کمیته استقبال از امام خمینی (1357 ش)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
![ستاد استقبال از امام خمینی]()
کمیته استقبال از امام خمینی (۳ بهمن ۱۳۵۷ ش)، یکی از نهادهای انقلابی بود که در تاریخ سوم بهمن ماه سال ۱۳۵۷ شمسی، در واکنش به خبر بازگشت قریب‌الوقوع
امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه) به
ایران و به پیشنهاد
شهید مطهری تشکیل گردید.
هدف از تشکیل این کمیته، برقراری امنیت بازگشت امام به ایران و حفاظت از جان ایشان و همچنین سازماندهی نیروهای انقلابی و برعهده گرفتن انتظامات مراسم بیان شده است. در اولین جلسه رسمی، شهید مطهری به عنوان رئیس کمیته استقبال انتخاب و پس از آن شاخه‌ها و گروه‌های کاری کمیته تشکیل شد. اعضای اصلی ستاد مرکزی کمیته استقبال از امام خمینی عبارت بودند از: شهید مرتضی مطهری،
شهید محمد مفتح،
شهید فضل‌الله محلاتی،
هاشم صباغیان،
اسدالله بادامچیان،
کاظم سامی،
حسین شاه‌حسینی،
علی دانش‌منفرد و
اصغر تهرانچی.
این کمیته، مدرسه رفاه را به عنوان مرکز استقرار خود انتخاب و اقدام به جذب نیرو کرد. استقبال اقشار مختلف مردم از عضویت در این کمیته به حدی بود که در مدت زمان کوتاهی بیش از ۵۰ هزار نفر به عضویت آن درآمدند و مسئولیت حفاظت از جان امام و انتظامات مراسم را در شرایطی برعهده گرفتند که هنوز دولت بختیار در کشور برقرار بود.
با حتمی شدن بازگشت
امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه) پس از قریب ۱۴ سال
تبعید و دوری از
وطن تنها پس از چهار روز بعد از فرار
محمدرضا پهلوی از خاک کشور و انتشار این خبر در تاریخ ۳۰ دی‌ماه ۱۳۵۷، موجی از شادمانی در بین مردم و شخصیت‌های انقلابی گسترش یافت.
نیروهای انقلاب به منظور فراهم ساختن مقدمات ورود امام به فکر سازماندهی امور افتادند، لذا به پیشنهاد شهید مطهری کمیته‌ای را تاسیس کردند که به «کمیته استقبال» از امام معروف شد. مهم‌ترین وظیفه این کمیته، تهیه برنامه استقبال و برنامه‌ریزی برای اجرای آن بود. حفظ امنیت جانی امام در فرودگاه و در طول مسیر حرکت از فرودگاه تا
بهشت زهرا، حساس‌ترین مسئولیت ستاد استقبال محسوب می‌شد.
شهید محلاتی از درباره اقدامات اولیه برای تشکیل کمیته استقبال چنین می‌گوید:
«یک روز صبح بعد از
اذان در منزل در حال استراحت بودم. تلفن زنگ زد، مرحوم مطهری بود، گفتند: دیشب
احمد آقا از
پاریس تلفن کردند و گفتند، امام تصمیم گرفته‌اند بیایند ایران، شما
رفقا را خبر کنید و به منزل ما بیایند. من به بعضی از افراد تلفن کردم و رفتم صبح اول آفتاب منزل مرحوم شهید مطهری، ایشان پیام امام را به ما ابلاغ کردند و بعد فرمودند، باید اول فکر محلی برای استقرار امام باشیم و سپس کمیته استقبال از امام را تشکیل بدهیم... از منزل شهید مطهری تلفن کردیم به مرحوم
شهید بهشتی که بیایند آنجا، گفتند که بعضی از
دوستان اینجا هستند و دارند مذاکره می‌کنند، دیدیم که دو تا کار می‌شود کرد... برای اینکه هماهنگ کنیم به اتفاق مرحوم مطهری رفتیم منزل شهید بهشتی و بقیه افراد
جامعه روحانیت مبارز را هم خبر کردیم و همگی در منزل شهید بهشتی جمع شدیم و پس از ارائه نظرات، شورای مرکزی کمیته استقبال تشکیل شد.»
در جلسه‌ای که در منزل شهید بهشتی برقرار گردید، تاکید شد که باید از همه گروه‌ها و دسته‌های سیاسی مبارز، نماینده‌ای برای هماهنگی بیشتر با کمیته استقبال، حضور داشته باشند. برای این منظور، نمایندگانی از گروه‌های سیاسی و مذهبی معرفی شدند و اولین جلسه کمیته استقبال از امام در
مدرسه رفاه در اواخر دی ماه ۱۳۵۷ تشکیل شد.
