در این‌باره، هر چند استنباط احکام فقهی از آیات قرآن، سابقه در زمان نزول قرآن دارد و در همان عصر پیامبر (صلی الله علیه وآله)، صحابه برای به‌دست آوردن احکام عملی به قرآن روی می‌آوردند
در شیعه، نخستین کتاب از کلبی است؛ امّا قدیم‌ترین اثر بر جای مانده، فقه‌القرآن تألیف قطب‌الدین راوندی (م. ۵۷۳ ق) به شمار می‌رود. از دیگر آثار مشهور شیعه، کنزالعرفان فی فقه القرآن تألیف فاضل مقداد (م.۸۲۶ق) تفسیر شاهی و آیات الاحکام (به فارسی) از سید امیر ابوالفتح جرجانی (م. ۹۷۶ یا ۹۸۶ق) زبدة‌البیان از مقدس اردبیلی (م.۹۹۳ق) و مسالک الافهام الی آیات الاحکام از فاضلجوادکاظمی (م.ق. ۱۱ ق) است. بنا به آن‌چه شیخ آقا‌بزرگ تهرانی در الذریعه آورده، علمای شیعه بیش‌از ۳۰ کتاب در تفسیر آیات‌الاحکام نگاشته‌اند.
در میان اهل سنت نیز قدیم‌ترین کتاب موجود از آنِ شافعی (م. ۲۰۴ ق) با نام احکام قرآن است که بیهقی آن را گرد آورده و بیش‌ترین کتاب‌ها در زمینه تفسیر آیات الاحکام را فقیهان مالکی عرضه کردند که مشهورترین آن‌ها احکام‌القرآن ابن عربی (م. ۵۴۳ ق) و الجامع لأحکام القرآن قرطبی (م. ۶۷۱ ق.) است. از کتاب‌های معروف فقیهان شافعی نیز یکی احکام‌القرآن کیاهرّاسی (م. ۵۰۴ ق) و دیگری الحاوی الکبیر ماوردی (م. ۴۵۰ ق) است. سیوطی (م. ۹۱۱ ق) نیز از دیگر فقیهان شافعی کتاب الاکلیل فی استنباط التنزیل را در این موضوع نگاشته است. احکام القرآن جصاص (م.۳۷۰ یا ۳۷۶ ق) نیز درباره تفسیر آیات الاحکام محور فقه حنفی است. کم‌ترین تألیفات در این زمینه، به فقیهان حنبلی تعلّق دارد آن‌چه به آنان نسبت داده شده، چندان قابل توجّه نیست و اصلاً خود امام احمد بن حنبل در استنباط احکام عنایت چندانی به آیات نداشته و توجّه بیش‌تر وی به حدیث بوده است.
