ویلفرد تسیجر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«ویلفرد تسیجر» در
سال ۱۹۱۰ م در شهر آدیس آبابا، پایتخت اتیوپی، متولد شد و به سال ۲۰۰۳ م در سن ۹۳ سالگی
جهان را بدرود گفت.
پدر وی لرد چیلمز فورد سفیر بریتانیای کبیر در پادشاهی حبشه بود. ویلفرد تا هفت سالگی در این سرزمین ماند و دشت‌های اطراف محل سکونت خانواده خویش را با پای کودکانه خود در می‌نوردید، عادتی که تا پایان عمر همراه وی بود و آن را مهمترین لذت و
عشق زندگی خود می‌دانست.
شهرت او به خاطر دوبار عبور پیاده در سال‌های ۱۹۴۸ و ۱۹۵۶ از صحرای ربع الخالی و کتاب هایش درباره عرب‌های
هور است. سفرهایی در آسیا کرد و به منطقه بختیاری
ایران هم رفت. با عرب‌های هورنشین
عراق زندگی کرد. در واقع او سال‌های کودکی و نوجوانی خود را با
سفر در طبیعت زیبای افریقا،
هند ، کشمیر، کردستان، شبه جزیره عربی و افغانستان، به همان سان که خانواده وی بر حسب شرایط شغلی خود در این سرزمین‌ها جابجا می‌شد، گذراند. در همه این نقل و انتقال‌ها، دنیای جدید را در برابر چشمان خود
کشف می‌کرد که با وجود
اختلاف مردمان، سنت‌ها و آداب و رسوم آن‌ها، در یک چیز مشترک بودند، «... غروب همه این سرزمین‌ها دلگیر و غم انگیز بود».
جوانی تسیجر در دبیرستان ایتون (همان دبیرستانی که چرچیل در آن درس خوانده بود) و دانشگاه آکسفورد سپری گشت.
با پایان تحصیلات وی، اگرچه در سلک دیپلماسی و نظامی دولت بریتانیا درآمد، اما در کنار آن، به چیزی که همیشه به آن
عشق می‌ورزید، یعنی سفر و کشف سرزمین‌ها و مردمان جدید،
همت گماشت. از سال ۱۹۳۵ تا ۱۹۴۰ در دستگاه سیاسی کشور خود در سودان خدمت کرد، سپس در آستانه
جنگ جهانی دوم به نیروی نظامی پیوست و در نبرد با آلمان نازی در صحراهای افریقا تا سقوط رایش سوم فعالیت نمود. با پایان جنگ یک بار دیگر به فعالیت سیاسی بازگشت و مدتی را به عنوان مشاور عالی
ولیعهد اتیوپی گذراند. بعد از آن به شبه جزیره
عربی رفت و آخرین فعالیت خود به عنوان کارمند اداره سیاست خارجه بریتانیا قبل از بازنشستگی را در
شرق کنیا به پایان رساند.
تسیجر بسیاری از مشاهدات خود را در سرزمین‌های مختلف به رشته
تحریر درآورد که مجموعه بی نظیر و ذیقیمتی از آثارش را به دوستداران فرهنگ‌های مختلف و پژهشگران علم «انسان شناسی» عرضه کرد. با این وجود او متواضعانه اظهار می‌دارد که من «
انسان شناس» نیستم. اما واقعیت این است که او در پی چیزهائی رفت، کشف نمود، جمع آوری کرد و آن‌ها را به گنجینه
علم بشریت اضافه نمود که هیچیک از دانشمندان علم انسان شناسی امروز در دانشگاه‌های مختلف
جهان چنین کاری انجام ندادند. او
لیاقت آن را داشت که کرسی انسان شناسی یکی از دانشگاه‌های معتبر
دنیا را تصاحب کند، اما در
حق او توهین آمیز خواهد بود که بگوئیم برای رسیدن به چنین منصبی به گرد جهان رفته بود.
هدف او چیزی فراتر از این‌ها بود. زمانی ژان ژاک روسو فیلسوف فرانسوی گفته بود روابط انسان‌ها در جوامع پیشرفته،
بشر را در منجلاب منفعت پرستی،
دروغ ، سیاستکاری و کشتن معنویت غوطه ور می‌سازد. بنابراین برای رهائی از این
وضع ، تنها راه، برگشت به
طبیعت است. روسو چنین سخنی را بیان کرد اما او هرگز به آن عمل ننمود، ولی این تسیجر است که برای کشف معنویت، به هرگونه روابط تصنعی انسانی پشت پا زد و به عمق
طبیعت راه یافت؛ آن جا که عرب‌های
هور و مردمان
بادیه نشین جزیره عربی
صداقت ، وفاداری و «گذشتن از خودخواهی» را ارزش می‌نامیدند. او در آن جا مدت‌های مدیدی را باقی ماند و هرگاه به کشور خود می‌آمد، هوای بازگشت به
بادیه و تالاب‌ها او را رها نمی‌کرد و این دلیلی است که او «
معنویت » را در میان ابتدائی‌ترین انسان‌ها کشف کرده بود. معنویتی که به اعتقاد تسیجر در روابط ماشینی دنیای امروز گم گشته است و دیگر تالاب‌ها و بادیه هائی را نمی‌توان یافت که در پنجه ماشین
اسیر نشده باشد.
۱- شن‌های عربی (۱۹۵۹)
۲- رحلة الی عرب
اهوار العراق (ترجمه آن به فارسی: عرب‌های
هور) (۱۹۶۲)
۳- زندگی با انتخاب من (۱۹۸۷)
۴- روزهای زندگی من در کنیا (۱۹۹۴)
۵- در میان کوه‌ها: سفرنامه آسیا (۱۹۹۸)
۶- جهانی در حال محو (۲۰۰۱).
رحلة الی عرب اهوار العراق (کتاب)
نرم افزار جغرافیای جهان اسلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
