کناش فی الطب (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«کناش فی الطب» تالیف
یعقوب الکشکری ، مجموعه مقالات در موضوع علم پزشکی است. شاید به این دلیل که اولین مقاله این کتاب از ابن
سرابیون (سرافیون) نقل شده، برخی به اشتباه کتاب را به ابن سرابیون نسبت داده‌اند.
مقالات متنوع این کتاب بیشتر به
طب عملی اختصاص دارد و مؤلف کمتر به جنبه‌های
طب نظری می‌پردازد.
این اثر دارای شصت وپنج باب و هر باب مشتمل بر یک مقاله است که در هر مقاله به بررسی یک بیماری و عارضه و راه‌های
درمان آن پرداخته شده است.
کتاب دارای ترتیب خاصی نیست، بلکه مؤلف در هر مقاله مساله‌ای پزشکی را به صورت مستقل و بدون وابستگی به مطالبی پیشین و مطالب بعدی نقل می‌کند. بدین ترتیب که ابتدا به بیان بیماری و عارضه می‌پردازد و سپس شیوه معالجه و درمان آن بیماری را ذکر می‌کند.
کتاب کناش فی الطب مجموعه‌ای ارزشمند در درمان بیماری‌ها است. از سویی مؤلف خود پزشکی صاحب
تجربه است، چرا که بیشتر عمر خود را به درمان بیماران در بیمارستان‌ها اختصاص داده است و تجربیات و آموخته‌های ارزشمندی کسب نموده است. از سوی دیگر مؤلف به منابع بسیاری از کتب قدماء در زمینه پزشکی دسترسی داشته است و در جای جای این اثر از این منابع مهم و سودمند استفاده کرده است. نمونه‌ای از این منابع را می‌توان چنین برشمرد: کتاب ادویه مرکبه تالیف
جالینوس ، کناش تالیف
فولس ،
ادویه مفرده جالینوس ، کتاب کناش تالیف
ثابت بن قره ، کتاب کناش تالیف ساهر
،
اعضاء متشابهه الاعضاء تالیف
جالینوس ، فصول تالیف
بقراط ،
علل اعضاء باطنی تالیف
جالینوس ،
مواضع آلمه تالیف جالینوس
،
رعشه تالیف
جالینوس ،
ابیدیمیا تالیف بقراط
، حمیات تالیف جالینوس
،
جیلة ابراء تالیف جالینوس
،
حمیات تالیف
یوحنا بن ماسویه شیوه‌های معالجه بیماری‌ها گاه دستورات و تجربیات مؤلف و گاه نقل قول از اطبای بزرگ است که این نقل قول‌ها بعضا با حاشیه مؤلف همراه است البته معالجه گاه با ذکر دوایی خاص و ذکر نسخه آن و شیوه ساخت آن و گاه به دستور و تدبیرهای دیگر مثل پرهیزها و رژیم‌های غذایی است.
کتاب با تحقیق و پاورقی علی شیری انجام شده است. وی در ابتدا مقدمه‌ای کوتاه پیرامون زندگی مؤلف و کتاب کناش نگاشته است. پاورقی‌های نسبتا مفصل این اثر گاه به موارد خطا و تصحیف متن اختصاص دارد و گاه در آن به شرح و توضیح واژه‌ای در متن پرداخته شده است. توضیح و شرح مفردات دارویی، شرح حال اطبایی که نام آنها در متن آمده و بیان مطالبی مرتبط با متن از منابع مهم پزشکی، بخش دیگری از حواشی و پاورقی‌ها را تشکیل می‌دهد.
افست این اثر در ۱۳۸۶ ش به همت مؤسسه مطالعات تاریخ پزشکی،
طب اسلامی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی ایران منتشر شده است.
نرم افزار جامع
طب، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور).
