گروه بسرمانها
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بسرمانها گروه قومیِ کوچکی
ساکن روسیه شمالی که با
اودمورتها قرابت دارند که درباره منشأ آن‌ها فرضیه‌های متضادی هست.
بِسِرمانها (به
روسی: بسرمیانها، یا تاتارهای گلازُف)، گروه قومیِ کوچکی ساکن
روسیه شمالی که با اودمورتها (واتیاکها)
قرابت دارند و درباره منشأ آن‌ها فرضیه‌های
متضادی هست.
برخی این
قوم را از «فین»هایی (قومی اورال ـ
آلتایی) می‌دانند که قومیت
ترکی یافته‌اند؛ و بعضی ایشان را از بلغارهای قدیمیِ
کاما می‌دانند که عمیقاً تحت تأثیر
زبان و فرهنگ اودمورتها قرار گرفته‌اند.
در سرشماری ۱۳۰۵ ش/ ۱۹۲۶
شوروی (سابق)، عده بسرمانها ۰۳۵، ۱۰ تن بوده است که ۱۹۵، ۹ تن آن‌ها در نواحی
بالزینو و
یوکامنسکوی، در
جمهوری خودمختارِ شوروی اودمورت، و ۸۳۴ تن آن‌ها نزدیک
دهکده اسلوبدسکوی، در ملتقای رودخانه‌های
ویاتکا و
چپتزا در ناحیه
کیروف سکنی داشتند.
بسرمانها دوزبانه‌اند و، علاوه بر زبان اودمورتی، که بشدت از تاتاری متأثر است، در جمهوری خودمختار اودمورت به
زبان روسی و در ناحیه کیروف به
تاتاریِ قازانی نیز
تکلم می‌کنند.
عده‌ای از بسرمانها که در جنوبِ غربی با ترکهای قازان و در جنوب شرقی با ترکهای
باشقیر همسایه‌اند به این لهجه‌های ترکی سخن می‌گویند.
به قولی، بعید نیست که کلمه بسرمان
تصحیفی از «بوسورمان» (موسورمان/ موسولمان:
مسلمان) باشد.
بسرمانها تا سده دهم/ شانزدهم مسلمان بودند، اما از ۹۶۴/۱۵۵۶، به فرمان
تزار روس،
ایوان گروزنی، به
اجبار، به
دین مسیح درآمدند و در قرن یازدهم/ هفدهم رسماً
مسیحی شدند و تا
انقلاب اکتبرِ ۱۹۱۷
ارتدوکس شمرده می‌شدند، اما باطناً مسلمان باقی‌مانده بودند و بسیاری از
آداب و
سننِ اسلامی را رعایت می‌کردند؛ بویژه، مرسوم بود که در
بستر مرگ، بعد از
کشیش ارتدوکس ملای
تاتار را به بالین بخوانند.
در ۱۳۲۳/ ۱۹۰۵، بعد از
اعلام آزادیِ دینی در
روسیه، بیشتر بسرمانها آشکارا به
اسلام بازگشتند.
(۱) V Belitzer, Problema proizkhojdeniya Besermyan , in Trudy Instituta Etnografii , Moscow ۱۹۱۷, I;.
(۲) Bolshaya Sovetskaya Entziklopediya, v, ۱۹۳۰, ۷۲۱-۷۲۲, sv "Besermyane" (by Negovitzin) ;.
(۳) Smirnov, Otc § et o ۸ Arkheologic § eskom siezde, in Journal du Ministre de l'Instruction Publique , St Petersburg ۱۸۹۰, no ۲۶۹, ۱-۴۷.
دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بِسِرمانها»، شماره۱۳۲۹.
