پستان (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
پستان، برآمدگی از نوع غدد است که وظیفه‌اش در جنس ماده تراوش
شیر برای تغذیه طفل است.
معادل عربی پستان واژه‌هایی مانند ثَدْی، لابِنه، ضَرَّه و کُعْب است.
هر انسانی دو پستان دارد؛ اما فقط پستان
زنان بالغ قادر به تولید
شیر است و پستان در جنس نر بر اثر فقدان هورمونهای جنسی لازم، به صورت کامل
رشد و نمو نمی‌کنند. پستانها شامل سلولهایی ترشحی است که
غدد شیری تشکیل داده و این غدد به وسیله کانالهایی به نام مجاری
شیری به نوک پستان راه می‌یابد. این غدد در دختران بین سالهای ۱۰ تا ۱۲ سالگی شروع به نمو می‌کند و تا ۱۸ سالگی ادامه می‌یابد و زمانی که زن باردار می‌شود مجاری و غدد
شیری تکامل نهایی یافته، شروع به تولید و تراوش
شیر می‌کند.
در
سوره مؤمنون تغذیه انسانها با
شیر چارپایان مایه عبرت دانسته شده:«و اِنَّ لَکُم فِی الاَنعمِ لَعِبرَةً نُسقیکُم مِمّا فی بُطونِها...»
و در
سوره نحل این موضوع با تفصیل بیشتری بیان گردیده است: «و اِنَّ لَکُم فِی الاَنعمِ لَعِبرَةً نُسقیکُم مِمّا فی بُطونِهِ مِن بَینِ فَرث ودَم لَبَنًا خالِصًا سائِغًا لِلشّرِبین؛همانا چارپایان برای شما مایه عبرت است. از آنچه در شکمهایشان است؛ از بین غذاهای هضم شده (سرگین) و
خون،
شیری به شما می‌نوشانیم که خالص و گواراست».
برخی مفسران با استناد به روایتی از ابن‌عباس بطن را به سیرابی تفسیر کرده‌اند که هرگاه
علف در سیرابی جای گیرد قسمت زیرین آن سرگین و بالای آن خون و وسط آن
شیر می‌گردد و خون در عروق و
شیر در پستان جای گرفته و
سرگین به همان حال که‌بود می‌ماند.
علامه طباطبایی منظور از «مِن بَینِ فَرث وَ دَم» را مجاورت جایگاه
شیر با سرگین و خون می‌داند که جایگاه سرگین در سیرابی و جایگاه
شیر در انتهای شکم بین پاها و جایگاه خون در شریانهاست.
برخی پیروان
تفسیر علمی براساس یافته‌های پزشکی، مقصود از «مِن بَینِ فَرث وَ دَم» را گذر از مراحل گوناگون تولید
شیر، شامل عبور خون از
دستگاه گوارش و جذب مواد مغذّی از آن و سپس گذر خون از پستان و جذب مواد لازم برای تولید
شیر توسط آن‌ها می‌داند
و ذکر «فَرث» (شکمبه) را به این جهت می‌داند که برخی از عناصر موجود در
شیر در
غذا نبوده، بلکه در دستگاه گوارش ساخته شده و وارد خون شده است و از آن‌جا به پستان می‌رود.
در
سوره نبأ ضمن بیان پاداشهای خداوند به پرهیزکاران در
روز قیامت به «کَواعِبَ أتراباً» اشاره‌شده که «کواعب» به معنای دوشیزگان نار پستان است
که پستانهایشان کمی برجسته و گرد شده
و هنوز خمیده و‌آویزان نگردیده است.
در تفاسیر روایی نیز این معنا از
اهل بیت (علیهم‌السلام) نقل شده است.
گفته شده:این دوشیزگان در سن حدود ۱۶سالگی هستند و در این سن طراوت و زیبایی دختران به حداکثر می‌رسد.
مفسران «أتراباً» را به معنای همسن و سال بودن دوشیزگان با یکدیگر
یا با شوهرانشان
یا به معنای نهایت فروتنی و
اطاعت آنان از شوهرانشان
دانسته‌اند.
انوار التنزیل و اسرار التأویل، بیضاوی؛ اولین دانشگاه و آخرین پیامبر؛ البرهان فی تفسیرالقرآن؛ التحقیق فی کلمات القرآن الکریم؛ تفسیر اطیب البیان؛ تفسیر راهنما؛ التفسیر المنیر فی‌العقیدة والشریعة والمنهج؛ تفسیر نمونه؛ تفسیر نورالثقلین؛ حاشیة القونوی علی تفسیر البیضاوی؛ الکشاف؛ لغت‌نامه؛ مجمع البیان فی تفسیرالقرآن؛ الموسوعة العربیة العالمیه؛ المیزان فی تفسیر القرآن
دائرةالمعارف قرآن کریم، جلد ششم، برگرفته از مقاله«پستان».
