کتاب الطب (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«کتاب الطب» تالیف احمد بن شعیب بن علی نسائی (متوفی ۳۰۳ ق) مجموعه
احادیث طبی‌ای است که مؤلف در «
السنن الکبری » نگاشته است و این مجموعه به همت
سامی التونی به صورت کتابی جداگانه منتشر شده است.
انگیزه نگارش احادیث طبی در این مجموعه چیزی سوای نگارش
اصل کتاب نیست؛ یعنی نگارش کتابی روایی و برگرفته از احادیث صحیح برای اهل تحقیق نیست. بنابراین جزء طبی این
اثر هم از این
قاعده مستثنا نیست.
آنچه مؤلف در این بخش از کتاب «السنن الکبری» گردآوری کرده، احادیثی است که به بخشی از مباحث پزشکی (به معنای عام) اختصاص دارد، یعنی در این اثر سخنی از شناخت بیماری‌ها و یا شیوه درمان آن‌ها مطرح نشده، بلکه به عناوینی همچون ثوابی که به
مریض داده می‌شود و یا
عیادت از مریض پرداخته شده است.
در این مجموعه ۵۱
حدیث طبی آمده است. البته از آن جایی که بعضی
روایات به دو
سند نقل شده، تعداد روایات بنا به شمارش محقق به ۶۱ حدیث رسیده است.
مؤلف کتاب «السنن الکبری»، بنا به تصریح بسیاری از اهل فن، حدیث شناسی حاذق است، به گونه‌ای که ذهبی وی را در زمینه
حدیث شناسی بر
مسلم نیشابوری ترجیح داده و همسان بخاری می‌داند.
با این مقدمه می‌توان ارزش این اثر و جایگاه آن را نزد محدثین فهمید.
با این حال، این اثر نگاشته‌ای طبی به معنای معروف آن نیست و تنها به امور جنبی اختصاص دارد؛ البته این امر چیزی از ارزش آن نمی‌کاهد، بلکه اهمیت این نوع نگاشته‌ها در این است که بیان کننده نگرش
اسلام به
بیمار و بیماری است، در حالی که در مکاتب طبی دیگر، به مباحثی این گونه پرداخته نمی‌شود.
«السنن الکبری» به دفعات در کشورهای عربی و اسلامی چاپ و منتشر شده است. با این همه بسیاری از چاپ‌های این اثر بدون هیچ گونه تحقیق و تصحیح است. از این رو محقق مصری
ابوالفداء سامی التونی ، این بخش از کتاب را به صورت جداگانه تحقیق و تصحیح نموده است.
اساس این تصحیح- بنا به گفته مصحح- نسخه‌ای خطی است که در کتابخانه ظاهریه دمشق وجود دارد.
علاوه بر تصحیح متن اثر، محقق در پاورقی به نکات ارزنده دیگری هم اشاره می‌کند. از جمله بسیاری از این احادیث را از دیگر کتب معتبر
اهل سنت - همانند
صحیح بخاری و
صحیح مسلم - استخراج نموده و یا در پاورقی به توضیح
روایات پرداخته است.
محقق مجموعه
آیات و روایاتی را که در این کتاب آمده، در فهرستی در خاتمه کتاب آورده است.
نرم افزار جامع طب، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
