• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابدال (تجوید)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


ابدال، از اصطلاحات بکار رفته در علم تجوید بوده و به معنای بدل‌کردن تاء تانیث به «هاء» و کلمات منصوب به الف است.


ابدال، به کسر همزه به معنای عوض‌کردن است، و در اصطلاح علم تجوید، بدل‌کردن تاء تانیث به «هاء» و کلمات منصوب به الف است.
تاء تانیث مانند: صلوة ـ زکوة ـ فاکهه ـ مره ـ حمره که در حال وقف به جای تاء (ة) هاء (ه) تلفظ می‌شود مثلا صلوة می‌شود صلوه.
[۱] بقره/سوره۲، آیه۳.    

البته در کلمات: توریة و تقیة و امثال آن بعضی با ابدال و برخی بدون ابدال می‌خوانند.
و نیز کلماتی که در رسم‌الخط قرآن با تاء مبسوطه (یعنی کشیده) نوشته شده‌اند به همان تاء وقف می‌گردند. مانند: جنات ـ البینات ـ بالآیات ـ ثمرات ـ سنت. مثلا جنات می‌شود جنات.
[۲] نساء/سوره۴، آیه۵۷.    

و کلمات منصوب مثل: رحیما ـ شکورا ـ ماء ـ مسمی ـ بیاتا به هنگام وقف، تنوین به الف بدل می‌گردد رحیما می‌شود رحیما.
[۳] احزاب/سوره۳۳، آیه۲۴.    
. ابدال یکی از اقسام وقف است.
[۴] بیگلری، حسن، سر البیان فی علوم القرآن، ص۲۲۶.
[۵] پور فرزیب مولایی، ابراهیم، تجویدجامع، ص۱۰۴.
[۶] سیوطی، عبدالرحمن، الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۳۰۶.    
[۷] موسوی بلده، محسن، حلیة القرآن قواعد تجوید مطابق با روایت حفص از عاصم، ج۲، ص۱۱۵.
[۸] قاموس القرآن الکریم (المدخل)، جمعی از محققان، ج۲، ص۲۳۱۸.


مانند آیه: «فانفلق فکان کل فرق کالطود العظیم؛
[۹] شعراء/سوره۲۶، آیه۶۳.    
آن گاه دریا بشکافت و هر پاره اى از آن هم چون کوهى بزرگ بود». در این آیه لام در " انفلق " به جاى " را " آمده است " انفلق " یعنى " انفرق " به دلیل ذیل آیه که فرمود: " کل فرق "؛ زیرا عرب فلق و فرق را به یک معنا استعمال مى کند، مانند: فلق الصبح و فرقه.
و مانند آیه: «فجاسوا خلال الدیار؛
[۱۰] اسراء/سوره۱۷، آیه۵.    
اندرون خانه ها را جست و جو مى کردند». در این آیه " فجاسوا " به جاى " فحاسوا " به کار رفته و جیم به جاى حاء آمده است .
[۱۱] زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، (باحاشیه)، ج۳، ص۳۸۸.    
[۱۲] سیوطی، عبدالرحمان، الاتقان فی علوم القرآن، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، ج۳، ص۳۰۳.    
[۱۳] جر، خلیل، فرهنگ لاروس، ج۱، ص۱۸.


علم تجوید؛ قرائت؛ اختلاف قرائات در ابدال.

۱. ↑ بقره/سوره۲، آیه۳.    
۲. ↑ نساء/سوره۴، آیه۵۷.    
۳. ↑ احزاب/سوره۳۳، آیه۲۴.    
۴. ↑ بیگلری، حسن، سر البیان فی علوم القرآن، ص۲۲۶.
۵. ↑ پور فرزیب مولایی، ابراهیم، تجویدجامع، ص۱۰۴.
۶. ↑ سیوطی، عبدالرحمن، الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۳۰۶.    
۷. ↑ موسوی بلده، محسن، حلیة القرآن قواعد تجوید مطابق با روایت حفص از عاصم، ج۲، ص۱۱۵.
۸. ↑ قاموس القرآن الکریم (المدخل)، جمعی از محققان، ج۲، ص۲۳۱۸.
۹. ↑ شعراء/سوره۲۶، آیه۶۳.    
۱۰. ↑ اسراء/سوره۱۷، آیه۵.    
۱۱. ↑ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، (باحاشیه)، ج۳، ص۳۸۸.    
۱۲. ↑ سیوطی، عبدالرحمان، الاتقان فی علوم القرآن، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، ج۳، ص۳۰۳.    
۱۳. ↑ جر، خلیل، فرهنگ لاروس، ج۱، ص۱۸.


سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «قرائات از دیدگاه روایات»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۲/۴.    
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «وقف اِبدال».    




جعبه ابزار