کتاب المطول للتفتازانی و بهامشه حاشیة السید میرشریف (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«کتاب المطول للتفتازانی و بهامشه حاشیة السید میرشریف»، حاشیه‌ای است که توسط سید
میر شریف جرجانی، بر کتاب مزبور نوشته شده است.
«کتاب المطول للتفتازانی و بهامشه حاشیة السید میرشریف»، مجموعه‌ای است مشتمل بر کتاب مطول جناب تفتازانی( متوفی ۷۹۲ ق) و حاشیه‌ای که توسط سید
میر شریف جرجانی (متوفی ۸۱۶ ق)، بر کتاب مزبور نوشته شده است. این مجموعه، به
زبان عربی است.
تفتازانی که در
تفسیر، منطق،
فلسفه،
کلام، اصول، فقه و
لغت متبحر بود، از دانشمندانی است که بر کتاب «
تلخیص المفتاح»
خطیب قزوینی شرح نوشته است. خطیب قزوینی، از کتاب «
مفتاح العلوم» سکاکی (متوفی ۴۲۶ ق) که شامل ۳ بخش است، تلخیصی تهیه کرده و سپس فهمیده که این ملخص، وافی به مقصود نیست و بسیار مختصر است، لذا بر آن شده که تلخیص را توضیح دهد، این بوده که خود خطیب قزوینی کتاب «الإیضاح» را نوشت.
در واقع، کتاب «مطول» شرح «تلخیص المفتاح» خطیب قزوینی است که آن نیز ویراسته بخش سوم کتاب «مفتاح العلوم» سکاکی است؛ به عبارت دیگر، کتاب «مطول» نتیجه و ثمره نهالی است که سکاکی آن را غرس کرده و خطیب قزوینی آن نهال را آبیاری کرده و سرانجام آن نهال، به دست تفتازانی میوه داده است.
تفتازانی با این اثر خود، در باب مسائل بلاغی، اثراتی در محیط فارسی و عربی روزگاران قرن هشتم هجری و قرون بعد گذاشته است. یکی از معاصران وی، علی بن محمد بن علی، مشهور به سید
میر شریف جرجانی است که در آغاز، دوست‌دار تفتازانی بوده و بر کتاب «مطول» او، حاشیه نوشته، ولی بعدها در دربار تیمور، میان آن دو مناقشه و مناظره‌ای درگرفته و به خصومت منتهی شده و تیمور هم جانب سید
میر شریف را گرفته است.
در این حاشیه، سید
میر شریف بر گفتار تفتازانی، انتقاداتی وارد کرده است و البته این انتقادات، چندان ارزشی ندارد؛ زیرا جنبه حکمی او بر ذوق عربیتش رجحان دارد و سید
شریف توانسته است در این حاشیه، برخی از مفاهیم و مقاصد تفتازانی، همچون اقسام وضع و انواع دلالات و اقسام استعارات را به‌خوبی بیان کند.
در این اثر، متن اصلی در وسط نوشته شده و حواشی، پیرامون آن جای گرفته است.
فهرست مطالب در انتهای
کتاب آمده است.
نرم‌افزار ادبيات عرب، مرکز تحقيقات کامپيوتری علوم اسلامی.