در این جلسه افراد زیر به عنوان اعضای ستاد مرکزی کمیته استقبال از حضرت امام انتخاب شدند:
۱. شهید مرتضی مطهری، عضو ستاد مرکزی کمیته استقبال و رابط با شورای انقلاب؛
۲. شهید مفتح، عضو ستاد مرکزی کمیته استقبال و رابط روحانیت مبارز؛
۳. شهید فضل‌الله محلاتی، عضو ستاد مرکزی کمیته استقبال و رابط روحانیت مبارز؛
۴. آقای هاشم صباغیان، عضو ستاد مرکزی کمیته استقبال و رابط نهضت آزادی؛
۵. آقای اسدالله بادامچیان، عضو ستاد مرکزی کمیته استقبال و رابط هیات‌های مؤتلفه اسلامی؛
۶. آقای کاظم سامی، عضو ستاد مرکزی کمیته استقبال و رابط جاما؛
۷. آقای حسین شاه حسینی، عضو ستاد مرکزی کمیته استقبال و رابط جبهه ملی؛
۸. آقای اصغر تهرانچی، عضو ستاد مرکزی کمیته استقبال و رابط بازار؛
۹. آقای علی دانش منفرد، عضو ستاد مرکزی کمیته استقبال و رابط انجمن اسلامی معلمان.
پس از معرفی اعضای اصلی، جلسه‌ای به صورت رسمی در مدرسه رفاه تشکیل و در این جلسه شهید مرتضی مطهری به عنوان رییس کمیته استقبال از امام خمینی انتخاب و آقای صباغیان به عنوان معاون کمیته برگزیده شدند. پس از آن شاخه‌ها و گروه‌های کاری کمیته تشکیل شد که شامل گروه‌های؛ تبلیغات، انتظامات، تدارکات مالی، برنامه‌ریزی و تشریفات، برنامه‌ریزی داخلی و پذیرایی، روابط عمومی، اطلاعات، واحد شهرستان‌ها و واحد خبرنگاران داخلی و خارجی می‌شد.
مسؤولیت و محدوده کاری این گروه‌ها عبارت بود از:
۱. شاخه تبلیغات: انجام کلیه امور تبلیغات شامل تکثیر اعلامیه‌ها، حضور در راهپیمایی‌ها، ابلاغ نقطه نظرات لحظه به لحظه امام و کمیته استقبال به مردم و تهیه شعارها؛
۲. شاخه انتظامات: مراقبت و تامین امنیت همه جانبه کمیته استقبال و اطراف کمیته استقبال (مدرسه رفاه) و تنظیم انتظامات راهپیمایی‌ها و انتظامات مسیر حضرت امام از فرودگاه تا بهشت زهرا با یاری جستن از مساجد و ائمه جمعه و نیروهای مؤمن مساجد؛
۳. شاخه تدارکات: تامین کلیه نیزاهای تدارکاتی کمیته استقبال شامل، تامین مواد غذایی، تامین کلیه امکانات مالی، تهیه بلندگو و... برای کلیه واحدهای فعال کمیته؛
۴. شاخه برنامه‌ریزی تشریفات: تهیه و تنظیم برنامه‌ریزی برای ورود امام، به کشور تا استقرار در مدرسه رفاه، مسوول برنامه‌ریزی از لحظه نشستن هواپیما در فرودگاه و اینکه چه کسی برای استقبال و خیرمقدم از امام وارد هواپیما بشود، تهیه برنامه‌های داخل سالن فرودگاه، تنظیم و استقرار نیروهای داخل سالن، تهیه ماشین برای بردن امام از فرودگاه تا بهشت زهرا و...؛
۵. شاخه برنامه‌ریزی داخلی: مشخص کردن فرد یا افراد مسوول برای کلیه امور، تعیین و برنامه‌ریزی تیم‌های انتظامات داخل، تهیه کارت برای افراد و...؛
۶. شاخه واحد شهرستان‌ها: ارتباط منظم با شهرستان‌ها و ارسال اعلامیه‌ها و اخبار به شهرستان‌ها و اخذ اخبار و اطلاعات و نیازهای شهرستان‌ها؛
۷. شاخه خبرنگاران داخلی و خارجی: آماده کردن زمینه مناسب جهت پوشش خبری اخبار نهضت اسلامی توسط خبرنگاران داخلی و خارجی در داخل و خارج از کشور.
شاخه‌ها و گروه‌های کاری ستاد استقبال، با وجود محدودیت زمانی به صورتی منسجم و متحد شروع به کار کردند و به تدارک مقدمات استقبال از امام مشغول شدند. محل استقرار کمیته مدرسه رفاه بود که توسط هیات امنای آن مدرسه، شهیدان بهشتی و
باهنر و
هاشمی رفسنجانی در اختیار کمیته قرار گرفت.
