کتاب اللامات (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«کتاب اللامات»، اثر ابوالقاسم عبدالرحمن بن اسحاق زجاجی است.
«کتاب اللامات»، اثر ابوالقاسم عبدالرحمن بن اسحاق زجاجی، متوفای ۳۳۷ ق، رساله کوچکی است به
زبان عربی، در باره جایگاه
و احکام حرف «
لام» در
زبان عربی که با تحقیق دکتر مازن مبارک به چاپ رسیده است.
کتاب با مقدمه محقق آغاز
و مطالب در ۳۵ باب عرضه شده است. مؤلف، علاوه بر بهره بردن از شواهد شعری، در موارد بسیاری از
آیات قرآنی به‌عنوان شاهد مثال استفاده نموده است.
محقق در مقدمه خویش، از زندگی زجاجی، آثار وی، معرفی کتاب
لامات، نسخه کتاب
لامات و روش تحقیق خود در این کتاب سخن گفته است.
مؤلف، در این کتاب سی
و یک
لام را تبیین کرده است که عناوین آنها عبارت است از:۱.
لام اصلی؛ ۲.
لام تعریف؛ ۳.
لام ملک؛ ۴.
لام استحقاق؛ ۵.
لام کی؛ ۶.
لام جحود؛ ۷.
لام إنّ؛ ۸.
لام ابتدا؛ ۹.
لام تعجب؛ ۱۰.
لام داخل بر مقسم‌به؛ ۱۱.
لام جواب قسم؛ ۱۲.
لام مستغاث‌به؛ ۱۳.
لام مستغاث من اجله؛ ۱۴.
لام امر؛ ۱۵.
لام مضمر؛ ۱۶. لامی که در نفی، بین مضاف
و مضاف‌الیه داخل می‌شود؛ ۱۷. لامی که در ندا، بین مضاف
و مضاف‌الیه داخل می‌گردد؛ ۱۸.
لام داخل بر فعل مستقبل در قسم؛ ۱۹.
لام لازمه إن مخفف از مثقل؛ ۲۰.
لام عاقبت؛ ۲۱.
لام تبیین؛ ۲۲.
لام لو؛ ۲۳.
لام لولا؛ ۲۴.
لام تکثیر؛ ۲۵.
لام مزید در عبدل
و مانند آن؛ ۲۶.
لام مزید در لعل؛ ۲۷.
لام ایضاح مفعول‌له؛ ۲۸.
لام مبدل‌شده به حروف دیگر؛ ۲۹.
لام به معنای إلی؛ ۳۰.
لام شرط؛ ۳۱.
لام وصل‌کننده برخی از افعال به دو مفعول آنها.
علاوه بر این، مباحثی نیز درباره «اموری که با
الف و لام تعریف قابل جمع نیستند»، «تبیین وجوه دخول
الف و لام بر اسماء مشتق از افعال»، «دخول
الف و لام به معنای الذی بر اسماء مشتق که این تنها رأی کوفی‌هاست»
و... مطرح کرده است.
محقق کتاب، اعلامی که زجاجی از آنها نام برده، معرفی نموده، شواهد را از منابعشان استخراج کرده، شواهد
و الفاظی که در متن کتاب نیاز به شرح
و تفسیر داشته را مورد شرح
و تفسیر قرار داده است
و در پایان کتاب، فهرست‌هایی از
اعلام، آیات
و اشعار را ذکر کرده است.
نرم‌افزار ادبيات عرب، مرکز تحقيقات کامپيوتری علوم اسلامی.
