• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

یُؤْفَکُونَ (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





یُؤْفَکُونَ: (انْظُرْ اَنَّی یُؤْفَکُونَ)
«یُؤْفَکُونَ» از مادّه‌ «افک» و آن در اصل به معنای منصرف ساختن از چیزی است و «مافوک» به کسی گفته می‌شود که: از حق باز داشته شده است، اگر چه بر اثر تقصیر خودش باشد و از آنجا که دروغ انسان را از حق باز می‌دارد به آن‌ «افک» گفته می‌شود؛ و به همین تناسب، بر دروغ و نیز بادهای مخالف اطلاق می‌شود. تعبیر «یُؤْفَکُون» به صیغه مجهول، اشاره به این است که: آنها قدرت بر تصمیم‌گیری ندارند، گویی بی اراده به سوی بت‌پرستی کشیده می‌شوند!





۱.۱ - آیه ۷۵ سوره مائده

(مَّا الْمَسِيحُ ابْنُ مَرْيَمَ إِلاَّ رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِن قَبْلِهِ الرُّسُلُ وَ أُمُّهُ صِدِّيقَةٌ كَانَا يَأْكُلاَنِ الطَّعَامَ انظُرْ كَيْفَ نُبَيِّنُ لَهُمُ الآيَاتِ ثُمَّ انظُرْ أَنَّى يُؤْفَكُونَ) (مسیح فرزند مریم، فقط پيامبر خدا بود؛ پيش از وى نيز، پيامبرانى بودند؛ مادرش، زن بسيار راستگويى بود؛ هر دو، غذا مى‌خوردند؛ با اين حال، چگونه ادعاى الوهیّت مسيح و پرستش مريم را داريد؟! بنگر چگونه نشانه‌ها ى حق را براى آنها آشكار مى‌سازيم؛ سپس بنگر چگونه از حق منحرف مى‌شوند!)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: اين آيه خطاب به نبى اكرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) مى‌باشد كه در مقام تعجب از كيفيت بيان آیات مى‌فرمايد: جا دارد از طرز بيان ما تعجب شود كه چگونه آيات خود را براى آنان بيان مى‌كنيم؟ و چطور براى بطلان ادعايشان بر الوهيت مسيح ظاهرترين دليل را با واضح‌ترين بيان براى شان انتخاب كرديم؟ و از آنان تعجب كنى كه چگونه از تعقل و توجه به آيات ما اعراض كردند!!؟ در اين صرف نظر كردنشان چه نتيجه‌اى را در نظر داشته؟ و چطور عقولشان به عواقب وخيم و لا اقل رسوايى گرفتار شد و بطلان ادعايشان را درك نكردند؟ (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)

۱.۲ - آیه ۶۱ سوره عنکبوت

(وَ لَئِن سَأَلْتَهُم مَّنْ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضَ وَ سَخَّرَ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ لَيَقُولُنَّ اللَّهُ فَأَنَّى يُؤْفَكُونَ) (و هر گاه از آنان بپرسى: «چه كسى آسمانها و زمين را آفريده، و خورشيد و ماه را مسخّر كرده است؟» مى‌گويند: «خداوند يگانه»! پس با اين حال چگونه آنان را از عبادت خدا منحرف مى‌سازند؟!)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: وقتى خداى تعالى به تنهايى خالق باشد، و تدبیر آسمانها و به دنبال آن تدبير زمين، و به دنبال آن پديد آوردن ارزاق، تنها به دست او باشد، لازم است او تنها كسى باشد كه به منظور رساندن رزق، و ساير تدابيرش پرستش شود، و اين حوائج را تنها از او بخواهند، پس اين عجب است كه انسانهايى خدا را كنار گذاشته و از غير خدا رزق بخواهند، از كسى و چيزى كه مالك هيچ چيز نيست، جمله‌ (فَأَنَّى يُؤْفَكُونَ) اشاره به همين تعجب است، يعنى وقتى خلقت و تدبير آفتاب و ماه مستند به خدا است، پس چگونه اين مشرکین در دعاى خود متوجه غير خدا مى‌شوند، و بت‌ها را مى‌پرستند؟ (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)


۱. مائده/سوره۵، آیه۷۵.    
۲. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۶۱.    
۳. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ج۱، ص۸۹.    
۴. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۵، ص۵۵.    
۵. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۶، ص۳۵۴.    
۶. مائده/سوره۵، آیه۷۵.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۱۲۰.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۶، ص۱۰۷.    
۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۶، ص۷۴.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۷، ص۱۳۵.    
۱۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۳، ص۳۵۵.    
۱۲. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۶۱.    
۱۳. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۰۳.    
۱۴. عنکبوت/سوره۲۹، آیه۶۱.    
۱۵. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۶، ص۲۲۳.    
۱۶. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۶، ص۱۴۸.    
۱۷. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۹، ص۸۹.    
۱۸. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۸، ص۴۵۷.    



مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «یُؤْفَکُونَ»، ص۶۶۹.    






جعبه ابزار