• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

کرامت (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


از عناوین و موضوعات مطرح شده در آیات قرآن، «کرامت» است.


كرامت، بزرگى ورزيدن، جوانمرد گرديدن، بزرگى، بزرگوارى، جوانمردى و بخشندگى است.
[۱] فرهنگ فارسى، ج ۳، ص ۲۹۲۹، «كرامت».
«كرم» اگر وصف خدا قرار گيرد، اسم است براى احسان و نعمتهاى ظاهرى او و اگر وصف انسان باشد اسم است براى اخلاق و افعال پسنديده‌اى كه از او ظاهر مى‌شود.
[۲] راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص ۷۰۷، «کرم».    
كرامت، عزّت همراه با تفوّق و برترى در نفس شى‌ء است، نه برترى‌طلبى نسبت به ديگرى و از آثار آن جود و سخاوت، گذشت و ... مى‌باشد و خصوصيّات آن به حسب مصاديق و موارد فرق مى‌كند.
[۳] مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، ج ۱۰، ص ۴۶-۴۷، «کرم».    

در اين عنوان آیاتی معرفی می‌شوند که در آن‌ها از واژه «كرم» و مشتقّات‌ آن و بعضى جملات كه مفيد معناى كرامت باشد، استفاده شد.

کرامت به‌ معنای عزت و شرافت است و در اصطلاح فضیلت و شرافتی است که انسان را از دیگر آفریده‌ها متمایز می‌کند امام‌ خمینی بر اساس مبانی فلسفی و عرفانی خود کرامت انسانی را تبیین کرده و کرامت ذاتی را مقدمه رسیدن انسان به کمالات بالای الهی دانسته است.
[۴] خمینی، روح‌الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۱۴۰-۱۴۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.    
[۵] خمینی، روح‌الله، صحیفه امام، ج۱۳، ص۲۸۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۹.    
ایشان معیار انسانیت و کرامت را روحانیت نفس و مراعات تقوا می‌داند.
[۶] خمینی، روح‌الله، آداب الصلاة، ص۱۵۴-۱۵۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    

انسان در‌اندیشه امام‌ خمینی به دلیل اصیل بودن وجود و جامعیت وجودی و کمال‌پذیری خود، دارای مراتب تشکیکی در کرامتی است که هیچ موجودی در عالم امکان به آن راهی ندارد، ایشان تاکید دارند که انسان موجودی است که در ذات و جوهر خود دارای کرامتی است که او را از موجودات دیگر ممتاز می‌کند و آن تمایز در این است که انسان دارای نفسی است که از روح الهی در او دمیده شده‌ است
[۷] خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۴۳-۴۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
و انسان به‌حسب ذات خود این استعداد را دارد که این ودیعه الهی را به فعلیت برساند.
به باور امام‌ خمینی انسان در آغاز خلقت خالی از هرگونه فعلیت در جانب سعادت و شقاوت است و قابلیت ترقی به مرتبه کرامت انسانیت را دارد و در آغاز امتیازی از حیوانات دیگر ندارد، بلکه حیوانی بالفعل است که بر اساس شهوت و غضب حرکت می‌کند.
[۸] خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۱۶۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
[۹] خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۱۴۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
این ترقی و حرکت از مرتبه حیوانی به مرتبه انسانی و بالاتر از آن است و نفس همان گونه که در حرکت خود از مرتبه جمادی به نباتی و حیوانی این حرکت را داشته، می‌تواند حرکت خود را در صورت نوعیه خود ادامه دهد که اگر به‌طرف کمال رود از حیوانیت خارج می‌شود و یک موجود روحانی بلکه بالاتر از فرشتگان در کرامت می‌شود و اگر در نقصان حرکت کند، پست‌تر از حیوان می‌شود. پس ترقی در مراتب کمالی می‌تواند مظهر اسمای الهی و مظهر اسم جامع الله گردد؛ بنابراین کرامت انسان به‌حسب نوع انسان در این است که این قابلیت را دارد که مراحل کمال را طی کند و این بالقوه در موجودات دیگر نیست، اما کرامت خاصه در کمال بالفعل انسان است که به مرحله انسانیت برسد.
[۱۰] خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۸، ص۴۱۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.


ادعای کرامت (قرآن)، پاداش با کرامت (قرآن)، عوامل کرامت (قرآن)، کرامت آدم (قرآن)، کرامت ابراهیم (قرآن)، کرامت الیاس (قرآن)، کرامت انبیاء (قرآن)، کرامت انسان (قرآن)، کرامت اولواالالباب (قرآن)، کرامت ایوب (قرآن)، کرامت بندگان خدا (قرآن)، کرامت بنی‌اسرائیل (قرآن)، کرامت بهشتیان (قرآن)، کرامت جاودانه (قرآن)، کرامت جبرئیل (قرآن)، کرامت حبیب نجار (قرآن)، کرامت خدا (قرآن)، کرامت در آخرت (قرآن)، کرامت در بهشت (قرآن)، کرامت در رزق (قرآن)، کرامت در سخن (قرآن)، کرامت صاحب یاسین (قرآن)، کرامت ظاهری (قرآن)، کرامت عبادالرحمن (قرآن)، کرامت عیسی (قرآن)، کرامت قرآن (قرآن)، کرامت متقین (قرآن)، کرامت محمد (قرآن)، کرامت مریم (قرآن)، کرامت ملائکه (قرآن)، کرامت موسی (قرآن)، کرامت مؤمن آل یاسین (قرآن)، کرامت مؤمنان (قرآن)، کرامت نوح (قرآن)، کرامت هارون (قرآن)، کرامت یتیم (قرآن)، کرامت یحیی (قرآن)، کرامت یوسف (قرآن)، منشأ کرامت (قرآن)، موانع کرامت (قرآن)، نعمت کرامت (قرآن).

۱. ↑ فرهنگ فارسى، ج ۳، ص ۲۹۲۹، «كرامت».
۲. ↑ راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص ۷۰۷، «کرم».    
۳. ↑ مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن، ج ۱۰، ص ۴۶-۴۷، «کرم».    
۴. ↑ خمینی، روح‌الله، شرح حدیث جنود عقل و جهل، ص۱۴۰-۱۴۱، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۲.    
۵. ↑ خمینی، روح‌الله، صحیفه امام، ج۱۳، ص۲۸۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۹.    
۶. ↑ خمینی، روح‌الله، آداب الصلاة، ص۱۵۴-۱۵۵، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۸.    
۷. ↑ خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۴۳-۴۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
۸. ↑ خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۱۶۸، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
۹. ↑ خمینی، روح‌الله، تقریرات فلسفه امام خمینی، ج۳، ص۱۴۰، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۳۸۵.    
۱۰. ↑ خمینی، روح‌الله، دانشنامه امام خمینی، ج۸، ص۴۱۴، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، ۱۴۰۰.


• مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۲۴، ص۹۰، برگرفته از مقاله «کرامت».    
• دانشنامه امام خمینی    ، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی    ، ۱۴۰۰ شمسی.


رده‌های این صفحه : دیدگاه های اخلاقی امام خمینی | کرامت | موضوعات قرآنی
جعبه ابزار