ولادت حضرت علی‌اکبر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
![مرقد حضرت علی اکبر]()
ولادت حضرت علی‌اکبر (علیه‌السّلام)، طبق برخی نقل‌ها در سال
۳۳ هجری قمری مصادف با روز یازدهم
ماه شعبان، دو سال قبل از کشته شدن
عثمان در
شهر مدینه واقع شده است؛ اما اکثر منابع از زمان دقیق ولادت ایشان اطلاعی ارائه نکرده‌اند.
علی‌اکبر (علیه‌السّلام) فرزند ارشد
امام حسین (علیه‌السّلام) که به علت فزونی سن‌اش از
امام سجاد (علیه‌السّلام) ملقب به اکبر می‌باشد و مادرش
لیلی دختر
ابی‌مرة بن عروه است. طبق روایتی آن حضرت شبیه‌ترین فرد به
رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بود. او اولین شهید از اهل بیت امام حسین در
کربلا بود که در
روز عاشورا به
شهادت رسید. درباره ولادت علی‌اکبر بین تاریخ‌نویسان و مقاتل اختلاف هست و سن آن حضرت را در هنگام شهادت، ۱۸، ۲۳ یا ۲۵ سال ضبط کرده‌اند، اما طبق نظر مشهور ولادت ایشان سال ۳۳ قمری بوده است. به مناسبت ولادت آن حضرت، یازدهم ماه شعبان در
کشور ایران به
روز جوان نام‌گذاری شده است.
بنابر برخی نقل‌ها
حضرت علی‌اکبر (علیه‌السّلام) در سال سی و سوم هجری مصادف با روز یازدهم شعبان دو سال قبل از کشته شدن عثمان به دنیا آمده است. در روز عاشورا آن بزرگوار ۲۷ ساله بود و به اتفاق مورخین و علمای
علم نسب حضرت علی‌اکبر (علیه‌السّلام) از امام سجاد (علیه‌السّلام) بزرگتر بوده است و امام سجاد در روز عاشورا ۲۳ سال داشتند.
اما اکثر منابع از زمان دقیق ولادت ایشان اطلاعی ارائه نکرده‌اند.
در منابع اولیه تاریخی نظیر
طبقات ابن سعد و
تاریخ طبری و هم‌چنین در کتاب
نفس المهموم اثر
شیخ عباس قمی که زندگی‌نامه علی بن الحسین را بیان کرده به تاریخ ولادت حضرت علی‌اکبر (علیه‌السلام) اشاره‌ای نشده است. اما عده‌ای مانند
ابن ادریس در
السرائر، تولد ایشان را در سال‌های پایانی خلافت عثمان می‌دانند.
عبدالرزاق مقرم، نیز با تقویت این نظریه، سال ولادت وی را ۳۳ هجری قمری می‌داند که مطابق با نظر ابن ادریس است.
درباره
زادروز ولادت حضرت علی‌اکبر (علیه‌السلام) فقط در کتاب
مقتل الامام الحسین تألیف عبدالرزاق مقرم و کتاب دیگر وی به نام علی‌اکبر
آمده است: "حضرت حضرت علی‌اکبر (علیه‌السلام) در ۱۱ شعبان سال ۳۳ هجری متولد شد".
تمام کسانی که
زادروزی برای حضرت علی‌اکبر نقل کرده‌اند، از این دو کتاب استفاده کرده‌اند. مقرم نیز این تاریخ را از کتاب مخطوط
انیس الشیعه تألیف
سید محمدعبدالحسین جعفری حائری، نقل می‌کند و ظاهراً مشخص نیست صاحب
انیس الشیعة از چه منبعی نقل می‌کند.
صاحب
الذریعة الی تصانیف الشیعة در بیان ویژگی‌های کتاب انیس الشیعه می‌گوید: این کتاب را مؤلف در سال
۱۲۴۱ هجری قمری بر اساس ترتیب ماه‌های قمری و با شروع از
ماه ربیع الاول نوشته است.
بنابراین درباره
زادروز ولادت حضرت علی‌اکبر (علیه‌السلام) در منابع تاریخی قرون اولیه که به دست ما رسیده چیزی بیان نشده است؛ و در روز ولادت ایشان به نقل علامه مقرم اکتفا شده است.
