کَعْبَةَ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کَعْبَةَ:(الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرامَ) «کَعْبَةَ» (به فتح کاف و سکون عین) به معنای اطاق مربع است.
«
كعب» به معنى برآمدگى پشت
پا است، سپس به هر
نوع بلندى و برآمدگى اطلاق شده.
و اگر به «
مكعب» نيز
مكعب گفته مى‌شود به خاطر آن است كه از چهار طرف داراى برآمدگى است و اين‌كه به زنانى كه تازه
سینه آن‌ها برجستگى پيدا كرده
كاعب (جمع آن
كواعب) گفته مى‌شود نيز به همين جهت است.
بهر حال اين كلمه (
كعبه) هم
اشاره به بلندى ظاهرى خانه خدا است و هم رمزى از
عظمت و بلندى مقام آن مى‌باشد.
به موردی از کاربرد «
کَعْبَةَ» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(جَعَلَ اللّهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرامَ قِيامًا لِّلنّاسِ وَ الشَّهْرَ الْحَرامَ وَ الْهَدْيَ وَ الْقَلائِدَ ذَلِكَ لِتَعْلَمواْ أَنَّ اللّهَ يَعْلَمُ ما في السَّماواتِ وَ ما في الأَرْضِ وَ أَنَّ اللّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَليمٌ) «خداوند،
كعبه -
بیت الحرام- را وسيله‌اى براى استوارى و سامان بخشيدن به كار مردم قرار داده؛ و همچنين ماه
حرام، و قربانی‌هاى بى‌نشان، و قربانی‌هاى نشاندار را؛ اين گونه احكام بخاطر آن است كه بدانيد خداوند، آن‌چه در آسمان‌ها و آن‌چه در زمين است، مى‌داند؛ و بدانيد خدا بر هر چيزى داناست.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(جَعَلَ اللَّهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرامَ قِياماً لِلنَّاسِ) خداوند
كعبه را بيت الحرام و مايه قوام شما قرار داده چون دنيا و
آخرت آنان قوامش به
كعبه بود.
اصم گفته است چون
كعبه الى الابد پايدار است و
نسخ نمى‌شود.
البته بعضى از قراء قياما را قيما خوانده‌اند، كه آن نيز به معناى
قیام است.
و بنا بر گفته او برگشت معناى آيه مورد بحث به اين مى‌شود: خداى تعالى
كعبه را احترام كرده و آن را بيت الحرام قرار داده، و به همين منظور بعضى از ماه‌ها را هم
حرام كرده و بوسيله حكم به وجوب حج در آن ماه‌ها، بين ماه‌هاى حرام و بيت الحرام ارتباط برقرار كرد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «کعبة»، ج۴، ص ۸۵.
