کُسیلة بن کمرم بربری، از سران بربرها بود و در زمان حاکمیت ابومهاجر دینار بر افریقیه، اسلام آورد. او پس از مدتی بر علیه عقبة بن نافع خروج کرد و بر افریقیه دست یافت. وی سرانجام به سال ۶۹ قمری در جنگ با حسان بن نعمان غسانی کشته شد. کسیلة بن کمرم (وبه نقلی لمزم) از سران بربرها بود و در زمان حاکمیت ابومهاجر دینار بر افریقیه، اسلام آورد. هنگامی که عقبة بن نافع والی افریقیه شد، ابومهاجر موقعیت کُسیله را در میان قومش، به وی گوشزد کرد، اما عقبه، او را حقیر و ناچیز شمرد. لذا او کینه عقبه را در دل گرفت وبه توطئهچینی پرداخت و آنگاه بربرها را گرد آورد و بر افریقیه دست یافت و به قیروان درآمد و در آنجا اقامت گزید. زهیر بلوی، حاکم برقه نیز، رهسپار جنگ با کُسیله شد، اما او رومیان را به کمک طلبید و آنان را به طمع انداخت. رومیان نیز با کشتیهایی از سیسیل به برقه یورش بردند. چون زهیر از این موضوع مطلع شد، سپاهش را به برقه برگرداند و به نبرد با رومیان پرداخت، اما رومیان او را کشته و سپاهیانش را تار ومار کردند. لذا عبدالملک بن مروان سپاهی را به فرماندهی حسان بن نعمان غسانی روانه افریقیه کرد و او به سوی کُسیله رفت و او را کشت. سپس با رومیان وارد جنگ شد و به پیروزی رسید و بدین ترتیب، افریقیه سر به فرمان او نهاد.
عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۱، ص۲۲۸. |