• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

کمن (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


مقالات مرتبط: عناوین مفردات نهج البلاغه (جلد ۲).

كَمَن (به فتح کاف و فتح میم) و كُمون (به ضم کاف) از واژگان نهج‌البلاغه و به معنی متوارى شدن و مخفى شدن است. مَكْمَن (به فتح میم و سکون کاف و فتح میم) به معنی محل مخفى شدن و جمع آن مَكامن (به فتح میم) به معنی مخفيگاه‌ها است. از این ماده چهار مورد در نهج‌البلاغه آمده است، درباره تكبر و حميّت.


''كَمَنَ
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج‌البلاغه، ج۲، ص۹۱۴.    
[۲] طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۶، ص۳۰۲.    
[۳] فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، ج۵، ص۳۸۶.    
كُمون به معنی متوارى شدن و مخفى شدن است: «كَمَنَ‌ الرجلُ‌ كُمُوْناً: توارى و استخفى»
[۴] شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۵۸۹.    


جاهلیّت فرموده است: «فَأَطْفِئُوا مَا كَمَنَ فِي قُلُوبِكُمْ مِنْ نِيرَانِ الْعَصَبِيَّةِ، وَأَحْقَادِ الْجَاهِلِيَّةِ»
[۵] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۵۳، خطبه ۱۹۲.    
[۶] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۱۶۵، خطبه ۱۸۷.    
[۷] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۸۸، خطبه ۱۹۲.    
«خاموش كنيد آن‌چه در دل‌هاى شما پنهان شده از آتش تعصّب و كينه‌هاى جاهليّت.»
[۸] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۴۹، خطبه ۱۹۲.    
[۹] ترجمه شرح نهج البلاغه، بحرانی، ابن میثم، ج۴، ص۴۱۴.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۰] ترجمه شرح نهج البلاغه، بحرانی، ابن میثم، ج۴، ص۴۲۰.    
[۱۱] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۷، ص۳۸۰.    
[۱۲] هاشمی خویی، میرزا حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۱، ص ۲۹۱.    
[۱۳] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۳، ص۱۳۷.    
) و درباره معاویه به يارانش فرمود: «وَعَلَيْكُمْ بِهذَا ... وَالرِّوَاقِ المُطَنَّبِ، فَاضْرِبُوا ثَبَجَهُ، فإِنَّ الشَّيْطَانَ كَامِنٌ فِي كِسْرِهِ»
[۱۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۲۶، خطبه ۶۵.    
[۱۵] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۱۱۱، خطبه ۶۴.    
[۱۶] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۹۷، خطبه ۶۶.    
«ببينيد اين خیمه طناب‌ دار را از وسط آن بزنيد كه شیطان در پائين آن متوارى شده، منظور معاویه علیه‌لعائن‌الله است.»
[۱۷] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۲۹، خطبه ۶۶.    
[۱۸] ترجمه شرح نهج البلاغه، بحرانی، ابن میثم، ج۲، ص۳۸۲.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۹] ترجمه شرح نهج البلاغه، بحرانی، ابن میثم، ج۲، ص۳۸۴.    
[۲۰] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۳، ص۱۰۳.    
[۲۱] هاشمی خویی، میرزا حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۵، ص ۲۷.    
[۲۲] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۵، ص۱۶۸.    
)
درباره خفّاش و نور آفتاب فرموده: «وَرَدَعَهَا بِتَلاَْلُؤِ ضِيَائِهَا عَنِ الْمُضِيِّ فِي سُبُحَاتِ إِشْرَاقِهَا، وَأَكَنَّهَا فِي مَكَامِنِهَا عَنِ الذَّهَابِ فِى بُلَجِ ائْتِلاَقِهَا»
[۲۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۳۳، خطبه ۱۵۵.    
[۲۴] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۶۱، خطبه ۱۵۱.    
[۲۵] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۱۷، خطبه ۱۵۵.    
«آفتاب با تابش نور خود، خفّاش را مانع شده كه در درجات نور آن راه برود و مخفى كرده او را در مخفيگاهايش از اين‌كه در نور آشكار پرواز نمايد.»
[۲۶] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۳۱، خطبه ۱۵۵.    
[۲۷] ترجمه شرح نهج البلاغه، بحرانی، ابن میثم، ج۴، ص۴۲۰.    
(شرح‌های خطبه:
[۲۸] ترجمه شرح نهج البلاغه، بحرانی، ابن میثم، ج۳، ص۴۶۵.    
[۲۹] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۶، ص۱۱۶.    
[۳۰] هاشمی خویی، میرزا حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۹، ص ۲۶۲.    
[۳۱] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۱۸۱.    
) مَكْمَن محل مخفى شدن است جمع آن مَكامَن''' (مخفيگاه‌ها) آيد «كمين» آن است كه در محلّى مخفى مى‌شود كه شناخته نشود چنان‌كه در «وَظُهُورِ كَمِينِهَا»
[۳۲] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۲۳، خطبه ۱۵۱.    
[۳۳] عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۵۰، خطبه ۱۴۷.    
[۳۴] صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۱۰، خطبه ۱۵۱.    
(و آشكار شدن باطن آن.)
[۳۵] مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۱۹، خطبه ۱۵۱.    
[۳۶] ترجمه شرح نهج البلاغه، بحرانی، ابن میثم، ج۳، ص۴۰۴.    
(شرح‌های خطبه:
[۳۷] ترجمه شرح نهج البلاغه، بحرانی، ابن میثم، ج۳، ص۴۰۷.    
[۳۸] مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۶، ص۲۳.    
[۳۹] هاشمی خویی، میرزا حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۹، ص ۱۶۳.    
[۴۰] ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۱۳۷.    
) آمده است.