حضرت علی‌اکبر (علیه‌السّلام) در خاندانی رشد یافت که حافظ سر
خداوند و جانشینان بر حق آخرین پیامبر و ذریه او هستند.
پدر گرامی علی‌اکبر (علیه‌السّلام) سبط
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم)، خامس آل عبا و از مخصوصین
آیه تطهیر و سید جوانان
بهشت است.
امام حسین (علیه‌السّلام) محبوب پیامبر بود در دوران کودکی رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) وی را در آغوش می‌گرفت و می‌فرمود: «حسین از من و من از حسین هستم و خداوند دوست می‌دارد، هر کس که حسین را دوست بدارد»
و حضرت علی‌اکبر (علیه‌السّلام) در دامن چنین پدری رشد و نمو یافت.
همسر دیگر حضرت امام حسین (علیه‌السّلام)
لیلی دختر
ابی‌مرة بن
عروة بن مسعود ثقفی است که وی یکی از سادات اربعه در
اسلام است و از بزرگانی بود که رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) او را مثل
صاحب یاسین (که قوم خود را به خدا دعوت کرد و او را کشتند) و شبیه‌ترین مردم به
عیسی بن مریم نامید.
از جمله آداب و سنت‌های نوزاد که در اسلام جزو مستحبات محسوب می‌گردد، این است که پس از نام‌گذاری برایش
کنیه تعیین می‌کنند و امام حسین (علیه‌السّلام) در اجرای این سنت حسنه کنیه "ابوالحسن" را که کنیه پدرش می‌باشد، برای فرزندش علی‌اکبر (علیه‌السّلام) برگزید.
این سید شهید به لقب اکبر معروف و مشهور گردید و این لقب به دلیل فزونی سن او از امام سجاد (علیه‌السّلام) می‌باشد. صحت این ادعا را امام سجاد (علیه‌السّلام) در گفتگو با
ابن زیاد ذکر نموده است، زیرا در یک مجلس عمومی که اسرای اهل بیت امام حسین (علیه‌السّلام) را احضار کرده بودند، پس از محاورات تندی که بین ابن زیاد و
حضرت زینب کبری (سلام‌الله‌علیها) صورت گرفت، حاکم خیانتکار
کوفه، روی به طرف امام سجاد (علیه‌السّلام) کرد و گفت. اسم تو چیست!
امام فرمود: علی!
ابن زیاد گفت: مگر خدا علی بن الحسین را نکشت؟
امام با استواری خاصی گفت:
«برادر بزرگتری از خود داشتم که عوامل شما او را کشتند»
پس لقب علی بن الحسین – اکبر می‌باشد.
اگر بگوییم حضرت علی‌اکبر هنگام شهادت ۲۵ سال یا بیشتر داشتند، حتما ازدواج کرده بودند. چون این بزرگوار تارک این سنت عظیمه نخواهند بود. از حدیث
بزنطی و بعضی عبارات زیارت آن جناب استفاده می‌شود که آن بزرگوار ازدواج نموده و دارای فرزند بودند.
حضرت علی‌اکبر (علیه‌السّلام) دارای فضایل زیادی بودند که به برخی از آنها اشاره می‌شود.
حضرت علی‌اکبر (علیه‌السّلام)، خوش سیما و در طلاقت زبان و زیبائی صورت و سیرت و خلقت شبیه‌ترین مردم به رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بود و جامع همه کمالات و صفات حسنه و اخلاق نیکو می‌باشد.
ایشان در جمیع صفات و اخلاق چون حضرت محمد (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) بود و پدر بزرگوارش درباره او فرمودند: «خدایا گواه باش! جوانی که در خلقت و سیرت و گفتار شبیه‌ترین مردم به پیامبرت بود، به جنگ این مردم رفت و ما هرگاه به دیدن پیامبرت مشتاق می‌شدیم، به این جوان نگاه می‌کردیم».
عصمت همانند
عدالت دارای درجات متفاوت است و هیچ‌کس به درجه
چهارده معصوم (علیهم‌السّلام) نمی‌رسد، لیکن خداوند بخشی از مقام عصمت را به حضرت علی‌اکبر (علیه‌السّلام) لطف فرموده است.
