کَنّ (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کَنّ (به فتح کاف و تشدید نون) از
واژگان قرآن کریم به معنی پوشاندن و محفوظ داشتن می‌باشد. از مشتقات این کلمه در
قرآن مجید کِنّ (به کسر کاف و تشدید نون) به معنی ظرف و غلافی که در آن محفوظ گردد.
اَکْنان (به فتح الف و سکون کاف) غارها و گودال‌هایی است که
انسان با پناه بردن به آن‌ها از باد، باران و حیوانات محفوظ مانده و بهره‌های دیگر از آن‌ها می‌برد.
اَکِنّه (به فتح الف و کسر کاف) جمع کِنّ است به معنی ظرف، غلاف و آن چه چیزی در آن مستور می‌شود.
مَکْنون (به فتح میم و سکون کاف) به معنی محفوظ از هر شی‌ء است.
کَنّ کنّ و کنون به معنی پوشاندن و محفوظ داشتن است، «کنّ الشّی‌ء کنّا و کنونا: ستره فی کنّه و غطّاه و اخفاه».
کِنّ آن است که چیزی در آن محفوظ گردد، جمع آن اکنّة و اکنان است.
(وَ رَبُّکَ یَعْلَمُ ما تُکِنُ صُدُورُهُمْ وَ ما یُعْلِنُونَ) «خدایت می‌داند آن چه را که سینه‌هاشان مخفی می‌دارد و آن چه را که آشکار می‌کنند.»
آیه درباره مستور در نفس است.
راغب می‌گوید «کننت» مخصوص است به آن چه با لباس یا با خانه و غیر آن مستور گردد.
و «اکننت» به آن چه در نفس مستور می‌گردد.
(وَ لا جُناحَ عَلَیْکُمْ فِیما عَرَّضْتُمْ بِهِ مِنْ خِطْبَةِ النِّساءِ اَوْ اَکْنَنْتُمْ فِی اَنْفُسِکُمْ) (و گناهى بر شما نيست كه به طور كنايه، از زنانى كه همسرانشان مرده‌اند خواستگارى كنيد، و يا بى آن كه اظهار كنيد دردل تصميم بگيريد.)
آیه درباره مستور در نفس است.
اکنان غارها و گودال‌هایی است که انسان با پناه بردن به آن‌ها از باد، باران و حیوانات محفوظ مانده و بهره‌های دیگر از آن‌ها می‌برد.
(وَ جَعَلَ لَکُمْ مِنَ الْجِبالِ اَکْناناً) (و از كوه‌ها پناهگاه‌هايى؛ و براى شما پوشش‌هايى آفريده.)
اَکِنّه جمع کِنّ است به معنی ظرف، غلاف و آن چه چیزی در آن مستور می‌شود.
(وَ جَعَلْنا عَلی قُلُوبِهِمْ اَکِنَّةً اَنْ یَفْقَهُوهُ) «بر قلوب آن‌ها پرده و سرپوش‌ها قرار دادیم از این‌که
قرآن را بفهمند.»
مَکْنون به قول
طبرسی به معنی محفوظ از هر شی‌ء است.
(وَ عِنْدَهُمْ قاصِراتُ الطَّرْفِ عِینٌ • کَاَنَّهُنَّ بَیْضٌ مَکْنُونٌ) «در نزد
اهل بهشت زنانی است سیمین تن درشت چشم گویی تخم نهفته و محفوظند.»
تخم تا در زیر مرغ است سفید برّاق و با صفا است.
در وصف غلمان و خدمت‌کاران
بهشتی آمده:
(کَاَنَّهُمْ لُؤْلُؤٌ مَکْنُونٌ) «گویی مروارید مستور و نهفته‌اند.»
(وَ حُورٌ عِینٌ. کَاَمْثالِ اللُّؤْلُؤِ الْمَکْنُونِ) (و همسرانى از
حورالعین دارند، همچون مرواريد در صدف پنهان.)
(اِنَّهُ لَقُرْآنٌ کَرِیمٌ • فِی کِتابٍ مَکْنُونٍ) (كه آن،
قرآن پر ارزشى است، كه در كتاب محفوظى جاى دارد.)
ظاهرا مراد از کتاب
مکنون امّ الکتاب است که
قرآن از آن نازل گردیده:
(وَ اِنَّهُ فِی اُمِّ الْکِتابِ لَدَیْنا لَعَلِیٌّ حَکِیمٌ) (و اين
قرآن در
لوح محفوظ نزد ما والا و استوار است.)
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «کنن»، ج۶، ص۱۵۳.
