عقد اخوت
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عقد اُخوّت پیمان برادری است. از آن به مناسبت در بعضی کتب فقهی، همچون
صیغ العقود و
الایقاعات سخن گفته‌اند.
پیامبر اعظم صلّی اللّه علیه و آله دو بار میان یاران خود عقد اخوّت بست: بار نخست در
مکه میان مهاجران و بار دوم در آغازین روزهای
هجرت به
مدینه میان
مهاجران و
انصار. در هر دوبار، خود آن حضرت با امیر مؤمنان
علی علیه السّلام پیمان برادری بست. بنابر این، در مشروعیت و مطلوبیت این پیمان شکی نیست.
مؤمنان نیز از دیر زمان به این سنّت حسنه پایبند بوده و در روز
عید غدیر با یکدیگر عقد اخوّت می‌بندند و این کار را از اعمال این روز خجسته می‌دانند؛ لیکن در این خصوص مستندی روایی به دست نیامده است. برخی به نقل از کتاب زاد الفردوس، ضمن اعمال روز عید غدیر چنین آورده‌اند: سزاوار است در این روز با برادران دینی عقد اخوّت بسته شود؛ بدین گونه که دست راست خود را بر دست راست برادر مؤمنش بگذارد و بگوید:«آخَیْتُکَ فی اللّه‌ِ و صافَیتُکَ فی اللّه‌ِ و صافَحتُکَ فی اللّه‌ِ و عاهَدْتُ اللّه‌َ و ملائکَتَهُ و کُتُبَهُ وَ رُسُلَهُ و انبیاءَهُ و الأئِمَّةَ المَعصومینَ عَلَیهِمُ السّلامُ عَلی أنّی إنْ کُنتُ مِن أهلِ الجَنَّةِ و الشَّفاعَةِ و اُذِنَ لی بأنْ أدخُلَ الجَنَّةَ، لا أدخُلُها الاّ وَ أنتَ مَعی؛ برای خدا با تو برادر شدم و محبتم را برای خدا با تو خالص کردم و برای خدا دست در دست تو نهادم و با
خدا، فرشتگان، کتابهای آسمانی، پیامبران و امامان معصوم علیهم السّلام پیمان بستم که چنانچه از اهل
بهشت و
شفاعت شدم و اذن دخول در بهشت یافتم، جز در معیت تو وارد بهشت نشوم». برادر مؤمنش در پاسخ می‌گوید:«قَبِلْتُ و أسقَطْتُ عَنْکَ جَمیعَ حُقوقِ الاُخُوَّةِ ما خَلا الشَفاعةَ و الدُّعاءَ و الزیارَةَ؛
پذیرفتم و تمامی حقوق برادری، جز شفاعت، دعا و زیارت را از عهده تو برداشتم». فراز «أسقَطْتُ...» را اولی نیز بگوید؛ چنان که دومی نیز جمله «عاهَدتُ» را به گفته خود بیفزاید.
خواندن این پیمان به غیر عربی نیز جایز است و عربی بودن شرط آن نیست.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج۵، ص۴۱۹، برگرفته از مقاله« عقد اخوت».
