پیروزی اسلام (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در
آیات قرآن به
پیروزی اسلام اشاره شده است.
تعلّق
مشیّت الهى در پيروزى اسلام:
۱. «يُرِيدُونَ أَن يُطْفِؤُواْ نُورَ اللّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَيَأْبَى اللّهُ إِلاَّ أَن يُتِمَّ نُورَهُ ...• هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى
وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ ...؛
آنها مي‌خواهند نور خدا را با دهان خود خاموش كنند، ولي خداجز اين نمي‌خواهد كه نور خود را كامل كند ... و کسی است که رسولش را با هدایت و آئین حق فرستاد تا او را بر همه آئین‌ها غالب گرداند....» نزد بيش‌تر مفسّران، «نوراللَّه»، قرآن و اسلام است.
۲. «وَقُلْ جَاء الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوقًا؛
و بگو حق فرا رسید و باطل مضمحل و نابود شد و (اصولا) باطل نابود شدنی است!» مقصود از «حق»، اسلام است.
۳. «هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى
وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ ...؛
او كسي است كه رسولش را با هدايت و دين حق فرستاده، تا آن را بر همه اديان پيروز كند، و كافي است كه خدا شاهد اين موضوع باشد.»
۴. «هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى
وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ؛
او کسی است که رسول خود را با هدایت و دین حق فرستاد تا او را بر همه ادیان غالب سازد، هر چند
مشرکان کراهت داشته باشند.»
پيروزى
اسلام بر تمام
ادیان، به رغم ناخوشايندى
دشمنان:
۱. «هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى
وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ؛
او کسی است که رسولش را با
هدایت و آئین حق فرستاد تا او را بر همه آئین‌ها غالب گرداند هر چند مشرکان کراهت داشته باشند.»
۲. «لَقَدِ ابْتَغَوُاْ الْفِتْنَةَ مِن قَبْلُ وَقَلَّبُواْ لَكَ الأُمُورَ حَتَّى جَاء الْحَقُّ وَظَهَرَ أَمْرُ اللّهِ وَهُمْ كَارِهُونَ؛
آنها پیش از این (نیز) اقدام به فتنه انگیزی کردند و کارها را برای تو دگرگون ساختند (و بهم ریختند) تا زمانی که حق فرا رسید و فرمان خدا آشکار گشت (و پیروز شدید) در حالی که آنها کراهت داشتند.»
مقصود از «امر الله»، اسلام است.
۳. «هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى
وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ؛
او کسی است که رسول خود را با هدایت و دین حق فرستاد تا او را بر همه ادیان غالب سازد، هر چند مشرکان کراهت داشته باشند.»
تحقّق
وعده الهى، درباره پيروزى و گسترش اسلام:
۱. «أَوَلَمْ يَرَوْاْ أَنَّا نَأْتِي الأَرْضَ نَنقُصُهَا مِنْ أَطْرَافِهَا وَاللّهُ يَحْكُمُ لاَ مُعَقِّبَ لِحُكْمِهِ وَهُوَ سَرِيعُ الْحِسَابِ؛
آیا ندیدند که ما پیوسته از اطراف (و جوانب) زمین کم می‌کنیم (جامعه‌ها، تمدن‌ها و دانشمندان تدریجا از میان می‌روند) و
خداوند،
حکومت می‌کند و هیچکس را یارای جلوگیری یا رد
احکام او نیست، و او
سریع الحساب است.»
یکی از احتمالات در جمله «ناتی الارض ننقصها من اطرافها» گسترش فتوحات اسلامی است.
۲. «... أَفَلَا يَرَوْنَ أَنَّا نَأْتِي الْأَرْضَ نَنقُصُهَا مِنْ أَطْرَافِهَا أَفَهُمُ الْغَالِبُونَ؛
ما آنها و پدرانشان را از نعمت‌ها بهره‌مند ساختیم تا آنجا که عمر طولانی پیدا کردند (و مایه
غرور و طغیانشان شد) آیا نمی‌بینند که ما مرتبا از
زمین (و اهل آن) می‌کاهیم آیا آنها غالبند (یا ما)؟!»
نويد خداوند به پيروزى اسلام، به رغم استهزاى
کافران:
«فَقَدْ كَذَّبُواْ بِالْحَقِّ لَمَّا جَاءهُمْ فَسَوْفَ يَأْتِيهِمْ أَنبَاء مَا كَانُواْ بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ؛
آنان
حق را هنگامی که سراغشان آمد،
انکار کردند ولی به زودی خبر آنچه را به باد
مسخره گرفتند به آنان می‌رسد. (و از نتائج کار خود آگاه می‌شوند)»
در احتمالی مقصود از «انبـؤا ما کانوا به یستهزءون» پیروزی اسلام است.
وعده الهى، به پيروزى نهايى اسلام بر همه اديان:
۱. «هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى
وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ؛
او کسی است که رسولش را با هدایت و آئین حق فرستاد تا او را بر همه آئین‌ها غالب گرداند هر چند مشرکان کراهت داشته باشند.»
۲. «وَقُلْ جَاء الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ إِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوقًا؛
و بگو حق فرا رسید و باطل مضمحل و نابود شد و (اصولا) باطل نابود شدنی است!» مقصود از «حق»، اسلام است.
و در بعضی از روایات جمله جاء الحق و زهق الباطل به قیام
مهدی، تفسیر شده است هنگامی
امام باقر علیه‌السّلام فرمود: مفهوم این سخن الهی این است که: اذا قام القائم ذهبت دولة الباطل: هنگامی که امام قائم علیه‌السّلام قیام کند دولت باطل برچیده می‌شود.
۳. «وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُم فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ وَلَيُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا يَعْبُدُونَنِي لَا يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا وَمَن كَفَرَ بَعْدَ ذَلِكَ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ؛
خداوند به کسانی که از شما ایمان آورده‌اند و اعمال صالح انجام داده‌اند وعده می‌دهد که آنها را قطعا خلیفه روی زمین خواهد کرد، همانگونه که پیشینیان را خلافت روی زمین بخشید. و دین و آئینی را که برای آنها پسندیده پا بر جا و ریشه‌دار خواهد ساخت و خوف و ترس آنها را به امنیت و آرامش مبدل می‌کند، آنچنانکه تنها مرا می‌پرستند و چیزی را برای من شریک نخواهند ساخت. و کسانی که بعد از آن کافر شوند فاسقند.»
۴. «هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى
وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَكَفَى بِاللَّهِ شَهِيدًا؛
او كسي است كه رسولش را با هدايت و دين حق فرستاده، تا آن را بر همه اديان پيروز كند، و كافي است كه خدا شاهد اين موضوع باشد.»
۵. «هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى
وَدِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَلَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ؛
او كسي است كه رسول خود را با هدايت و دين حق فرستاد تا او را بر همه اديان غالب سازد، هر چند مشركان كراهت داشته باشند.»
تحقّق پيروزى اسلام، در
فتح مکّه:
«ذَا جَاء نَصْرُ اللَّهِ وَالْفَتْحُ • وَرَأَيْتَ النَّاسَ يَدْخُلُونَ فِي دِينِ اللَّهِ أَفْوَاجًا؛
هنگامی که یاری خدا و پیروزی فرا رسد. و مردم را ببینی گروه گروه وارد دین خدا می‌شوند.»
برداشت با توجه به
شان نزول سوره است.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳، ص۲۹۱، برگرفته از مقاله «پیروزی اسلام». مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۷، ص۲۴۹، برگرفته از مقاله «پیروزی اسلام».
