• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

کبک

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


منبع: کبک


کبک به معنای پرنده‌ای معروف است.
کبک پرنده‌ای است با بدن گرد، سر کوچک، دم کوتاه و نوک و پای قرمز که رنگ بدن آن بیشتر خرمایی و خاکستری است. و بر پهلوها، گردن، شکم و سینه‌اش نوارهایی پهن به رنگ سیاه یا خرمایی دیده می‌شود.
[۱] ‌انوری، حسن، فرهنگ بزرگ سخن، ، واژه «کبک».

از احکام آن در باب حج و اطعمه و اشربه سخن گفته‌اند.


برای واژه کبک در برخی از ابواب کتب فقهی مباحثی مطرح گردیده است.

۱.۱ - حج

شکار کردن، کشتن، خوردن و نگهداری گوشت پرندگان وحشی حرم از جمله کیک حرام است و شکار کننده آن اگر محل باشد باید قیمت آن را کفاره بدهد
[۲] نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، ج۲۰، ص۲۹۴.    
[۳] ‌وجدانی، قدت‌الله، الجواهر الفخریة، ج۴، ص۵۲۲.    
و اگر محرم باشد باید بره نری را که از شیر گرفته شده است و می‌چرد به عنوان کفاره قربانی کند.
[۴] ‌حلی، حسن بن یوسف، قواعد الاحکام، ج۱، ص۴۵۹.    
[۵] ‌شهید ثانی، الروضة البهیة، ج۲، ص۳۴۴.    
[۶] موسوی عاملی، سید محمد بن علی، مدارک الاحکام، ج۸، ص۳۴۵.    
[۷] نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، ج۲۰، ص۲۴۲.    
اگر محرم تخم کبک را بشکند در صورتی که تخم تبدیل به جوجه شده و جوجه نیز به حرکت درآمده باشد و با شکستن تخم بمیرد، در اینکه کفاره آن بره گوسفند است یا گوسفند ماده‌ای که قابلیت آبستنی دارد، مسئله محل اختلاف است. قول، دوم مشهور است.
[۸] محقق کرکی، جامع المقاصد، ج۳، ص۳۰۸-۳۰۹.    
[۹] ‌شهید اول، غایة المراد، ج۱، ص۴۰۳.    

برخی، کبک را به کبوتر ملحق کرده و کفاره شکستن تخم کبک را همچون تخم کبوتر بره نر از شیر گرفته شده و چرنده دانسته‌اند.
[۱۰] شهید ثانی، الروضة البهیة، ج۲، ص۳۳۸-۳۳۹.    
[۱۱] موسوی عاملی، سید محمد بن علی، مدارک الاحکام، ج۸، ص۳۳۵.    
[۱۲] ‌فیض کاشانی، محمدحسن، مفاتیح الشرائع، ج۱، ص۳۲۴.    

چنانچه جوجه در تخم به حرکت در نیامده باشد بنابر قول مشهور باید به تعداد تخمها گوسفند ماده را با یک یا چند گوسفند نر در یک جا جمع کند تا جفت‌گیری کنند و بچه گوسفندهای حاصل از آن را به عنوان کفاره قربانی کند. در صورت ناتوانی از این کار (فراهم کردن گوسفندان نر و ماده برای جفت گیری) حکم آن، حکم تخم شتر مرغ خواهد بود.
[۱۳] شهید اول، غایة المراد، ج۱، ص۴۰۳.    
[۱۴] نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، ج۲۰، ص۲۱۸-۲۲۱.    

در اینکه مقصود از جمله اخیر (حکم آن حکم تخم شتر مرغ است) چیست میان فقها اختلاف است برخی گفته‌اند: مقصود وجوب قربانی کردن گوسفند بـه تعداد تخمها و در صورت ناتوانی اطعام ده فقیر و با ناتوانی از آن، سه روز روزه گرفتن است.
[۱۵] حلی، منصور بن احمد بن ادریس، کتاب السرائر، ج۱، ص۵۶۵.    