از این ماده چهار مورد در نهج البلاغه آمده است، درباره تكبر و حميّت.
[۴۱] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۵۳، خطبه ۱۹۲.    
[۴۲] السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۲۶، خطبه ۶۵.    
[۴۳] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۳۳، خطبه ۱۵۵.    
[۴۴] السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۲۳، خطبه ۱۵۱.    


۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج‌البلاغه، ج۲، ص۹۱۴.    
۲. ↑ طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین، ت-الحسینی، ج۶، ص۳۰۲.    
۳. ↑ فراهیدی، خلیل بن احمد، العین، ج۵، ص۳۸۶.    
۴. ↑ شرتونی، سعید، اقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۴، ص۵۸۹.    
۵. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۵۳، خطبه ۱۹۲.    
۶. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۱۶۵، خطبه ۱۸۷.    
۷. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۸۸، خطبه ۱۹۲.    
۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۴۹، خطبه ۱۹۲.    
۹. ↑ ترجمه شرح نهج البلاغه، بحرانی، ابن میثم، ج۴، ص۴۱۴.    
۱۰. ↑ ترجمه شرح نهج البلاغه، بحرانی، ابن میثم، ج۴، ص۴۲۰.    
۱۱. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۷، ص۳۸۰.    
۱۲. ↑ هاشمی خویی، میرزا حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۱۱، ص ۲۹۱.    
۱۳. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۳، ص۱۳۷.    
۱۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۱۲۶، خطبه ۶۵.    
۱۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۱۱۱، خطبه ۶۴.    
۱۶. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۹۷، خطبه ۶۶.    
۱۷. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۲۹، خطبه ۶۶.    
۱۸. ↑ ترجمه شرح نهج البلاغه، بحرانی، ابن میثم، ج۲، ص۳۸۲.    
۱۹. ↑ ترجمه شرح نهج البلاغه، بحرانی، ابن میثم، ج۲، ص۳۸۴.    
۲۰. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۳، ص۱۰۳.    
۲۱. ↑ هاشمی خویی، میرزا حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۵، ص ۲۷.    
۲۲. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۵، ص۱۶۸.    
۲۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۳۳، خطبه ۱۵۵.    
۲۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۶۱، خطبه ۱۵۱.    
۲۵. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۱۷، خطبه ۱۵۵.    
۲۶. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۳۱، خطبه ۱۵۵.    
۲۷. ↑ ترجمه شرح نهج البلاغه، بحرانی، ابن میثم، ج۴، ص۴۲۰.    
۲۸. ↑ ترجمه شرح نهج البلاغه، بحرانی، ابن میثم، ج۳، ص۴۶۵.    
۲۹. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۶، ص۱۱۶.    
۳۰. ↑ هاشمی خویی، میرزا حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۹، ص ۲۶۲.    
۳۱. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۱۸۱.    
۳۲. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۲۳، خطبه ۱۵۱.    
۳۳. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه، ط مطبعة الإستقامة، ص۵۰، خطبه ۱۴۷.    
۳۴. ↑ صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۱۰، خطبه ۱۵۱.    
۳۵. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۱۹، خطبه ۱۵۱.    
۳۶. ↑ ترجمه شرح نهج البلاغه، بحرانی، ابن میثم، ج۳، ص۴۰۴.    
۳۷. ↑ ترجمه شرح نهج البلاغه، بحرانی، ابن میثم، ج۳، ص۴۰۷.    
۳۸. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیر المومنین(ع)، ج۶، ص۲۳.    
۳۹. ↑ هاشمی خویی، میرزا حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغة، ج۹، ص ۱۶۳.    
۴۰. ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۱۳۷.    
۴۱. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۵۳، خطبه ۱۹۲.    
۴۲. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۱۲۶، خطبه ۶۵.    
۴۳. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۳۳، خطبه ۱۵۵.    
۴۴. ↑ السید الشریف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۳۲۳، خطبه ۱۵۱.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج‌البلاغه، برگرفته از مقاله «کمن»، ج۲، ص۹۱۴-۹۱۵.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 151 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 155 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 192 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 65 نهج البلاغه
جعبه ابزار