کعب بن زهیر مازنی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ابومضرب کعب بن زهیر مازنی (م
۲۶ق)، از شاعران بلندپایه عرب
و دارای اشعار زیادی بود که در شمار
اصحاب پیامبر (
صلی
الله
علیه
و
آله
وسلّم)
و شعرای
شیعه درآمد.
ابومضرب کعب بن زهیر بن ربیعة بن ریاح بن قرظ بن حارث مازنی مزنی، از
طایفه مزینه بود
و در
عصر جاهلیت زاده شد
و در ذبیان،
از نواحی
اردن در میان
قبیله غطفان میزیست.
کعب از شاعران بلندپایه عرب،
فردی شیرین سخن
و دارای اشعار زیادی بوده است.
توانایی شعری را از پدرش به ارث برده بود.
او را به همراه
اوس بن حجر،
بشر بن ابی حازم و حطیئه در طبقه دوم شاعران جاهلی قرار دادهاند.
او از پدرش روایت کرده
و حطیئه، جمیل
و کثیر از راویان وی هستند.
ابومضرب ابتدا دشمن سرسخت
اسلام بود،
ولی بعدها در شمار اصحاب
پیامبر (
صلی
الله
علیه
و
آله
وسلّم)
و شعرای شیعه در آمد.
چون کار
پیامبر (صلیاللهعلیهوآلهوسلّم) بالا گرفت، کعب برادرش
بجیر را فرستاد تا از دعوت حضرت آگاه شود. همین که بجیر به خدمت
پیامبر (
صلی
الله
علیه
و
آله
وسلّم) رسید،
اسلام آورد. این اتفاق بر کعب گران آمد
و او را بر این داشت تا در ملامت برادر
و هجو
اسلام و پیامبر اکرم (
صلی
الله
علیه
و
آله
وسلّم) قصیدهای بسراید. پس از اطلاع
پیامبر (
صلی
الله
علیه
و
آله
وسلّم) از این امر، کعب را مهدور الدم اعلام کرد. بجیر بر جان برادر ترسید
و او را ترساند
و وادار کرد تا عذرخواهی نماید
و مسلمان گردد.
در نتیجه، ابومضرب در سال نهم هجری
و پس از بازگشت
پیامبر از
طائف به
اسلام گروید.
قصیده معروف
بانت سُعاد را در مدح رسول خدا سرود
و آن حضرت از خونش درگذشت
و ردا یا برده خود را به وی
هدیه داد.
تاکنون تعداد ۴۸ شرح معروف
و تعدادی شرح از شارحان مجهول بر این قصیده نوشته شده است.
این سروده که به قصیده لامیه
و البردة نیز خوانده شده، به زبانهای
اردو، ایتالیایی
و فرانسوی ترجمه شده است.
دیگر آثار وی عبارتاند از: صهر النبی (
صلی
الله
علیه
و
آله
وسلّم)
و خیر الآل در ستایش
علی (علیهالسّلام) مسح النبی (
صلی
الله
علیه
و
آله
وسلّم) جبینه در مدح
امام حسین (علیهالسّلام) و الحماسه.
کعب در سال ۲۶ق وفات یافت.
• پژوهشگاه فرهنگ
و معارف
اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان
اسلامی، ج۱، ص۶۳۱، برگرفته از مقاله «کعب مازنی».