جمعی از متاخران گفته‌اند: مقصود، اطعام ده فقیر و در صورت ناتوانی، سه روز روزه گرفتن است.
[۱۶] حلی، حسن بن یوسف، تحریر الاحکام، ج۲، ص۴۲.    
[۱۷] حلی، حسن بن یوسف، تذکرة الفقهاء، ج۷، ص۴۱۵.    
[۱۸] شهید اول، الدروس الشرعیة، ج۱، ص۳۵۵-۳۵۶.    
[۱۹] حلی، احمد بن محمد، المهذب البارع، ج۲، ص۲۴۲.    
[۲۰] محقق کرکی، جامع المقاصد، ج۳، ص۳۰۹.    
[۲۱] شهید ثانی، شهید ثانی، الروضة البهیة، ج۲، ص۳۴۰.    

البته در اصل مسئله، اقوال دیگری نیز میان قدما مطرح است.
[۲۲] ‌شیخ مفید، المقنعة، ص۵۷۲.    
[۲۳] ‌حلبی، ابوالصلاح، الکافی فی الفقه، ص۲۰۶.    
[۲۴] ‌طوسی، ابن حمزه، الوسیلة، ص۱۶۹.    


۱.۲ - اطعمه و اشربه

کبک از پرندگان حلال گوشت است.
[۲۵] شهید ثانی، الروضة البهیة، ج۷، ص۲۸۸.    
[۲۶] نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، ج۳۶، ص۳۱۷.    


۱. ↑ ‌انوری، حسن، فرهنگ بزرگ سخن، ، واژه «کبک».
۲. ↑ نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، ج۲۰، ص۲۹۴.    
۳. ↑ ‌وجدانی، قدت‌الله، الجواهر الفخریة، ج۴، ص۵۲۲.    
۴. ↑ ‌حلی، حسن بن یوسف، قواعد الاحکام، ج۱، ص۴۵۹.    
۵. ↑ ‌شهید ثانی، الروضة البهیة، ج۲، ص۳۴۴.    
۶. ↑ موسوی عاملی، سید محمد بن علی، مدارک الاحکام، ج۸، ص۳۴۵.    
۷. ↑ نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، ج۲۰، ص۲۴۲.    
۸. ↑ محقق کرکی، جامع المقاصد، ج۳، ص۳۰۸-۳۰۹.    
۹. ↑ ‌شهید اول، غایة المراد، ج۱، ص۴۰۳.    
۱۰. ↑ شهید ثانی، الروضة البهیة، ج۲، ص۳۳۸-۳۳۹.    
۱۱. ↑ موسوی عاملی، سید محمد بن علی، مدارک الاحکام، ج۸، ص۳۳۵.    
۱۲. ↑ ‌فیض کاشانی، محمدحسن، مفاتیح الشرائع، ج۱، ص۳۲۴.    
۱۳. ↑ شهید اول، غایة المراد، ج۱، ص۴۰۳.    
۱۴. ↑ نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، ج۲۰، ص۲۱۸-۲۲۱.    
۱۵. ↑ حلی، منصور بن احمد بن ادریس، کتاب السرائر، ج۱، ص۵۶۵.    
۱۶. ↑ حلی، حسن بن یوسف، تحریر الاحکام، ج۲، ص۴۲.    
۱۷. ↑ حلی، حسن بن یوسف، تذکرة الفقهاء، ج۷، ص۴۱۵.    
۱۸. ↑ شهید اول، الدروس الشرعیة، ج۱، ص۳۵۵-۳۵۶.    
۱۹. ↑ حلی، احمد بن محمد، المهذب البارع، ج۲، ص۲۴۲.    
۲۰. ↑ محقق کرکی، جامع المقاصد، ج۳، ص۳۰۹.    
۲۱. ↑ شهید ثانی، شهید ثانی، الروضة البهیة، ج۲، ص۳۴۰.    
۲۲. ↑ ‌شیخ مفید، المقنعة، ص۵۷۲.    
۲۳. ↑ ‌حلبی، ابوالصلاح، الکافی فی الفقه، ص۲۰۶.    
۲۴. ↑ ‌طوسی، ابن حمزه، الوسیلة، ص۱۶۹.    
۲۵. ↑ شهید ثانی، الروضة البهیة، ج۷، ص۲۸۸.    
۲۶. ↑ نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام، ج۳۶، ص۳۱۷.    


فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (علیهم‌السلام)، ج۷، ص۵۲.



رده‌های این صفحه : اطعمه و اشربه | حج
جعبه ابزار