یَتَفَیَّؤُا (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یَتَفَیَّؤُا: (مِن شَیْ‌ءٍ یَتَفَیَّؤُا) «یَتَفَیَّؤُا» از مادّه
«فَیی‌ء» به معنای بازگشت و رجوع است.
بعضی گفته‌اند:
عرب سایه موجودات را به هنگام صبحگاهان،
«ظِلّ» می‌نامد و در عصرگاهان
«فَیی‌ء»، و اگر می‌بینیم به قسمتی از
غنائم و
اموال «
فیی‌ء» گفته می‌شود، اشاره لطیفی به این حقیقت است که بهترین غنائم دنیا همچون سایه عصر گاه است که به زودی زائل و فانی می‌شود.
ولی، با توجّه به این که: در آیه فوق به سایه‌های راست و چپ اشیاء اشاره شده و کلمه «
فَیی‌ء» برای همه آنها به کار رفته استفاده می‌شود که «
فَیی‌ء» در اینجا معنای وسیعی داردوهرگونه سایه‌راشامل می‌شود.
(أَوَ لَمْ يَرَوْاْ إِلَى مَا خَلَقَ اللّهُ مِن شَيْءٍ يَتَفَيَّأُ ظِلاَلُهُ عَنِ الْيَمِينِ وَالْشَّمَآئِلِ سُجَّدًا لِلّهِ وَهُمْ دَاخِرُونَ) (آيا آنها مخلوقات
خدا را نديدند كه سايه‌هايشان از راست و چپ حركت دارند، در حالى كه با
خضوع براى خدا
سجده مى‌كنند؟!)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: تفيؤ از فى‌ء به معناى سايه در هنگام برگشت است، و لذا مى‌گويند كلمه ظل به معناى سايه اول روز، و كلمه فى‌ء به معناى سايه بعد از ظهر تا آخر روز است، و ظاهرا همانطور كه گذشت ظل اعم از فى‌ء است، و
آیه هم آن را تاييد مى‌كند، پس تفيؤ به معناى بازگشت سايه است در بعد از ظهر.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «یَتَفَیَّؤُا»، ص۶۳۴.
