کَعْبَةَ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
کَعْبَةَ:(الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرامَ) «کَعْبَةَ» (به فتح کاف و سکون عین) به معنای اطاق مربع است.
«كعب» به معنى برآمدگى پشت
پا است، سپس به هر
نوع بلندى و برآمدگى اطلاق شده.
و اگر به «مكعب» نيز مكعب گفته مى‌شود به خاطر آن است كه از چهار طرف داراى برآمدگى است و اين‌كه به زنانى كه تازه
سینه آن‌ها برجستگى پيدا كرده كاعب (جمع آن كواعب) گفته مى‌شود نيز به همين جهت است.
بهر حال اين كلمه (كعبه) هم
اشاره به بلندى ظاهرى خانه خدا است و هم
رمزى از
عظمت و بلندى مقام آن مى‌باشد.
به موردی از کاربرد «کَعْبَةَ» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(جَعَلَ اللّهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرامَ قِيامًا لِّلنّاسِ وَ الشَّهْرَ الْحَرامَ وَ الْهَدْيَ وَ الْقَلائِدَ ذَلِكَ لِتَعْلَمواْ أَنَّ اللّهَ يَعْلَمُ ما في السَّماواتِ وَ ما في الأَرْضِ وَ أَنَّ اللّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَليمٌ) «خداوند، كعبه -
بیت الحرام- را وسيله‌اى براى استوارى و سامان بخشيدن به كار مردم قرار داده؛ و همچنين ماه
حرام، و قربانی‌هاى بى‌نشان، و قربانی‌هاى نشاندار را؛ اين گونه احكام بخاطر آن است كه بدانيد خداوند، آن‌چه در آسمان‌ها و آن‌چه در زمين است، مى‌داند؛ و بدانيد خدا بر هر چيزى داناست.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(جَعَلَ اللَّهُ الْكَعْبَةَ الْبَيْتَ الْحَرامَ قِياماً لِلنَّاسِ) خداوند كعبه را بيت الحرام و مايه قوام شما قرار داده چون دنيا و
آخرت آنان قوامش به كعبه بود.
اصم گفته است چون كعبه الى الابد پايدار است و
نسخ نمى‌شود.
البته بعضى از قراء قياما را قيما خوانده‌اند، كه آن نيز به معناى
قیام است.
و بنا بر گفته او برگشت معناى آيه مورد بحث به اين مى‌شود: خداى تعالى كعبه را احترام كرده و آن را بيت الحرام قرار داده، و به همين منظور بعضى از ماه‌ها را هم
حرام كرده و بوسيله حكم به وجوب حج در آن ماه‌ها، بين ماه‌هاى حرام و بيت الحرام ارتباط برقرار كرد.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «کعبة»، ج۴، ص ۸۵.
