• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

یحیی بن عبدالحمید حمانی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





یحیی بن عبدالحمید حِمَّانِی (۱۵۰-۲۲۸ق)، به عقیده برخی از رجال‌شناسان اهل‌سنت وی محدث و ثقه و برخی دیگر وی را ضعیف و دروغگو به حساب آورده و یادآور شده‌اند که او اولین فردی است که در کوفه مسند را به نگارش درآورد و به مذهب شیعه امامیه گرایش داشت.
برخی از روایات در رجال کشی، حمانی را عامه مذهب می‌دانند. با وجود اعتقاد به از دنیا رفتن معاویه در حالت کفر و تالیف کتابی در اثبات امامت امام علی (علیه‌السّلام)، همچنان بر عدم تشیع وی معتقد بودند، این موضوع به دلیل دیدگاه او درباره امام صادق (علیه‌السّلام) به عنوان فردی صالح ولی غیرمعصوم بود.



ابوزکریا یحیی بن عبدالحمید بن عبدالرحمان بن میمون حِمَّانِی کوفی عجلی، را کوفی و از قبیله بنی حمّان دانسته‌اند که در حدود ۱۵۰ق دیده به جهان گشود و از کسانی چون پدرش، سُفْیَانَ بن عُیَیْنَة، فُضَیْلِ بن عِیَاض، عبدالله بن مبارک و حَمَّاد بن زید روایت کرده و افرادی چون ابوحاتم، ابوالقاسم بَغَوِی، ابوبکر بن أَبِی الدُّنْیَا و أَبُو قِلاَبَةَ از او روایت کرده‌اند.


گروهی از اهل سنت از او با عنوان محدث و ثقه یاد کرده‌اند و برخی دیگر وی را ضعیف و دروغگو به حساب آورده و یادآور شده‌اند که او اولین فردی است که در کوفه مسند را به نگارش درآورد و به مذهب شیعه امامیه گرایش داشت، هر چند در خصوص مذهب او اختلاف است.
عده‌ای با تمسک به روایتی که کَشّی در رجال نقل کرده، بر این باورند که او عامی مذهب است، گرچه او بر این عقیده بود که معاویه در حالت کفر از دنیا رفت و همچنین کتابی درباره اثبات امامت امیرمؤمنان علی (علیه‌السّلام) نوشته است، اما هیچ یک از این دو، دلیل بر شیعه بودن او نمی‌باشد، زیرا عقیده وی درباره امام صادق (علیه‌السّلام) این است که او مردی صالح و مسلمانی باورع بود که عده‌ای از افراد نادان او را احاطه کرده بودند و او هم مانند سایر افراد بود. این سخن دلالت دارد که وی آن حضرت را به عنوان امام قبول نداشت.
به هر حال ذکر نام وی در منابع رجال شیعه حکایت از گرایش شیعی وی دارد، گرچه به جرح و تعدیل وی اشاره‌ای نشده است.


حمانی علاوه بر مسند و کتابی درباره امامت علی (علیه‌السّلام)، کتاب المناقب را نیز تالیف نموده است.


حمانی در رمضان سال ۲۸۸ق در سامرا درگذشت. (دیگر منابع: )


۱. سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۴، ص۲۳۵-۲۳۶.    
۲. ذهبی، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۱۰، ص۵۲۷.    
۳. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۶، ص۴۵۴.    
۴. ذهبی، محمد بن احمد، میزان الاعتدال، ج۴، ص۳۹۲.    
۵. تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، ج۱۱، ص۶۱.    
۶. ابن شهر آشوب، محمد بن علی، معالم العلماء، ص۱۴۴.    
۷. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۴، ص۱۸۱.    
۸. کشی، محمد بن عمر، اختیار معرفة الرجال، ص۳۲۴.    
۹. حلی، حسن بن علی، رجال ابن داود، ص۳۷۵.    
۱۰. مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال، ج۱۳، ص۹۷.    
۱۱. شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۵۸۰.    
۱۲. حسینی تفرشی، سید مصطفی، نقد الرجال، ج۵، ص۷۵.    
۱۳. شیخ طوسی، الفهرست، ص۱۹۳.    
۱۴. ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۶، ص۴۵۳.    
۱۵. ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۱، ص۳۱۸.    
۱۶. ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۳، ص۱۳۴.    
۱۷. طریحی، فخرالدین، جامع المقال، ص۱۳۱.    
۱۸. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه، ج۶، ص۳۷۲.    
۱۹. ابن اثیر، علی بن محمد، اللباب فی تهذیب الانساب، ج۱، ص۳۸۶.    



• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، برگرفته از مقاله «یحیی حمانی»، ج۱، ص۸۴۰-۸۴۱.






جعبه ابزار