حضرت علی‌اکبر دارای صفات جلال و جمال و ملکات نیکو بود و به
عالم ملکوت وصل بودند. در حدیثی از مرحوم
سید بن طاووس و
شیخ مفید در طی طریق کربلا نقل شده است که به پدر بزرگوارش گفت: «افلسنا علی الحق»؟ آیا ما بر
حق نیستیم؟
حضرت امام حسین (علیه‌السّلام) فرمودند: بلی!
علی‌اکبر (علیه‌السّلام) عرض کرد: «اذا لا نبالی بالموت» حال که چنین است از
مرگ باکی نداریم!
حضرت علی‌اکبر (علیه‌السّلام)
شجاعت را از
علی مرتضی (علیه‌السّلام) به
ارث برده بود.
علامه مجلسی (رحمة‌الله‌علیه) نقل می‌کند:
«آن بزرگوار به هر جائی روی می‌آورد، گروهی را به خاک هلاکت می‌افکند. به قدری از آن لشکر کشت که از کثرت کشته به شیون آمدند و روایت شده علی‌اکبر با آنکه تشنه بود ۱۲۰ نفر را کشت آنگاه نزد پدر بازگشت».
شجاعتش در حدی بود که در بین ۳۵ نفر از جوانان هاشمی در
حماسه کربلا، چون ستاره می‌درخشید. جامع‌ترین و بهترین سخنان در خصوص فضایل او همان بیانات حضرت امام حسین (علیه‌السّلام) است وقتی جوانش عازم میدان نبرد با اشقیا بود، بر زبان جاری کرد و اندوه خود را به خاطر مفارقت او اعلام نمود و بر قاتلش
نفرین کرد.
چون اصحاب باوفای امام حسین (علیه‌السّلام) به درجه شهادت رسیدند و نوبت به خاندان آن بزرگوار رسید، علی‌اکبر اول آنها بود که به میدان شتافت.
مرحوم سید بن طاووس و
ابن نما نقل می‌کنند:
«چون با آن حضرت به جز خاندانش کسی نماند، علی بن الحسین (علیه‌السّلام) که از زیبا صورتان و نیکوسیرتان روزگار بود، بیرون آمد و از پدر اجازه جنگ خواست و حضرت به او اجازه داد».
از
زیارت ناحیه مقدسه هم‌چنین استفاده می‌شود که حضرت علی‌اکبر (علیه‌السّلام) اولین شهید از اهل بیت (علیهم‌السّلام) بوده است آنجا که می‌فرماید: «
سلام بر تو ای اولین جان باخته از خاندان بهترین زادگان رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) از دودمان
ابراهیم خلیل...»
در کتاب «
روضة الاحباب» نقل شده که امام حسین (علیه‌السّلام) به دست خود لباس جنگ به قامت علی‌اکبر پوشانید. کلاه فولادی بر سر او گذاشت و کمربند چرمی که از علی مرتضی (علیه‌السّلام) به یادگار داشت، بر کمر وی بست و او را روانه میدان کرد.
وقتی علی‌اکبر (علیه‌السّلام) به میدان رفت، جمیع لشکر، حیران جمال نورانی او شدند. چون به میدان رسید بر آن سپاه تاخت و قوت بازویش که نشانه‌ای از شجاعت حیدری بود. صف لشکریان دشمن را درهم شکست.
روایت شده که چون علی بن الحسین (علیه‌السّلام) در
کربلا شهید شد، امام حسین (علیه‌السّلام) در حالی‌که گوشه‌ای از
عمامه حضرت (تحت الهنک) آویزان بود، اسب براند و با شتاب صفوف لشکر را شکافت و مردم را پراکنده کرد. چون به بالین او رسید از اسب پیاده شد و فرزند را بر سینه خود چسبانید و چهره مبارک بر چهره او نهاد و فرمود: «ای پسرم تو از گرفتاری و غم دنیا راحت شدی و من هم شتابان به تو می‌پیوندم.»
سپس رو به جوانان
بنی هاشم کرده و امر کردند او را از
قتلگاه حرکت داده و در مقابل خیمه‌ای که در برابر آن می‌جنگیدند، بر زمین نهادند.
•
سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «میلاد حضرت علی‌اکبر»، تاریخ بازیابی ۱۴۰۰/۱۲/۱۷ •
پایگاه اسلام کوئست.