انتخاب این مردسه به خاطر شرایطی بود که امام تعیین کرده بود، زیرا امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه) در دستوری که داده بودند برای محل اقامت خود، شروطی را به صورت مشخص تعیین کردند که عبارت بود از:
۱. در یکی از نقاط مردمی تهران واقع شده باشد؛
۲. این مکان متعلق به شخص خاصی نباشد و جنبه عمومی و مردمی داشته باشد؛
۳. نوع فعالیت این مرکز با اهداف نهضت اسلامی نزدیکی داشته باشد؛
بنابراین مدرسه رفاه انتخاب شد و پس از آن مدرسه علوی.
یکی از حساس‌ترین مسئولیت‌های ستاد، حفاظت از جان امام و تامین جانی امام پس از ورود به کشور تا ورود به مدرسه رفاه بود. گروه‌های زیادی از
سازمان مجاهدین خلق تا گروه‌هایی چون صف، موحدین و... همه خواهان به عهده گرفتن مسوولیت حفاظت از امام بودند. این امر در کمیته استقبال بحث شد و در نهایت انتخاب مسؤولان حفاظت از جان امام به شاخه تدارکات و انتظامات کمیته استقبال سپرده شد.
محسن رفیق دوست در خاطرات خود در این زمینه می‌گوید:
«مسوولیت حفاظت از جان امام به ما واگذار شده بود، ولی یک روز هنگامی که ما داشتیم گروه محافظان امام را تشکیل می‌دادیم، از پاریس تماس گرفتند و گفتند که محافظت از امام را به مجاهدین خلق واگذار کنید. این در حالی بود که ما برنامه‌ریزی کرده بودیم و حتی از
شهید محمد بروجردی که مسوولیت گروه توحیدی صف را بر عهده داشت، دعوت کرده بودیم تا در این کار ما را یاری کند، بنابراین ما با این قضیه مخالفت کردیم و از واگذاری حفاظت امام به مجاهدین خلق خودداری کردیم... ولی مجاهدین خلق بر این موضوع اصرار داشتند و تاکید می‌ورزیدند که حفاظت از جان امام به آنان واگذار شود. بنابراین شورای انقلاب که آن روزها در مقر کمیته استقبال از امام مستقر شده بود، برای اینکه این اختلاف را حل کند کمیته‌ای را به این منظور تشکیل داد تا در این زمینه تصمیم‌گیری شود... در نهایت کمیته مزبور قانع شد که حفاظت از امام را به مجاهدین خلق واگذار نکنند.»
به این ترتیب مسوولیت حفاظت از حضرت امام و نیز کنترل مسیر امام از فرودگاه تا بهشت زهرا و مدرسه رفاه و علوی، به انتظامات کمیته استقبال واگذار شد و آنان هم شهید بروجردی را به عنوان فرمانده گروه و تیم حفاظت از امام برگزیدند.
کمیته استقبال از امام تصمیم گرفت با تشریفات خاصی از حضرت امام استقبال کند، به این صورت که خیابان‌ها را چراغانی کرده، امام از طریق هلی‌کوپتر از فرودگاه به بهشت زهرا منتقل شود، ولی حضرت امام از هر گونه تجملات خودداری می‌ورزیدند و با این تصمیم کمیته مخالفت کردند. به این ترتیب کمیته استقبال مجبور شد تا با کمترین
تجمل و به صورت بسیار ساده مراسم را برگزار نماید و صرفا استقبال در حد کنترل مسیرها و انتظام امور بود.
امام خمینی (رحمة‌الله‌علیه) در تاریخ ۱۴ بهمن ۱۳۵۷ در دیدار با اعضای کمیته استقبال فرمودند:
«من نمی‌دانم چطور از عهده این مراتب این، زحمات برآیم. من خدمتی که مورد پسند باشد نکردم و من از
خدا می‌خواهم که توفیق بدهد که همه ما خدمت بکنیم به این کشور، خدمت بکنیم به احکام اسلام... ما از همه شما جوان‌ها تشکر می‌کنیم که در این موقع همه با قدرت، همه با اراده، همه با خواستهای الهی بپا خاستید و کارهای خودتان را زمین گذاشتید و این کار بزرگی که به عهده همه ماست دنبال کردید و رمز پیروزی شما وحدت کلمه و اینکه همه‌تان یک مطلب را می‌خواهید... من از همه شما آقایان تشکر می‌کنم که در این مورد‌ها زحمت کشیدید لکن زحمتی بوده است که برای خادم خودتان کشیدید، زحمتی بوده است که برای خدمتگزار خودتان کشیدید. من خدمتگزار شما هستم. من می‌خواهم که شما عزیز باشید. من خدمتگزار
ملت هستم.»
• بازنویسی توسط گروه پژوهشی ویکی فقه.
کمیته استقبال از امام خمینی (۳ بهمن ۱۳۵۷ ش)، یکی از نهادهای انقلابی بود که در تاریخ سوم بهمن ماه سال ۱۳۵۷ شمسی، در واکنش به خبر بازگشت قریب‌الوقوع 
