شما نباشد...»
بعضی گفته‌اند
دعا به همان معنی دعا کردن معروف است.
بعضی دیگر آن را به معنی
ایمان و بعضی به معنی
عبادت و
توحید و بعضی به معنی
شکر و بعضی به معنی خواندن خدا در سختی‌ها و شداید، تفسیر کرده‌اند. امّا ریشه همه این‌ها همان ایمان و توجه به پروردگار است.
بنابراین مفهوم آیه چنین می‌شود:
«آنچه به شما وزن و ارزش و قیمت در پیشگاه خدا می‌دهد همان ایمان و توجه به پروردگار و
بندگی اوست.
به موردی از کاربرد
یَعْبَا در
قرآن، اشاره می‌شود:
(قُلْ ما یَعْباُ بِکُمْ رَبّی لَوْلا دُعاؤُکُمْ فَقَدْ کَذَّبْتُمْ فَسَوْفَ یَکونُ لِزامًا) (بگو: «پروردگارم برای شما ارزشی قائل نیست اگر دعای شما نباشد؛ شما آیات خدا و
پیامبران را تکذیب کردید و این عمل دامان شما را خواهد گرفت و از شما جدا نخواهد شد.»)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: در
مفردات گفته: وقتی گفته می‌شود: ما
عبات به معنایش این است که: من به فلان چیز اعتنایی نکردم و باکم نشد و اصل این کلمه از ماده عبا گرفته شده که به معنای ثقل است؛ گویا فرموده: اینان نزد پروردگار من وزن و قدری ندارند و در آیه
(قُلْ ما یَعْبَؤُا بِکُمْ رَبّی) نیز بدین معنا است. بعضی دیگر گفته‌اند: از باب
عبات الطیب- بوی خوش باقی ماند است، گویا گفته شده اگر دعای شما نباشد خدا باقیتان نمی‌گذارد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «یَعْبَأ»، ج۳، ص۸۳.
